اول باید پرسید که خود پول اصلا چی هست؟ یک تکه کاغذ بی ارزش، و در عصر جدید چند تا شماره دیجیتالی که هیچ ارزشی ندارن، اما به دلیل توافق جمعی، ارزشمند می شن. مثلا ما توافق کردیم که این کاغذهایی که بانک مرکزی چاپ می کنه، ارزش داشته باشه، و چون مردم سیستان و بلوچستان این کاغذ رو ندارن، پس بیچاره و بی پول هستن.
قبلا تصور می شد که پول پشتوانه طلا داره. بعد از جنگ جهانی دوم، کشورهای بزرگ جهان طی قراردادی توافق کردن که تجارت جهانی رو با دلار آمریکا انجام بدن. چون که آمریکا ادعا کرده بود که ذخایر طلای بسیار زیادی داره که پشتوانه دلار آمریکا رو تضمین می کنه. اما در واقع دروغ گفته بود! چون آمریکا فهمیده بود که ارزش پول فقط از توافق جمعی تامین میشه. بعد از اون در سال 1971 نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا رسما اعلام کرد که پول هیچ پشتوانه طلایی نداره، و فقط با تصمیم فدرال رزرو(بانک مرکزی آمریکا) ارزشش تعیین می شه. تو این نقطه دیگه تجارت جهانی به دلار وابسته شده بود و دلار برای همیشه ارزشمند باقی موند. حالا در عصر دیجیتال چاپ پول حتی هزینه چاپ هم نمی خواد، بانک های مرکزی فقط یک سری ارقام دیجیتالی اضافه می کنن و حجم اسکانس های چاپ شده، یک دهم پولی هست که تو کارت های اعتباری مردمه. مثلا دولت ترامپ برای دادن یارانه کرونا، فقط رقم پولی اضافه کردن به حساب های بانک مرکزی.
ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت کوین این نکته رو فهمید که ارزش پول از توافق به دست می آید. بنابراین یه سیستم توزیع رقم به اسم "بلاکچین" طراحی کرد. امتیاز این سیستم بلاکچین نسبت به سیستم بانک مرکزی اینه که جهانیه، غیرقابل سانسور و غیرقابل ردیابیه. بنابراین هر چه قدر بیشتر مردم توافق کنن که از بیت کوین استفاده کنن، ارزشش میره بالاتر. ایده اصلیش هم اینه که چرا دولت ها برای ما تعیین کنن که چی ارزش داشته باشه چی نداشته باشه؟ بر چه اساسی با سیاست پولی بانک مرکزی تعیین بشه کی فقیره کی فقیر نیست؟ 10 سال پیش چون تعداد افراد توافق کننده بیت کوین کم بود، ارزش بیت کوین بسیار ناچیز بود و حتی بعضی سایت ها هر ساعت 1 بیت کوین هدیه میدادن که الان 1 میلیارد تومن ارزش هر بیت کوین شده! یعنی یه نفر اگه تو سیستان بیت کوین رایگان گرفته بود، الان برخلاف تصمیمات بانک مرکزی و قانون کار ممکنه میلیاردر باشه. مثلا خود من 7 سال پیش وقتی هیچ پولی نداشتم مقداری بیت کوین رایگان جمع کردم که الان ارزشش بیشتر از 25 میلیون تومن شده، اگه 10 سال پیش این کار رو میکردم احتمالا الان چند میلیارد داشتم!. در واقع چون ایده خوبی پشتش بود، طالب پیدا کرد و به سرعت ارزشش بالا رفت و خود من هم اون موقع وقتی در مورد ایده اش خوندم، تصمیم گرفتم به این توافق اضافه بشم و بیت کوین رایگان بگیرم، اما حاضر هم نباشم که با قیمت کمی بفروشمش! یعنی من و عده دیگه در سراسر جهان حاضر نشدیم این ایده رو ارزون بفروشیم و حتی عده ای حاضر شدن برای این جایگزین پول بانک مرکزی هزینه کنن. جالبه که ساتوشی ناکاموتو هنوز ناشناس باقی مونده و هنوز کسی نتونسته کشف کنه که واقعا کی هست.
اما بلاکچین چه طوری کار می کنه؟ فرض من و نوید و بهمن هر کدوم یه کاغذ دستمونه، 100 دلار به هر کدوم از ما اختصاص داده. اگر من 50 دلار به نوید بدم، روی کاغذ 50 دلار از خودم کم می کنم، و نوید روی کاغذش 50 دلار اضافه می کنه. اما روی کاغذ بهمن هم ثبت می شه که من 50 دلار به نوید دادم. در واقع تو سیستم بلاکچین اطلاعات هر تراکنش توسط همه ثبت میشه. بنابراین کسی نمی تونه با دستکاری حسابش پول بیشتری هک کنه. چون باید کاغذ حسابش، با همه کاربرهای دیگه هم خوانی داشته باشه. مثلا اگر سرور بانک مرکزی و بک آپ هاش هک بشه، تمام اطلاعات پولی ممکنه از بین بره. ولی اطلاعات پولی بیت کوین در سراسر جهان دست میلیون ها نفر پخش شده، بنابراین باید میلیون ها نفر هک بشه تا بتونی از یه نفر پول بدزدی! (تمام اون هک شدنی که شما درباره بیت کوین ممکنه تو اخبار بشنوی یه چیز دیگه است، بلاکچین تا به حال هک نشده، اونا بحث دزدیدن رمز حساب کاربری از خود شخص هست)
آیا کار درستیه که تو بیت کوین سرمایه گذاری کنیم؟
1- اولا تمام متخصص های دنیا میگن که اگر بخواید سرمایه گذاری کنیم نهایتا بین 1 تا 5 درصد سرمایه تون رو روی ارز دیجیتال بزارید. یعنی شما نباید ماشین زیر پات رو بفروشی یا به صورت جوگیر پولی که بهش نیاز داری رو تبدیل به بیت کوین کنی! باید در حدی سرمایه گذاری کنی که اگه بنا به هر دلیلی (مثل مخالفت یه رئیس جمهور یه کشور مهم یا روی کار اومدن یه ارز دیجیتال جدید که خیلی بهتر از بیت کوین باشه و مردم برن سمت اون) بخشی از توافق بیت کوین بین مردم ضعیف شد، ریسک ضرر برات قابل مدیریت باشه.
2- اصلا نباید حساس باشی. بازار بیت کوین به شدت نوسانی هست، یعنی تو یه روز ممکنه 20 درصد ریزش کنه یا 20 درصد صعود کنه! آدم هایی که به بازار آشنا نیستن، با 5 درصد ریزش، با ضرر می فروشن! باید آشنا باشی به نوسانات و به همین خاطر باید درصد کمی از پولت روی بیت کوین باشه.
3- برای سرمایه کوتاه مدت، ارزهای دیجیتال دیگه ای هستن که بسیار بهتر از بیت کوین رشد می کنن. چون جدید تر طراحی شدن و بسیار قوی تر از بیت کوین عمل می کنن. مثلا ارزهای پولکادات یا کاردانو، تراکنش های بسیار سریع تری نسبت به بیت کوین دارن و کارمزد کمتری هم از هر تراکنش کسر میشه و به علاوه این که قراردادهای هوشمندی دارن که مثل بانک عمل می کنه و شما می تونی ازشون وام بگیری. به خاطر همین قابلیت های بیشتر خیلی زودتر سود میدن. مثلا خیلی طول میکشه که بیت کوین از 50 هزار دلار برسه به 100 هزار دلار و شما 100 درصد سود کنی. اما ارزهای دیجیتال با بازار کوچیک وجود دارن که ممکنه تو یه روز از 1 دلار برسن به 2 دلار و شما در یک روز 100 درصد سود کنی! البته هر چه قدر که توافق جمعی بر سر اون ارز دیجیتال کمتر باشه، ممکنه راحت تر هم ریزش کنه! و ممکنه تو یه روز 100 درصد ضرر کنی، پس باید همیشه آنلاین باشی و بدونی کی بخری و کی بفروشی. به همین خاطر برای سرمایه گذاری بلند مدت، همه بیت کوین رو ترجیح میدن. چرا؟ چون با این که طراحیش ضعیف تر از ارزهای جدید هست، اما چون بیت کوین اولینه، و پول و توافق جمعی بیشتری پشتش خوابیده، احتمال ریزش های شدید در اون کمتره. بنابراین برای کسی که می خواد یه سرمایه گذاری بلند مدت چند ساله(مثلا 2 ساله) نجام بده مناسب تره. اما همیشه باید به گوش باشید که یه ارز دیجیتال خیلی بهتر مچ بیت کوین رو نخوابونه. ممکنه مثلا تا 10 یا 15 سال دیگه یه ارز دیجیتال بهتر پیدا شه که جای بیت کوین رو بگیره. مثل سامسونگ که جای نوکیا رو گرفت!
4 - پروژه هایی مثل پای نتورک و کیو کلاه برداری هستن برای جمع کردن دیتابیس. چون هیچ شبکه بلاکچینی طراحی نکردن. الان دو ساله مردم دارن از اینا جمع می کنن، در حالی که الان در فاصله 4 ماه یه ارز دیجیتال واقعی راه اندازی میشه و حجم مبادلاتش هم بسیار بالا میره. مثل 1inch و هم شون هم مزیت ها و کارایی های بسیار بیشتری از بیت کوین دارن. ولی پای نتورک کمترین اصول اولیه لازم برای یه ارز دیجیتال رو هم ندارن و از زمانی که مردم دارن برای پای نتورک زیرمجموعه میگیرن، کلی ارز دیجیتال واقعی راه اندازی شده و کلی سود داده.
