اختصاصی طرفداری - سرانجام دادگاه عالی ورزش CAS رای نهایی خود را در مورد پرونده دوپینگ سازمانیافته در کشور روسیه اعلام کرد. CAS با تایید بخش عمده محرومیتهایی که پیشتر توسط آزانس جهانی مبارزه با دوپینگ وادا در نظر گرفته شده بود، زمان آن را از 4 سال به 2 سال کاهش داد. با این حال این کشور از حضور در دو المپیک تابستانی و زمستانی پیش رو محروم خواهد بود. اما ورزشکاران روس که سابقه محرومیت دوپینگ ندارند همچنان میتوانند تحت نام دیگری (که بعدا اعلام خواهد شد) و زیر پرچم المپیک در مسابقات شرکت کنند، امری که بیسابقه نیست و در ادوار گذشته المپیک چندین بار اتفاق افتاده است.
سابقه تاریخی استفاده از پرچمی متفاوت
برخی از کشورهایی که در طول تاریخ در مسابقات المپیک حاضر شدهاند کشورهای مستقل و عضو سازمان ملل نبوده و نیستند و برخی از آنان در مقاطعی از تاریخ از یک پرچم رسمی استفاده نمیکردند، بنابر این استفاده از پرچمی طراحی شده فقط برای مسابقات ورزشی امری بیسابقه نیست. بزرگترین مثال در این زمینه کشور تایوان است که به دلیل مشکلات سیاسی با چین حق استفاده از پرچم و نام رسمی خود در مسابقات ورزشی را ندارد و با پرچمی منحصر به فرد و با نام "چین تایپه" در مسابقات ورزشی حاضر میشود. افریقای جنوبی نیز پس از سرنگونی رژیم آپارتاید تا تعیین پرچم جدید برای این کشور در دو المپیک تابستانی و زمستانی 1992 از یک پرچم خاص طراحی شده برای آن مسابقات استفاده کرد. اما شاید اولین استفاده جدی از یک پرچم نامتعارف بجای پرچم رسمی کشور در مسابقات المپیک به المپیک 1956 باز گردد، جایی که آلمان پس از جنگ جهانی دوم به دو کشور آلمان شرقی و غربی تقسیم شده بود اما بر اساس توافقات صورتگرفته، تیمهای ورزشی دو کشور به شکل متحد طی سالهای 1956 تا 1964 با نام "آلمان متحد" و پرچمی مخصوص در مسابقات حاضر میشدند، پرچم آلمان متحد چیزی شبیه پرچم آلمان فعلی همراه با نقش 5 حلقه المپیک در میانه آن بود.
در المپیک زمستانی 2018 پیونگ چانگ نیز دو کشور کره جنوبی و کره شمالی تصمیم گرفتند که برای نشان دادن همبستگی خود تنها در یک ورزش هاکی روی یخ با تیمی متحد در مسابقات شرکت کنند، این تیم که کره (بدون پسوند) نام داشت با پرچمی که طرح نقشه دو کره را بر روی خود داشت در مراسم افتتاحیه شرکت کرد. از سال 2016 نیز کمیته بینالمللی المپیک تصمیم گرفت به ورزشکاران پناهندهای که هنوز تابعیت هیچ کشور جدیدی را به دست نیاوردهاند اجازه دهد تا در صورت کسب سهمیه، تحت نام "تیم پناهندگان المپیک" در مسابقات شرکت کنند، اتفاقی که نخستین بار در المپیک 2016 ریودوژانیرو افتاد و به نظر میرسد که در المپیک توکیو نیز تکرار شود.
کشورهایی که زیر پرچم المپیک مسابقه دادند
جدولی که در ادامه آمده است اسامی کشورهایی را شامل میشود که در طول تاریخ زیر پرچم المپیک در این رقابتها حاضر شدهاند. این اتفاق نخستین بار در سال 1980 و در المپیک تابستانی مسکو به وقوع پیوست، جایی که پس از تحریم المپیک از سوی امریکا، بسیاری از کشورهای غربی به پیروی از امریکا از شرکت در مسابقات امتناع کردند اما برخی از آنان به ورزشکاران خود اجازه دادند که زیر پرچم 5 حلقه المپیک یا تحت پرچمی با نشان کمیته ملی المپیک آن کشور در مسابقات شرکت کنند. 16 کشور آندورا، استرالیا، بلژیک، دانمارک، فرانسه، بریتانیا، ایرلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند، پورتوریکو، سن مارینو، اسپانیا، سوئیس، پرتغال و نیوزلند کشورهایی بودند که با نام خود اما بدون استفاده از پرچم کشورشان در رقابتهای المپیک مسکو حاضر شدند، بسیاری از این کشورها ورزشکاری به مراسم افتتاحیه نفرستادند.
در برخی از موارد دلیل استفاده از نامی متفاوت در مسابقات المپیک عدم تشکیل کمیته ملی المپیک برای کشور تازه استقلال یافته بود، برای مثال کشور سودان جنوبی در سال 2011 از سودان جدا شد اما تا پیش از آغاز المپیک 2012 لندن، کمیته ملی المپیک این کشور هنوز به عضویت IOC در نیامده بود. اتفاقی مشابه برای مقدونیه در سال 1992 و تیمور شرقی در سال 2000 سبب شد تا این دو کشور نیز اولین حضور خود در مسابقات المپیک پس از استقلال را تحت نام دیگری به جز نام رسمی خود تجربه کنند. انحلال "آنتیل هلند" از مستعمرات کشور هلند و تقسیم آن به چند خودمختاری کوچکتر پیش از المپیک 2012 لندن نیز سبب شد تا چند ورزشکار این منطقه که قبلا سهمیه المپیک را کسب کرده بودند زیر پرچم المپیک در مسابقات شرکت کنند.
المپیک |
کشور |
نام جدید |
دلیل |
1980 تابستانی مسکو |
16 کشور غربی |
بدون تغییر نام |
تحریم المپیک از سوی امریکا |
1992 تابستانی و زمستانی |
روسیه و 11 کشور دیگر |
تیم متحد |
زمان کم برای تشکیل تیم مجزا |
1992 تابستانی بارسلون |
یوگسلاوی |
شرکتکنندگان مستقل المپیک |
تحریم سازمان ملل |
1992 تابستانی بارسلون |
مقدونیه |
شرکتکنندگان مستقل المپیک |
عدم تشکیل کمیته ملی المپیک |
2000 تابستانی سیدنی |
تیمور شرقی |
ورزشکاران انفرادی المپیک |
عدم تشکیل کمیته ملی المپیک |
2012 تابستانی لندن |
سودان جنوبی |
شرکتکنندگان مستقل المپیک |
عدم تشکیل کمیته ملی المپیک |
2012 تابستانی لندن |
آنتیل هلند |
ورزشکاران مستقل المپیک |
انحلال کشور |
2014 زمستانی سوچی |
هندوستان |
شرکتکنندگان مستقل المپیک |
تعلیق کمیته ملی المپیک |
2016 تابستانی ریو |
کویت |
ورزشکاران مستقل المپیک |
تعلیق کمیته ملی المپیک |
2018 زمستانی پیونگ چانگ |
روسیه |
ورزشکاران المپیکی روسیه |
محرومیت به دلیل دوپینگ |
تیم متحد پس از فروپاشی شوروی
فروپاشی شوروی در اواخر سال 1991 اتفاق افتاد، در آن زمان ورزشکاران شوروی سابق در بسیاری از ورزشها سهمیه المپیک را کسب کرده بودند و امکان جداسازی آنان در اکثر موارد ممکن نبود. در سال 1992 سه کشور استونی، لتونی و لیتوانی با تیمهایی مجزا و زیر پرچم جدید خود در مسابقات حاضر شدند اما 12 کشور دیگر استقلالیافته از شوروی سابق طبق توافقی تصمیم گرفتند که با یک تیم تحت نام "تیم متحد" (Unified Team) راهی مسابقات شوند. تیم قدرتمندی که در المپیک 1992 بارسلون با 45 طلا، 38 نقره و 29 برنز در صدر جدول مدالها قرار گرفت و در المپیک 1992 زمستانی آلبرتویل نیز با 9 طلا، 6 نقره و 8 برنز در رده دوم جدول ایستاد. اعضای تیم متحد را نفراتی از 12 کشور روسیه، ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، ترکمنستان، تاجیکستان، اوکراین و ازبکستان تشکیل میدادند. چهره شاخص این مسابقات ویتالی شربو از بلاروس بود که زیر پرچم المپیک در مسابقات ژیمناستیک با عملکردی خیرهکننده 6 مدال طلا به دست آورد. عملکرد شربو بهترین نتیجه تاریخ یک ژیمناست در یک دوره مسابقات المپیک است اما 6 مدال طلای وی به جای کشورش به نام "تیم متحد" منظور شد.
تعلیق و تحریم
در سال 1992 کشور یوگسلاوی به دلیل جنگهای خونین منطقه بالکان مورد تحریم شدید سازمان ملل قرار گرفت و فرصت حضور در مسابقات ورزشی از جمله یورو 92 و هر دو المپیک زمستانی و تابستانی آن سال را از دست داد. در المپیک بارسلون، ورزشکاران یوگسلاوی به همراه ورزشکاران مقدونیه (که تا چندی قبل جزو همان کشور بود و هنوز عضو IOC نشده بود) تحت یک تیم مشترک به نام شرکتکنندگان مستقل المپیک (Independent Olympic Participants) در مسابقات حاضر شدند و 1 مدال نقره و 2 برنز نیز کسب کردند.
کمیته ملی المپیک دو کشور آسیایی هند و کویت نیز در سالیان اخیر در چند مورد به دلیل دخالت دولت در امور ورزش از سوی IOC تعلیق شده است، امری که سبب شد تا کویت در المپیک 2016 ریو با نام دیگری و زیر پرچم المپیک روانه مسابقات شود، المپیکی که با کسب 1 طلا و 1 برنز میتوانست بهترین المپیک تاریخ این کشور شود. در این مسابقات فهید الدیحانی تیرانداز با سابقه این کشور در ماده تراپ دوبل به مدال طلا رسید، طلایی که به نام کویت به ثبت نرسید. کشور هند نیز به همین دلیل در مراسم افتتاحیه المپیک زمستانی 2014 سوچی زیر پرچم 5 حلقه المپیک رژه رفت اما در اتفاقی نادر، مشکل تعلیق کمیته ملی المپیک این کشور در جریان مسابقات برطرف شد تا برخی از ورزشکاران هندی بتوانند در روزهای پایانی مسابقات با پرچم و نام کشورشان در مسابقات شرکت کنند.
محرومیت اول روسیه
محرومیت روسیه از حضور در دو المپیک 2020 (که در سال 2021 برگزار میشود) و 2022 اولین محرومیت این کشور به دلیل دوپینگ سازمانیافته نیست! این کشور در جریان المپیک 2018 پیونگ چانگ کره جنوبی نیز به دلیل مشابه نتوانست از پرچم خود در مسابقات شرکت کند و ورزشکاران روس با نام جالب توجه ورزشکاران المپیکی روسیه (Olympic Athletes from Russia) که به شکل اختصاری OAR نامیده میشد در مسابقات حاضر شدند. ورزشکاران روس در این مسابقات 2 طلا، 6 نقره و 9 برنز کسب کردند که مهمترین آنها مدال طلای مسابقات هاکی روی یخ مردان بود. با وجود اینکه استفاده از پرچم روسیه برای تماشاگران آزاد بود اما ورزشکاران این کشور حق استفاده از این پرچم را در طول مسابقات نداشتند.
روسیه پس از سپری کردن این محرومیت مشکلی برای شرکت در المپیک توکیو نداشت اما پس از مشخص شدن تخلف مجدد این کشور در تغییر نمونه دوپینگ برخی ورزشکاران روس در آزمایشگاه دوپینگ مسکو، وادا محرومیت مجددی برای این کشور در نظر گرفت، محرومیتی که با تایید CAS قطعی است و این بار گفته میشود که نام کاروان روسیه در سال 2021 و در المپیک توکیو شامل کلمه "روسیه" نخواهد بود.