طرفداری- دکتر سعید نیکوخصلت، عضو هیات مدیره باشگاه شهرداری تبریز و رئیس دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه تبریز در گفت و گو با برنامه فرهنگ باشگاه‌داری در رادیو ورزش اظهار داشت:
در مقوله باشگاه‌داری توجه به فلسفه کار از اهمیت بسیاری داردو کلا سیستم و جوامع موفق همیشه از از دیدگاه فلسفی خوبی برخوردار بوده‌اند. در مقوله باشگاه داری نیز باید به فلسفه کار دقت کنیم و در پاسخ به این سوال مهم باشیم که هدف و انگیزه‌ی ما از باشگاه‌داری چیست؟ به نظر می‌رسد که ما در این زمینه مشکل داشته ایم. چرا که با تببین این موضوع بسیاری از مشکلات باشگاه‌داری حل خواهد شد. مشکلات از قبیل اینکه چه کسانی سهام دار باشگاه باشند، اهداف کوتاه و بلند مدت باشگاه چه خواهد بود، جایگاه مربی، ورزشکار و هواداران و مسائل اقتصادی چگونه تعریف خواهند شد.
وی با بیان اینکه از سال‌های گذشته طرح جامع باشگاه‌داری در انتظار تصویب مجلس شورای اسلامی است، تاکید کرد:
در صورت تصویب نگرش‌ها تا حدی در مورد باشگاه‌داری تغییر پیدا خواهد کرد و مدیران نه تنها به باشگاه داری به عنوان یک هزینه نگاه نخواهند کرد بلکه با رویکرد و تجارتی سودآور که بیش از چند دهه است در دنیا دنبال می شود با این مساله برخورد خواهند کرد البته این لایحه کم و کاستی‌هایی نیز دارد که می‌توان در آینده به اصلاح آن امیدوار بود. البته ما در قانون اساسی با رویکرد فعلی جهان امروز تناقضاتی را مشاهده می کنیم و همانطور که مشخص است در قانون اساسی خدمات ورزشی برای عموم رایگان تعریف شده است و این یعنی سیستم دولتی و متعاقبا سیستم ناکارآمد و محدود که ماحصل آن تاکنون مشکلات عدیده ای را به وجود آورده است. به نظر می رسد که این قانون فی نسه بسیار زیباست ولی تفسیر این قانون و نحوه اجرائی کردن این قانون همواره مشکل آفرین بوده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز ادامه داد:
حلقه‌ی مفقوده‌ی باشگاه‌داری دانش و سطح اگاهی وتجارب گذشته مدیران باشگاه های سطح کشور است که ااکثریت آنها با دید هزینه‌بر بودن باشگاه‌داری مدیریت می کنند و در این راستا در صورتی که فلسفه باشگاه داری خود را تغییر دهند و متعاقبا تغییر نگرش خواهند داد و با یک برنامه‌ریزی دقیق و رویکردی اقتصادی به درآمدزایی مناسب دست خواهند یافت.
دکتر نیکوخصلت خاطرنشان کرد:
در ارتباط با موارد فوق مشکل دیگری که در سطح اقتصاد کلان کشور به طور عام و اقتصاد ورزش کشور به طور خاص با آن گریبانگیر هستیم اقتصاد دولتی و عدم احساس نیاز به تامین منابع از طریق درآمدزایی خصوصی است و در حال حاضر تقریباً شاهد هیچ حرکتی از سوی باشگاه‌های ورزشی در راستای برندسازی نیستیم.
وی با اشاره به یک مثال جالب ادامه داد:
اگر بخواهیم مقایسه‌ای تطبیقی در این زمینه داشته باشیم می‌توانیم باشگاه منچستریونایتد را در نظر بگیریم. باشگاهی که صد و ده سال پیش از راه آهن انگلستان گرفته شد و در اختیار بخش خصوصی و مردم قرار گرفت و یا باشگاه های ورزشی اسپانیا بیش از چهل و شش میلیارد یورو گردش مالی دارند و خود باشگاه از طریق فروش محصولات خود مثل لباس‌های ورزشی، تبلیغات و دیگر موارد بازاریابی به راحتی می‌توانند هزینه‌های جاری خود مثل هزینه قرارداد بازیکنان را تامین نماید. در باشگاه‌های خارجی روند اقتصادی بسیار شفاف و مشخصی موجود است و مردم انتظاراتشان معین است و تمامی مسائل اقتصادی، بودجه، مسائل حقوقی و دیگر مسائل در کنار هم دیده می‌شوند.
عضو هیات مدیره باشگاه شهرداری تبریز تصریح کرد:
نتایج آخرین تحقیقاتی که در دنیا انجام یافته است نشان می‌دهد در شرایط بد اقتصادی کشورها، اولین موردی که از سبد خانوار کنار گذاشته می‌شود هزینه اختصاصی برای ورزش است که این مساله می‌تواند برای باشگاه داری‌های محلی آسیب‌رسان باشد.
دکتر نیکوخصلت در مورد باشگاه‌های بزرگ گفت:
این باشگاه‌ها بایستی حامی باشگاه‌های کوچک باشند اما عدم ثبات مدیریتی باعث انجام کارهای مقطعی بدون برنامه‌ریزی قبلی شده و مدیری که به تازگی ورود پیدا می کند با انبوهی از بدهی‌های اقتصادی مواجه است و موجب صرف انرژی هیات مدیره به مسائل حاشیه‌ای می‌شود. در حال حاضر شاهد هستیم که باشگاه‌ها به دلیل مشکلات عدیده‌ای که دارند نمی‌توانند برنامه‌های مناسبی از قبیل فرهنگ‌سازی، آموزش، گردهمایی‌ها و تحقیقات علمی را در رابطه با همه جوانب باشگاه‌داری از قبیل هواداران خود آن طور که درخور است انجام دهند و امروزه در سطح کشور بیشتر شاهد تیم‌داری هستیم تا باشگاه‌داری.
وی در ادامه افزود:
در سطح باشگاه‌های محلی هم چنانچه که به پروسه واگذاری اماکن ورزشی از طریق فرآیند مزایده دقت کنیم اداره ورزش و جوانان هر استان یا شهر بعد از طی این مرحله بدون در نظرگرفتن صلاحیت حرفه‌ای شخص این اماکن را در اخیار افرادی قرار می‌دهد که هیچ گونه آموزشی مرتبط در این زمینه ندیده‌اند و در این مورد در باشگاه‌های بزرگ هم هر کس از هر طریقی که به راس یک باشگاه ورزشی می رسد فکر می‌کند از توانایی و تجربه کافی در اداره باشگاه برخوردار است و تصورش بر این است که توانایی کامل اداره باشگاه مربوطه را دارد در حالیکه این شخص بایستی تجارب موفقیت آمیز قبلی را داشته باشد و دوره‌ها و تخصص‌های لازم را در این زمینه گذرانده و از تجربه، مدرک، جایگاه دانشگاهی لازم برخوردار باشد.
عضو هیات مدیره باشگاه شهرداری تبریز با بیان الزامات باشگاه داری در سطح خرد گفت:
در حال حاضر در اکثریت قریب به اتفاق موارد یک مدیری که می‌خواهد در سطح خرد باشگاه داری کند از یک صنف نامرتبط وارد این حوزه می‌شود در حالیکه مردم یک منطقه به لحاظ تندرستی، روحی – روانی و تعاملات اجتماعی از رفتارهای این مدیر باشگاه تاثیر می‌پذیرند و در این سطح باشگاه داری فقط به کرایه سالن خلاصه شده و فرصت های بسیاری در زمینه کارآفرینی و فرصت های شغلی نادیده گرفته می‌شود. این مساله به این امر شباهت دارد که یک فردی هواپیمایی مسافربری خریداری کرده است و مدعی است، بدون نیاز به خلبان و تجربه کافی و به صرف اینکه مالک این وسیله است می تواند مسافران را صحیح و سالم به مقصد خود برساند.
دکتر نیکوخصلت ادامه داد:
مورد دیگری که در باب موضوع باشگاه‌داری در ایران وجود دارد این است که هیچ شخصی در باشگاه ورزشی در قبال اتفاقات مثبت و منفی پاسخگو نیست زیرا ثبات مدیریتی وجود ندارد و هیچ مدیری نمی‌تواند در راستای برنامه‌های کوتاه، میان و بلند مدت گام بردارد و مدیر نمی‌داند تا آخر فصل حاضر در سمت خود باقی می‌ماند یا خیر و در اینصورت طبیعی است که مدیر در جایگاه پاسخگو بر نیاید و تمام تمرکز بالاترین شخص باشگاه به جایگاه تیم در جدول و چند بازی پیش رو معطوف شود. در مورد باشگاه‌های فوتبال سطح کشور بالای 90 درصد هزینه‌های جاری صرف عقد قرارداد با بازیکنان و کادر فنی می‌شود در حالیکه سود و زیان هر قراردادی بایستی بررسی شده و به لحاظ اقتصادی توجیه شود.
وی با الزامی دانستن داشتن و عمل به برنامه استراتژیک تاکید کرد:
باید بتوان از یک شخص یا جایگاهی سوال کرد و آنها هم بایستی پاسخگو باشد و تمامی تصمیمات هیات مدیره و کادر فنی در راستای برنامه استراتژیک تعریف شده باشگاه باشد. برای مثال مدیر باشگاه باید نشان دهد که در زمینه پشتوانه‌سازی، استعدادیابی و کار بر روی تیم‌های پایه به چه شیوه‌ای عمل می‌کند و چگونه از باشگاه‌های کوچک و سطح پایین استعدادهای برتر را برمی‌گزیند و چنانچه این پروسه روندی شفاف و روشن داشته باشد شاهد بالا آمدن و رشد بسیاری از ورزشکاران مستعد خواهیم بود و در غیر اینصورت روابط بر ضوابط حکم‌فرما خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز دلیل نبود یک برنامه استراتژیک در باشگاه های ورزشی را این گونه شرح داد:
نبود یک برنامه استراتژیک در باشگاه‌های ورزشی به این دلیل است که به پاسخ و چرایی تاسیس آن فکر نکرده‌ایم و نمی‌دانیم فلسفه افتتاح یا راه‌اندازی یک باشگاه چه چیزهایی می‌تواند باشد. در انگلستان به تمامی باشگاه‌های ورزشی به مثابه یک بنگاه اقتصادی و شرکت تجاری خصوصی نگاه می‌شود که به میزان بسیار زیادی در رشد و شکوفایی اقتصاد کشورشان موثر است و تمامی قوانین اقتصادی و حقوقی که برای شرکت‌های اقتصادی غیرورزشی لحاظ می‌شود برای باشگاه‌های ورزشی هم تنظیم می‌شود و قوانینی کاملا شفاف و یکدست برای تمامی باشگاه‌های در زمینه مالیات، بیمه و نقل و انتقالات مالی، قوانین انضباطی و تنبیهات وجود دارد و تمامی موارد در جایگاه مخصوص خودش قرار گرفته است.
دکتر سعید نیکوخصلت ادامه داد:
در اکثر قراردادهای ورزشی داخلی به دلیل آشنا نبودن بازیکنان و مدیران باشگاه‌ها با قوانین، مسائل حقوقی نادیده گرفته می‌شود و آسیب‌های مالی فراوانی به باشگاه‌ها وارد می‌شود و در کنار این مشکلات عدم توجه هویتی و شخصیتی به هواداران تیم‌ها مزید بر علت مشکلات تیم‌ها می شود، درحالی‌که بایستی متوجه باشیم که هواداران سرمایه‌های اجتماعی هر باشگاهی هستند که بایستی جایگاه آنها از طریق آموزش‌ها و گردهمایی ارتقاء یابند و برای رسیدن به رشدی متوازن، بایستی که همزمان با رشد مبلغ قرارد بازیکنان، رفتار و هویت هواداران در سطح ملی و بین‌المللی و اخلاق ورزشی هم ارتقاء یابد.
وی در انتها خاطرنشان کرد:
در مسابقات اروپایی شاهد هستیم که بازیکنان چند میلیون دلاری تیم‌های فوتبال در حین بازی با فاصله نزدیک از سکوی هواداران قرارد دارند و در مواقع غم و شادی تیم مشکلی پیش نمی‌آید. به دلیل اینکه قوانین شفاف و مشخصی وجود داشته و فرهنگ سازی درستی انجام شده است. برای مثال وقتی شخصی قبل از شروع بازی بلیطی خریداری می‌کند شماره صندلی وی از قبل مشخص بوده و شخص بایستی که در صورت بروز هر گونه مشکل پاسخگو باشد. به طور کلی قوانین نادرست، اتفاقات ناگواری را هم در پی خواهد داشت و به خاطر این مساله هست که در هر هفته از لیگ برتر و یا مسابقات رشته‌های دیگر متاسفانه شاهد گزارش اتفاقات ناگواری در سطح کشور هستیم.
