اختصاصی طرفداری - در هر ورزش نکات و موارد جالبی وجود دارد که برای علاقهمندان تخصصی آن ورزش ساده و پیش پاافتاده محسوب میشود اما ممکن است عده دیگری از علاقهمندان ورزش این نکات را ندانند. در ادامه 20 مورد جالب ورزشی را مرور میکنیم که شاید از آنها اطلاع نداشته باشید!
1- سرنوشت رکوردهای حسین رضازاده
حسین رضازاده در یک مقطع زمانی رکورددار دسته مثبت 105 کیلوگرم یا فوق سنگین وزنهبرداری جهان در یکضرب، دوضرب و مجموع بود. رکورد یکضرب وی در سال 2011 توسط بهداد سلیمی شکسته شد اما قهرمان دو دوره المپیک تا قبل از ظهور لاشا تالاخادزه گرجستانی همچنان رکورددار حرکت دوضرب و مجموع جهان باقی مانده بود. البته رکورد 263 کیلوگرمی دوضرب رضازاده در سال 2015 توسط الکسی لووچف روس شکسته شد اما بعدها با مثبت شدن نمونه دوپینگ وزنهبردار روس رکورد رضازاده به سرجای خود بازگشت. تالاخادزه در سال 2016 و در جریان المپیک ریودوژانیرو توانست با مجموع 473 کیلوگرم رکورد مجموع رضازاده را بشکند اما وی تا سال 2018 و تغییر اوزان وزنهبرداری هرگز به رکورد دوضرب رضازاده حمله نکرد. در این سال فدراسیون جهانی این ورزش با تغییر اوزان تمامی رکوردهای ثبت شده قبلی را بایگانی کرد. پس از آن بود که تالاخادزه در سال 2019 در جریان مسابقات جهانی تایلند موفق شد با بالای سر بردن وزنه 264 کیلوگرمی وزنهای بیشتر از رکورد قبلی رضازاده به ثبت برساند. موفقیتی که به اشتباه از آن به عنوان شکسته شدن رکورد قهرمان ایرانی تعبیر شد، این در حالی است که رکورد 263 کیلوگرمی حسین رضازاده در آن تاریخ دیگر رکورد جهان نبود. پیش از این هم لئونید تاراننکو وزنهبردار اهل شوروی سابق در سال 1988 موفق به ثبت وزنه 266 کیلوگرمی شده بود، وزنهای که بالاترین حرکت دوضرب ثبت شده در طول تاریخ است اما این رکورد هم در سال 1998 به دلیل تغییر اوزان به تاریخ پیوست و بایگانی شد.
2- بووایسار سایتیف مقابل کشتیگیران ایرانی شکستناپذیر نبود!
بسیاری از کارشناسان کشتی از بووایسار سایتیف به عنوان فنیترین آزادکار تاریخ کشتی جهان یاد میکنند. جادوگری که 3 طلای المپیک، 6 طلای جهان و 6 طلای اروپا کسب کرد و تنها در تعداد معدودی از مسابقات در طول دوران کشتی خود شکست خورد. سایتیف در طول دوران قهرمانی خود با کشتیگیران کشورمان از جمله مهدی حاجیزاده، هادی حبیبی و عیس مومنی روبرو شد و در تمامی این مسابقات به برتری رسید. اما اسطوره کشتی جهان برخلاف باور عمومی یک شکست هم مقابل کشتیگیران ایرانی در کارنامه خود ثبت کرده است. سایتیف در سال 1994 و در سن 19 سالگی به همراه تیم ملی کشتی بزرگسالان روسیه در مسابقات جام جهانی در ادمونتون کانادا شرکت کرد و در آن مسابقات در رقابت تیمی ایران و روسیه مغلوب داوود قنبری کشتیگیر گرگانی شد. قنبری در سال 1997 به عضویت تیم ملی کشتی ایران در آمد و در مسابقات جهانی کراسنویارسک تا آستانه کسب مدال هم پیش رفت اما در نهایت به مقام پنجم جهان رسید.
3- محمدعلی کلی، نامی که هرگز وجود نداشته است!
از محمدعلی کلی به عنوان یکی از بزرگترین بوکسورهای تاریخ یاد میشود، اما این اسم که همواره در ایران برای نام بردن از بوکسور بزرگ امریکایی به کار برده میشود هیچگاه وجود خارجی نداشته است! کاسیوس کلی با نام کامل "کاسیوس مارسلوس کلی جونیور" در سال 1942 متولد شد و تا سال 1964 با نام کاسیوس کلی در تمامی مسابقات شرکت میکرد، وی در این سال و پس از تغییر مذهب به دین اسلام نام خود را به طور کامل تغییر داد و پس از آن با نام "محمد علی" در تمامی مسابقات شرکت کرد. کلمه علی نام فامیل این بوکسور بلندآوازه بود و نام "کلی" که محمد علی شخصا از آن به عنوان نام بردگی یاد کرده است به طور کل از اسم وی حذف شد. "علی" نام خانوادگی هر 9 فرزند قهرمان فقید المپیک 1960 رم نیز هست.
4- چرا بسکتبال امریکا برای اولین تیم رویایی تا 1992 صبر کرد؟
بسیاری از علاقهمندان به ورزش تیم رویایی بسکتبال امریکا در المپیک 1992 بارسلونا را به خاطر دارند، تیمی که با حضور فوق ستارگان دنیای بسکتبال تمامی حریفان را از دم تیغ گذراند. اما چرا بسکتبال امریکا تا سال 1992 برای تشکیل اولین تیم رویایی صبر کرد؟ برخلاف باور برخی از ورزشدوستان دلیل این اتفاق عدم علاقه امریکا به استفاده از بهترین بازیکنانش نبود!
المپیک مدرن در سال 1896 توسط بارون پیر دو کوبرتن فرانسوی با ایده مسابقاتی تنها برای ورزشکاران آماتور پایهریزی شد، ایدهای که به مرور زمان تضعیف شد تا جایی که در حال حاضر هیچ محدودیتی برای حضور ورزشکاران حرفهای در هیچ کدام از 28 ورزش المپیک وجود ندارد. در ورزش بسکتبال، امریکا حتی با وجود استفاده از بازیکنان آماتور هم قدرت بلامنازع مسابقات المپیک بود، امریکا به جز المپیک 1980 که تحریم شده بود، تنها در سال 1972 در رقابتی جنجالی مدال طلای المپیک را به کشوری دیگر واگذار کرد. اما شکست بسکتبال امریکا در مرحله نیمهنهایی المپیک 1988 سئول مقابل شوروی سابق آخرین میخ تابوت آماتوریسم در بسکتبال المپیک بود. بعد از این مسابقات بود که فدراسیون جهانی بسکتبال در سال 1989 به رهبری دبیر کل خود بوریسلاو استانکوویچ تصمیم گرفت که به ممنوعیت حضور بازیکنان حرفهای، علیالخصوص بازیکنان NBA در ورزش بسکتبال پایان دهد.
5- بازیهای آسیایی 1974، اختلاف بین تعداد مدالهای طلای ایران!
ایران در سال 1974 میزبان هفتمین دوره بازیهای آسیایی بود و با کمک گرفتن از امتیازات میزبانی برای اولین بار در رتبه دوم جدول رده بندی مدالها قرار گرفت. در جدول نهایی مسابقات 36 مدال طلا به نام کشورمان ثبت شده است، این در حالی است که سرود ملی ایران 29 بار در سالنهای مختلف مسابقات به صدا درآمده بود. یکی از این مدالها بعدا و به دلیل دوپینگ وزنهبردار کرهشمالی به هوشنگ کارگرنژاد تعلق گرفت اما هنوز 6 مدال طلا بین دو عدد 30 و 36 اختلاف وجود دارد!
در برخی از منابع دلیل این اختلاف اعطای ارزش بیشتر به مدال ورزشهای تیمی اعلام شده، نکتهای که کاملا اشتباه است. ایران در این مسابقات در ورزشهای تیمی فوتبال و واترپلو و همینطور یک ماده تیمی دوچرخهسواری و سه ماده تیمی در شمشیربازی، مجموعا در 6 ماده تیمی به مدال طلا رسیده بود، اما اختلاف 6 طلایی ایران ارتباطی به بردن 6 مدال طلا در مسابقات تیمی ندارد! دلیل این اختلاف محسوب شدن مدالهای حرکات یکضرب و دوضرب مسابقات وزنهبرداری در جدول مدالها است. در مسابقاتی مانند المپیک و بازیهای آسیایی همواره فقط مدال مجموع به شکل رسمی در جدول مسابقات محسوب میشود، اما بازیهای آسیایی تهران تنها دورهای بود که کشور میزبان برای موفقیت بیشتر خود، مدالهای حرکات یکضرب و دوضرب وزنهبرداری را هم در جدول مدالها درج کرد. ایران در این مسابقات 2 بار در حرکت یکضرب و 4 بار هم در حرکت دوضرب به مدال طلا دست یافته بود.
6- کشتی کج واقعا کج است؟
کشتی کج نامی آشنا برای علاقهمندان به ورزش است، فعالیتی که به دلیل نمایشی بودن از سوی برخی حتی به عنوان ورزش هم محسوب نمیشود. این مسابقات در زبان انگلیسی کشتی حرفهای نامیده میشود اما در کشورمان به عنوان کشتی کج مشهور است، نامی که البته درست نیست. کلمه کج در واقع برگرفته از لغت انگلیسی Catch یا کچ (با حرف چ) میباشد که به مرور زمان در زبان فارسی به کلمه کج (مخالف کلمه راست) تبدیل شده است!
کشتی کچ (Catch wrestling) نام ورزشی بود که بیش از یک قرن پیش در انگلستان ایجاد شد و کشتی حرفهای کنونی ریشه در همان ورزش کشتی کچ دارد، به همین دلیل در کشورمان هنوز از این نام برای فعالیتهای کشتی حرفهای استفاده میشود.
7- اولین المپیک تاریخ ایران، 1948 یا قبل از آن؟
در تمام منابع ایرانی، از المپیک 1948 لندن به عنوان اولین حضور کشور ایران در تاریخ مسابقات المپیک یاد میشود، این در حالی است که کمیته بینالمللی المپیک نظر متفاوتی در این خصوص دارد! در ادوار اولیه المپیک، حضور در مسابقات شکلی متفاوت نسبت به شرایط کنونی دنیای ورزش داشت و هر ورزشکار در صورت حضور در محل مسابقات امکان شرکت در المپیک را پیدا میکرد و نیازی به اجازه رسمی از کشور متبوع خود نداشت. در دومین دوره المپیک مدرن در سال 1900 در پاریس فرانسه یک فرد ایرانی مقیم این کشور به نام فریدون خان ملکم در مسابقات شمشیربازی شرکت کرد که پس از عبور از مرحله نخست، در دور دوم مسابقات اپه از دور رقابتها کنار رفت. کمیته بینالمللی المپیک این شمشیرباز را متعلق به کشور ایران میداند، با این حساب اولین حضور ایران در المپیک در سال 1900 و 47 سال قبل از تاسیس کمیته ملی المپیک کشور رقم خورده است!
8- والیبال، بازی به دو!
در قوانین فعلی ورزش والیبال، در هر ست تیمی برنده است که هنگام رسیدن به امتیاز پایانی، حداقل دو امتیاز از حریف خود پیش باشد. در غیراینصورت دو تیم به بازی ادامه داده تا یکی از آنها 2 امتیاز از حریف پیش بیفتد، به این اتفاق در اصطلاح عامیانه "بازی به دو" گفته میشود. در قوانین فعلی ورزش والیبال که اصطلاحا به صورت رالی برگزار میشود و تیم دریافتکننده سرویس شانس به مراتب بیشتری برای کسب امتیاز دارد قانون بازی به دو امری بدیهی به نظر میرسد اما قانونگذاران دنیای والیبال همیشه اینگونه به بدیهیات توجه نمیکردند!
تا سال 1999 شیوه امتیازدهی در این ورزش متفاوت بود و تنها تیم زننده سرویس امکان کسب امتیاز داشت، سقف امتیازات در هر ست هم عدد 15 بود. بر این اساس در صورت تساوی در عدد 14 با اجرای قانون "بازی به دو" سقف امتیازات به عدد 16 و سپس به 17 ارتقا پیدا میکرد اما در صورت تساوی در عدد 16 دیگر این سقف افزایش پیدا نمیکرد و امتیاز 17-16 امتیاز پایانی آن ست از مسابقه بود. در قوانین قدیم تنها ست پنجم به شکل قوانین فعلی و به صورت رالی برگزار میشد و همانند قوانین فعلی هر دو تیم (هم زننده و هم دریافتکننده سرویس) امکان کسب امتیاز را داشتند. اما با وجود تفاوت شیوه امتیازدهی ست پنجم با 4 ست نخست، نوع تعیین برنده همچنان یکسان بود! به این معنی که در صورت تساوی در امتیاز 16-16 تیم زننده سرویس در موقعیت بسیار بدی قرار میگرفت و احتمالا شکست میخورد. این قانون ناعادلانه تا سال 1992 چندان به چالش کشیده نشد تا اینکه در این سال در مرحله یک چهارم نهایی المپیک بارسلونا یکی از بهترین تیمهای تاریخ قربانی عدم توجه فدراسیون جهانی والیبال به این امر بدیهی شد! تیم ایتالیا با رهبری خولیو ولاسکو در آن زمان قدرت بلامنازع والیبال جهان بود، ایتالیا به عنوان تیم اول گروه در مرحله حذفی مقابل هلند تیم چهارم گروه مقابل قرار گرفت و با نمایش درخشان هلند سرنوشت این رقابت به ست پنجم کشیده شد، جایی که ایتالیا 17-16 شکست خورد تا فدراسیون جهانی والیبال به فکر تغییر قانون بیفتد. پس از این بود که سقف امتیازات در ست پنجم از بین رفت، قانونی که در سال 1999 و با تغییر کلی قوانین به 4 ست دیگر هم تعمیم داده شد.
9- تنیس روی میز، کاپ ایران!
مسابقات جهانی تنیس روی میز در 7 ماده انفرادی، دوبل و تیمی برای زنان و مردان و همینطور ماده دوبل مختلط هر دو سال یکبار برگزار میشود. البته در سالیان اخیر با جدا کردن مسابقات تیمی و انفرادی، مسابقات تیمی در سالهای زوج و مسابقات انفرادی در سالهای فرد در تقویم فدراسیون جهانی قرار میگیرند. در هر دوره علاوه بر توزیع مدال برای نفرات برتر، کاپ قهرمانی هم به تیم یا ورزشکار قهرمان اهدا میشود، اما هر کدام از این 7 کاپ قهرمانی نام انحصاری خود را دارند! در 6 مورد این نام مربوط به شخصی است که این کاپ قهرمانی را به فدراسیون جهانی تنیس روی میز اهدا کرده است اما تنها در یک مورد نام یک کشور بر روی کاپ درج شده است، کاپ قهرمانی مسابقات دوبل مردان به نام کشورمان، کاپ ایران نامیده میشود! این کاپ که در سال 1947 توسط شاه سابق ایران به فدراسیون جهانی این ورزش هدیه شد، از آن تاریخ در هر دوره به تیم قهرمان مسابقات دوبل مردان اهدا میشود.
10- پاتیناژ یا اسکیت نمایشی؟
بسیاری از ورزشهای المپیک زمستانی در کشورمان فعالیت چندانی ندارند، بنابر این عدم آشنایی با جمع کثیری از این ورزشها در ایران چندان غیرطبیعی نیست. یکی از این ورزشها که یکی از پربینندهترین مسابقات زمستانی نیز میباشد، در کشورمان پاتیناژ نامیده میشود. پاتیناژ کلمهای فرانسوی به معنی اسکیت است و ورزش اسکیت روی یخ به چند زیرشاخه از جمله اسکیت سرعت، اسکیت سرعت مسافت کوتاه، اسکیت موزون و اسکیت نمایشی تقسیم میشود، نام درست ورزش موردنظر در واقع اسکیت نمایشی یا فیگور اسکیتینگ (Figure skating) است و استفاده از کلمه فرانسوی پاتیناژ به معنی کلی اسکیت برای فقط یکی از شاخههای این ورزش اشتباه است.
استفاده جابهجا از اسامی در این ورزش به همین ختم نمیشود! در کشورمان فدراسیونی به نام اسکیت وجود دارد که در واقع پوشش دهنده مسابقات "رولر اسپورت" است. رولر اسپورت مجموعهای از تمام فعالیتها (شامل مسابقات سرعت، نمایشی و هاکی) روی اسکیت چرخدار است در حالی که در فرهنگ ورزش جهان کلمه اسکیت برای اسکیت روی یخ به کار میرود.
11- ایران در بسکتبال قهرمانی اروپا!
اولین دوره مسابقات بسکتبال قهرمانی آسیا در سال 1960 برگزار شد اما اولین حضور رسمی بسکتبال کشورمان در مسابقات بینالمللی به المپیک 1948 لندن باز میگردد. در این فاصله ایران یک بار هم در بازیهای آسیایی 1951 هند شرکت کرد که به مدال برنز رسید. اما اولین حضور رسمی تیم ملی بسکتبال ایران در مسابقات قهرمانی قاره برخلاف انتظار در قارهای دیگر و در مسابقات قهرمانی اروپا اتفاق افتاده است! یک سال پیش از ایجاد مسابقات قهرمانی آسیا، تیم ملی کشورمان در سال 1959 در یازدهمین دوره مسابقات قهرمانی اروپا شرکت کرد و در بین هفده تیم شرکت کننده با 1 برد و 6 باخت به مقام هفدهم و آخر مسابقات رسید. ایران در دور مقدماتی یک بار موفق به شکست تیم اتریش شد اما در دیدار مجدد و برای آخر نشدن در مسابقات مقابل این تیم شکست خورد.
12- قایقرانی، ورزشی مختص ایران!
فدراسیون قایقرانی یکی از قدیمیترین فدراسیونهای ملی کشور است، در حالی که هیچ فدراسیونی در جهان به این نام فعالیت نمیکند! در واقع فدراسیون قایقرانی فعلی، پوششدهنده فعالیتهای سه رشته ورزشی المپیکی مجزاست که هر کدام فدراسیونهای جهانی و قارهای مستقلی دارند. ریشه این اختلاف در زبان فارسی است! زبانی که در آن تقریبا به هر وسیله نقلیه شناوری روی آب قایق یا کشتی گفته میشود، این در حالی است که در زبان انگلیسی (و برخی دیگر از زبانهای رایج) انواع مختلف قایق هر کدام نام مختص خود را دارند.
سه رشته ورزشی تحت پوشش فدراسیون قایقرانی ایران، کانوئینگ، روئینگ و بادبانی هستند. فدراسیون قایقرانی ایران در ابتدا فقط برای پوشش ورزش کانوئینگ تاسیس شده بود و به همین دلیل همچنان در کشورمان به مسابقات کانوئینگ، "آبهای آرام" اطلاق میشود، در حالی که برای مثال مسابقات روئینگ هم در آبهای آرام و بدون تلاطم است. ورزش کانوئینگ به شکل کلی به دو شاخه سرعت (با نام سابق آبهای آرام) و اسلالوم تقسیم شده و در دو قایق کایاک و کانو کانادایی برگزار میشود. دو ورزش روئینگ و بادبانی (یا سیلینگ) از قدیمیترین ورزشهای المپیک هستند اما با این حال در کشورمان عمری بسیار کوتاه و کمتر از 20 ساله دارند.
13- اسکی آلپاین، آیا برخورد با موانع الزامی است؟
اگر مسابقات اسکی آلپاین را دیده باشید، حتما این نکته را مشاهده کردهاید که هر ورزشکار در هنگام حرکت بین موانع اکثرا مانع را با دست یا چوب اسکی میزند. برخی از بینندگان ممکن است به اشتباه تصور کنند که این برخورد اجباری است، اما اینطور نیست. مسابقات اسکی آلپاین در 4 شکل کلی برگزار میشود که در تمام این مواد در طول مسیر پرچمهایی در چپ و راست در موازات یکدیگر نصب شده است و اسکیباز باید در طول مسیر همواره از بین دو پرچم عبور کند، تخطی از این امر حتی در یک مورد منجر به دیسکالیفه شدن ورزشکار میشود. از 4 ماده اسکی آلپاین در دو ماده دانهیل و سوپرجی (یا مارپیچ سرعت) سرعت اسکیباز در طول مسیر از 100 کیلومتر بر ساعت هم تجاوز میکند و در نتیجه پرچمها در طول مسیر به گونهای جایگذاری شدهاند که ورزشکار در آن سرعت بالا مجبور به تغییر مسیر مداوم نباشد اما در دو ماده مارپیچ کوچک و بزرگ، سرعت کمتر است اما در عوض مسیر پرپیچ و خم طراحی میشود که اوج آن در مسابقات مارپیچ کوچک اتفاق میافتد. در این ماده اسکیباز باید به شکل مداوم از چپ به راست و برعکس حرکت کند تا بتواند از بین پرچمهایی که در دو سمت مختلف مسیر قرار گرفتهاند عبور کند. زدن موانع الزامی نیست اما ورزشکاران برای هر چه کوتاهتر کردن مسیر از نزدیکترین فاصله ممکن نسبت به مانع دور زده و اکثرا از روی مانع رد میشوند. طبق قانون هر دو پای شخص اسکیباز باید از سمت صحیح مانع عبور کند و حتی رد شدن مانع از بین دو پای ورزشکار هم منجر به اخراج از مسابقات میشود.
14- وقتی شعار المپیک را تصاحب کردیم!
سیتیوس، آلتیوس، فورتیوس! این شعار المپیک به زبان لاتین است که معنی آن "سریعتر، بالاتر و قویتر" میباشد. این شعار در سال 1894 و توسط معمار المپیک نوین پیر دو کوبرتن فرانسوی برای مسابقات المپیک در نظر گرفته شد. در ایران معمولا اینگونه بیان میشود که این شعار در مورد سه عنوان برتر المپیک است! سریعتر به قهرمان دو 100 متر اختصاص دارد، بالاتر به قهرمان پرش ارتفاع گفته میشود و البته عنوان قویتر هم مختص قهرمان دسته فوق سنگین وزنهبرداری است. ناگفته پیدا است که این تلقی بعد از موفقیت حسین رضازاده در المپیک 2000 سیدنی و کسب مدال طلای دسته فوق سنگین وزنهبرداری برای نخستین بار در تاریخ کشورمان بین رسانههای ایرانی رواج پیدا کرد. این در حالی است که بنیانگذار المپیک مدرن هرگز چنین ایدهای از طرح این شعار در سر نداشته است!
در سایت رسمی کمیته بینالمللی المپیک در توضیح این شعار آمده که این سه کلمه برای تشویق ورزشکاران است تا در طول مسابقات از حداکثر توان خود استفاده کنند. این سه کلمه توصیف کلی تلاش و رقابت در تمام مسابقات ورزشی است و هیچگاه مربوط با رشته ورزشی خاصی نبوده است. در واقع اختصاص این سه کلمه به تنها سه ماده از دو ورزش امری است که احتمالا تنها در رسانههای کشورمان اتفاق افتاده است!
15- لیگ بسکتبال فیلیپین، لیگی بدون میزبان و میهمان!
وقتی صحبت از یک لیگ ورزشی به میان میآید، معمولا منظور مسابقاتی است که به شکل رفت و برگشت برگزار میشوند. البته موارد زیادی بوده که مسابقات لیگهای ورزشی به دلیل مسائل مالی به شکل متمرکز و در یک یا چند مکان مشخص به انجام رسیده است اما حداقل یک لیگ ورزشی در جهان وجود دارد که علیرغم گردش مالی قابل توجه میزبانی و میهمانی در آن معنی ندارد اما نکته جالب اینجا است که مسابقات این لیگ به شکل متمرکز هم برگزار نمیشود!
بسکتبال ورزش اول کشور فیلیپین است و لیگ حرفهای بسکتبال این کشور موسوم به PBA از سال 1975 آغاز شده است. تعداد تیمهای حاضر در PBA در سالهای مختلف تغییر کرده اما در حال حاضر 12 تیم در مسابقات PBA حضور دارند که هیچ کدام از آنان متعلق به شهر یا منطقه خاصی نیستند! مسابقات هر تیمی ممکن است در هر شهر و استادیومی برگزار شود و محل برگزاری مسابقات 12 تیم مختلف بین شهرهای مختلف این کشور به شکل چرخشی تغییر میکند!
16- رالی داکار، همه جا به جز داکار!
رالی داکار یکی از معتبرترین مسابقات موتوراسپورت در سطح جهان است، این مسابقات که از سال 1979 آغاز شده شامل اتومبیلرانی، موتورسواری و حتی کامیونرانی است هر ساله در مسافتی بسیار طولانی و به شکلی ماراتنگونه برگزار میشود. نام این مسابقات در ادوار اولیه رالی "پاریس-داکار" بود و مسابقات معمولا هر ساله از پاریس در کشور فرانسه آغاز میشد و در داکار پایتخت کشور افریقایی سنگال به پایان میرسید. بعدها با کنار رفتن فرانسه، نام مسابقات به رالی داکار تغییر کرد و همچنان هم از این نام برای این مسابقات استفاده میشود، این در حالی است که این مسابقات در 12 سال اخیر هیچ ارتباطی به کشور سنگال و شهر داکار ندارد!
بعد از تهدیدات امنیتی در سال 2008، برگزارکنندگان رالی داکار تصمیم به تغییر محل برگزاری این مسابقات گرفتند، رالی داکار در سالهای اخیر در کشورهای آرژانتین، پرو، شیلی، بولیوی، پاراگوئه و عربستان سعودی کیلومترها دورتر از سنگال و قاره افریقا برگزار شده است ولی همچنان از نام رالی داکار برای آن استفاده میشود!
17- مالکیت توپ در هندبال
در ورزش بسکتبال هر تیم در هنگام حمله 24 ثانیه زمان مالکیت توپ در اختیار دارد، این قانون برای این وضع شده که در صورت عدم وجود محدودیت زمانی پس گرفتن توپ بدون خطا بسیار دشوار است. در ورزش هندبال که از این لحاظ شباهت زیادی به بسکتبال دارد، زمان مشخصی برای مالکیت توپ وجود ندارد اما این بدین معنی نیست که تیم صاحب توپ میتواند آن را تا هر زمانی که خواست حفظ کند! مسابقات هندبال توسط دو داور قضاوت میشود که معمولا هر کدام یک سمت زمین را پوشش میدهند، هر کدام از این دو داور در هر لحظهای از زمان مالکیت وقتی احساس کند که تیم صاحب توپ قصد واقعی برای حمله ندارد با بالا بردن یک دست اعلام پسیو پلی (Passive play) میکند که در این حالت تیم مهاجم فقط چند پاس (معمولا 6 پاس) فرصت دارد تا برای شوتزنی اقدام کند، در غیراینصورت مالکیت توپ را از دست خواهد داد.
18- شمشیربازی، چه کسی چراغ اول را روشن کرد؟
ورزش شمشیربازی اولین بار در سال 2016 و با درخشش مجتبی عابدینی در المپیک ریودوژانیرو مورد توجه علاقهمندان ورزش قرار گرفت. عابدینی در اسلحه سابر فعالیت میکند که طی آن در بسیاری از موارد بر اثر ضربه همزمان هر دو چراغ با هم روشن میشوند. بسیاری از بینندگان گمان میکردند که در این حالت امتیاز با شمشیربازی است که لحظهای زودتر ضربه را به حریف وارد کرده است و به همین دلیل با دقت فراوان به دنبال تعیین چراغ اول بودند. این در حالی است که قضاوت در این ورزش ارتباطی به اول یا دوم روشن شدن چراغها ندارد!
مسابقات این ورزش در سه اسلحه سابر، فلوره و اپه برگزار میشود، قضاوت در اسلحه اپه کاملا متفاوت است و در صورت روشن شدن هر دو چراغ، هر دو شمشیرباز امتیاز کسب میکنند اما در دو اسلحه دیگر داور باید شمشیرباز شروعکننده حمله را مشخص کند، امری که در اسلحه سابر به دلیل سرعت بالا دشوارتر است. در هر سه اسلحه زمان مشخصی برای دستگاه ثبت ضربات تعریف شده است که اگر فاصله بین دو ضربه از این زمان تعریف شده بیشتر باشد، چراغ دوم اصلا روشن نخواهد شد، این زمان در اسلحه سابر در حال حاضر 170 میلی ثانیه یا 0.17 ثانیه است! به عبارت سادهتر اگر دو ضربه در فاصله کمتر از 0.17 ثانیه از یکدیگر زده شوند هر دو چراغ روشن شده و در این حالت زدن ضربه اول یا دوم اهمیتی ندارد. در هنگام روشن شدن هر دو چراغ در سابر و فلوره، امتیاز به شمشیربازی تعلق میگیرد که اولویت حمله را در اختیار دارد یا موفق به دفاع از تیغه شمشیر حریف شده و در ضدحمله ضربه خود را وارد کرده است.
19- وقتی حتی بردن تمام حریفان هم برای مدال کافی نبود!
شاید نتوان باور کرد که در گذشته قوانینی وجود داشته که بر اساس آن یک ورزشکار با وجود پیروزی در تمام مسابقات و بدون اتفاق افتادن حوادثی مانند مصدومیت یا محرومیت هم از کسب مدال باز مانده باشد، اما این اتفاق در ورزش کشتی امکانپذیر بود! تا قبل از دهه 80 میلادی مسابقات کشتی با فرمتی منحصر به فرد برگزار میشد، طی آن هر کشتیگیر در هر مرحله بر اساس نتیجه خود در هر مسابقه امتیاز منفی دریافت میکرد و در صورت رسیدن امتیازات منفی به عددی از قبل تعیین شده از دور مسابقات حذف میشد. بر اساس قوانین آن زمان تنها پیروزی با ضربه فنی نتیجه عالی محسوب میشد و حتی برد امتیازی هم با امتیاز منفی جریمه میشد. در سال 1972 و در المپیک مونیخ هر کشتیگیر در صورت دریافت 6 امتیاز منفی از دور مسابقات کنار میرفت و پیروزی امتیازی مقابل حریفان هم یک امتیاز جریمه داشت. در این سال هریستو ترایکوف فرنگیکار سبکوزن بلغار در 6 مسابقه دشوار مقابل حریفانی از یوگسلاوی، شوروی، ایتالیا، لهستان، رومانی و آلمان غربی به پیروزی امتیازی رسید اما به دلیل داشتن 6 امتیاز منفی حاصل از 6 پیروزی امتیازی از ادامه مسابقات باز ماند و با توجه به اینکه هنوز 4 کشتیگیر دیگر در جدول مسابقات باقی مانده بودند، به مقام پنجم المپیک بسنده کرد! جالبتر اینکه کشتیگیران شوروی سابق و آلمان غربی که مغلوب ترایکوف شده بودند در نهایت فینال مسابقات را برگزار کردند. ترایکوف تنها کشتیگیر تاریخ المپیک است که علیرغم پیروزی در تمام مسابقات دستش از رسیدن به مدال خالی ماند، اما مواردی تقریبا مشابه برای قهرمانان دیگری از جمله منصور مهدیزاده از کشورمان هم اتفاق افتاده است.
20- فوتبال امریکایی و راگبی، دو دنیای متفاوت
ورزش فوتبال امریکایی که در امریکا به آن فقط فوتبال گفته میشود، یکی از پرطرفدارترین رشتههای ورزشی در این کشور است، ورزشی که با توپی بیضی شکل برگزار میشود و هدف نهایی در آن عبور این توپ از خط انتهای زمین حریف است، توپی که البته باید توسط بازیکن مهاجم به پشت خط حمل شود. این ورزش با وجود داشتن علاقهمندان بیشمار در امریکا، در صحنه بینالمللی چندان فعال نیست و مسابقات جهانی آن هم با حضور تعداد محدودی کشور برگزار میشود. اما ورزش دیگری به اسم راگبی وجود دارد که شباهتهایی به فوتبال امریکا دارد. مسابقات راگبی در حالت عادی با 15 بازیکن برگزار میشود اما ورژن کوچکتر راگبی به اسم راگبی 7 نفره هم در برنامه المپیک حاضر است. به دلیل شباهتهای زیاد بین این دو ورزش، افرادی هستند که راگبی و فوتبال امریکایی را یک ورزش محسوب میکنند!
شباهت اصلی این دو ورزش در توپ بیضی شکل آن و نحوه امتیازگیری دو ورزش است، اما یک قانون بازدارنده در راگبی، تفاوت عمدهای بین تمام حرکات و استراتژیهای این دو ورزش ایجاد میکند. برخلاف فوتبال امریکایی، پرتاب توپ با دست به سمت جلو در ورزش راگبی یونیون مجاز نیست. در حالی که استراتژی اصلی امتیازگیری در فوتبال امریکایی پرتاب دقیق توپ برای بازیکن مهاجم نزدیک خط انتهای زمین حریف است! در ورزش راگبی هر بازیکن میتواند همراه توپ به سمت انتهای خط زمین حریف حرکت کند یا توپ را با پاس رو به عقب به همتیمی خود واگذار کند، اما پاس رو به جلو فقط با ضربه پا ممکن است و پرتاب با دست به سمت جلو خطا محسوب میشود.