طرفداری- «شما حق دارید از هر موسسه عمومی و خصوصی ارائه دهنده خدمات عمومی درخواست اطلاعات نموده و پاسخ را دریافت کنید.» - آنچه خواندید، بند اول از آیین نامه اجرایی قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات است.
در روزهایی که بحث قراردادهای خارجی در فوتبال بیش از پیش مطرح میشود، اجرایی شدن قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، میتواند به رفع شبهات کمک کند. شاید کمتر فصلی را بتوان به یاد آورد که خبر شکایت چند بازیکن خارجی از باشگاههای داخلی به فیفا منتشر نشود. این مسئله فقط به یک تیم خاص ختم نمیشود، تقریباً تمام تیمهای لیگ درگیر این مسئله هستند. طی سالیان اخیر، بازیکنان بی کیفیت بسیاری با باشگاههای داخلی قرارداد بسته و در شرایطی که تعداد بازیهایشان در لیگ برتر به تعداد انگشتان یک دست هم نمیرسید، ایران را ترک کردند و پس از مدتی خبر شکایت آنها به فیفا مطرح شد، شکایتهایی که بعضاً به کسر امتیاز انجامیده است.
قراردادهای ترکمنچایگونه تکراری با بندهای غیرحرفه ای که در نهایت هدررفت منابعِ محدود باشگاههای داخلی را به دنبال داشته است، طی سالیان اخیر کم نبوده، قراردادهایی که بدون توجه به عواقبش توسط مدیران منفعت طلب و ناکارآمد بسته میشود، عدم نظارتِ صحیح از سوی وزارت ورزش به عنوان متولی دو باشگاه پرسپولیس و استقلال، یکی از دلایل این بذل و بخششها از بیتالمال بوده است. شرایط ویژه اقتصادی این روزهای کشور، توجهات را به مسئله خروج ارز از کشور، معطوف ساخته است.
پرسپولیس، استقلال و هر باشگاهی که زیر نظر دولت اداره میشود، باید پاسخگوی درخواست کنندگان از اطلاعاتشان باشد. علی فتح الله زاده، یکی از مدیران سابق استقلال، انتشار قراردادهای برخی بازیکنان خارجی این باشگاه را خیانت خوانده و معتقد است که مسئولان باشگاه استقلال باید به زودی خائنی که این اسناد محرمانه را منتشر کرده شناسایی کند. اینکه مدیران فوتبالی تا این اندازه بی اطلاع هستند که نمیدانند چیزی به عنوان اسناد محرمانه مالی در دو باشگاه پرسپولیس و استقلال وجود ندارد، میتواند دلیلی باشد بر آنچه که بر سر فوتبالِ ما آمده است.
البته یکی از مقصران اصلی این عدم افشای اطلاعات را باید فدراسیون فوتبال قلمداد کرد. سیاست دروغگویی و دروغگو پروری این فدراسیون در زمان اعلام بیلانهای مالی به کنفدراسیون فوتبال آسیا جزو نقاط تاریک فوتبال ایران به حساب میآید. مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال میگوید اگر بحث بررسی بدهیهای دو باشگاه برای AFC را سخت میگرفتیم الان پرسپولیس نزدیک فینال آسیا نبود! تقریباً همه فوتبالدوستان میدادند که باشگاههای کشور عربستان تا چه اندازه از نظر مالی متمول هستند اما در لیگ قهرمانان آسیا 2018 دو نماینده این کشور به دلیل عدم کسب مجوز حرفهای AFC از حضور در مرحله گروهی بازماندند و جالبتر اینکه چون تیمهای پایینتر از آنها هم شرایط لازم را برای کسب مجوز AFC نداشتند و تیمهای دارای قابلیت کسب مجوز در رتبههای بسیار پایینی از جدول قرار گرفته بودند خود کشور عربستان مانع از حضور دو سهمیهاش در لیگ قهرمانان آسیا شد. حال آنکه فدراسیون فوتبال ایران با ارائه اسناد دروغین مالی و لاپوشانی بدهیهای دو باشگاه استقلال و پرسپولیس باعث شد تا حق کشورهای دیگر بسوزد و به نظر نمیرسد پولی که از حضور این دو تیم عاید دو باشگاه ایرانی شد پاک بوده باشد!
به طور کلی انتشار قراردادهای بازیکنان خارجی و مربی استقلال اگرچه با رضایت کلیه اعضای هیئت مدیره این تیم نبوده اما راه تازه ای است که خبرنگاران آن را آغاز کرده اند که میتوان آن را به فال نیک گرفت. اگر کلیه تیمهای لیگ برتری به این باور برسند که قراردادها باید از نظر حقوقی و عمومی در دسترس درخواستکنندگان قرار گیرند دیگر شاهد حرف و حدیثهای پس از انتشار این قراردادها از سوی باشگاههای خاص نخواهیم بود.
به طور مثال در چند وقت اخیر بحثهایی در خصوص قرارداد بشار رسن و برانکو ایوانکوویچ بالا گرفته بود. طی دو سال اخیر، خبرنگارانی ادعا کرده اند که قرارداد برانکو ایوانکوویچ را در اختیار دارند ولی قصد انتشار آن را ندارند. اینگونه تصور میشود که صیانت از حریم قراردادهای خارجی باشگاه پرسپولیس، بخشی از قرارداد خبرنگاری آنها است. عدم انتشار قرارداد خارجیهای پرسپولیس، فقط شبهات را زیادتر میکند. این مسئله فقط به برانکو ایووانکوویچ ختم نمیشود، روزنامه «پیروزی» خبر از درخواست 8 میلیاردی بشار رسن از باشگاه پرسپولیس داده است.

هوادار پرسپولیس کاملاً حق دارد بداند قراردادهای خارجی باشگاه چگونه بسته شده است، قرارداد بشار رسن پیش از این چه بوده و حالا چرا او 8 میلیارد از باشگاه طلب میکند. پس از گذشت چند روز از تیتر «درخواست 8 میلیاردی بشار برای تمدید» تیتر همان روزنامه: «بشار در پرسپولیس ماندنی شد»، موضوعی که تنها بازار گمانه زنیها را زیاد میکند.

یکی از سایتهای ورزشی کشور صراحتاً میگوید از مفاد قرارداد برانکو مطلع است اما به دلیل محرمانهبودن قصد انتشار آن را ندارد! فرض را بر این میگیریم که قرارداد این سرمربی محرمانه باشد، مسائل محرمانه پرسپولیس چرا باید در اختیار یک سایت خصوصی ورزشی قرار گیرد؟

یکی از نزدیکان به باشگاه پرسپولیس به تابناک گفته:
برای فصل آینده اگر وضعیت دلار همین قدر بماند، قرارداد بشار چیزی بیش از ۶ میلیارد تومان میشود که باید مطالباتش را هم پرداخت کنیم و رقم، خیلی بالاتر میرود.
این تناقضات، سوالهای زیادی را در ذهن مخاطبان ایجاد میکند که چرا قراردادهایی در ایران بعد از گذشت سه یا چهار سال، هنوز خبری از انتشار رقم آنها نیست.
این مسئله تنها به پرسپولیس و استقلال محدود نمیشود، امیر قلعه نویی که سالها در فوتبال ایران در حال فعالیت است، در فصل جاری بارها اعلام کرده که سند دارد، سه تیم بیش از 100 میلیارد هزینه کرده اند و این در حالی است که سپاهان نزدیک به 40 میلیارد هم هزینه نداشته است، اینکه اگر سرمربی سپاهان چنین اسنادی را دارد، چرا در اختیار رسانهها قرار نمیدهد نکته بسیار قابل توجهی است، امیر قلعه نویی هم به مانند همان خبرنگارانی که مفاد برخی از قراردادهای باشگاهها را در اختیار دارند، اما منتشر نمیکنند، سیاست «بگم بگم» اتخاذ کرده است.

تیم سپاهان که متولی آن شرکت فولاد مبارکه اصفهان است، خود از آندست باشگاههایی است که طبق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، قراردادهایش باید در اختیار عموم قرار بگیرد. با گذشت نزديک به 10 سال از واگذاری سهام فولاد مباركه، خصوصی سازی اين شركت نيمه كاره بوده و همچنان بيش از 60 درصد سهام آن در اختيار سازمان و نهادهای دولتی است. فولاد مبارکه اصفهان، شبهدولتی (خصولتی) به حساب میآید، چرا وزارت ورزش برای شفاف سازی قراردادهای این باشگاهها گامی برنمیدارد و به بازار شایعات و گمانه زنیها پایان نمیدهد.
در این میان فرمایشی شدن سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات معضلی بزرگ در راه مرتفع شدن این قضایا به شمار میآید. خبرنگار طرفداری در روزهایی که سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات تازه شروع به کار کرده بود، از وزارت ورزش، هزینه قراردادی باشگاههای لیگ برتری را در خواست کرد، بعد از گذشت چند روز، تصویر لیست قراردادی که در ادامه میبینید از طریق سامانه در دسترس قرار گرفت و اکنون آنجا هم در دسترس است. حالا با گذشت دو سال از آن زمان، به جای اینکه اجرای قانون روال راحت تری پیدا کند، سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات به سمت تعطیلی رفته است، آخرین درخواست خبرنگار طرفداری برای لیست قراردادهای باشگاههای لیگ برتر در دو فصل اخیر، با گذشت 4 ماه، پاسخی از سوی وزارت ورزش به دنبال نداشته است.

اگر به دنبال فوتبال پاک و از این دست مدینههای فاضله در ورزش خود هستیم باید همه چیز شفاف و غیرصوری در اختیار همگان قرار گیرد. به نظر میرسد جنگ درون هئیت مدیره استقلال منجر به ارائه قراردادها به یک خبرگزاری خاص شده است اما هرچه که هست انتشار قراردادهای بازیکنان فوتبال باید به پویشی همگانی تبدیل شود.