طرفداری | لیگ‌های برتر اروپا در فصل 25-2024 از نیمه راه عبور کرده‌اند و این یعنی آمارها در حال ثبات یافتن هستند. یکی از تیم‌های لالیگا در میان همه تیم‌های اروپایی، رویکردی کاملا متفاوت دارد و به دلیل تفاوت بزرگش برجسته شده است.
ختافه یکی از پنج تیم شهر مادرید است که در لالیگا، بالاترین سطح فوتبال اسپانیا بازی می‌کند. آن‌ها در 21 فصل گذشته، 20 فصل را در لالیگا گذرانده‌اند و پس از سقوط به دسته پایین‌تر در فصل 16-2015، خیلی سریع به لالیگا برگشته‌اند تا یکی از باثبات‌ترین تیم‌های این مسابقات در قرن حاضر باشند. بخش مهمی از موفقیت‌های ختافه، مرهون عملکرد خوزه بوردالاس، سرمربی این تیم است. بوردالاس کسی است که ختافه را به لالیگا برگرداند، سه فصل متوالی این تیم را در نیمه بالای جدول نگه داشت و توانست در سال 2020، این تیم را به یک‌هشتم نهایی لیگ اروپا برساند.
په‌په بوردالاس در سال 2021 از ختافه جدا شد تا هدایت والنسیا را برعهده گیرد اما پس از گذشت یک سال، به ختافه برگشت تا این تیم را از سقوط نجات دهد. در این فصل، ختافه با سرسختی‌ای که منحصر به شخص بوردالاس است، همچنان برای بقا مبارزه می‌کند.
ختافه تنها تیمی در میان پنج لیگ معتبر فوتبال اروپا در فصل 25-2024 است که هنوز نتوانسته تعداد پاس‌هایش را به 5000 برساند. آن‌ها تنها تیمی به شمار می‌روند که دقت پاس‌شان کمتر از 70% است و در یک‌سوم دفاعی خود، تنها 518 پاس داده‌اند. در مقام مقایسه، هفت تیم در لیگ برتر انگلیس توانسته‌اند چهار برابر بیش از ختافه در یک‌سوم دفاعی خود پاسکاری کنند.
در پنج لیگ معتبر اروپایی، ختافه بیشترین میزان خطا را مرتکب شده است؛ آماری که در دو فصل گذشته نیز متعلق آن‌ها بوده است. تیم مادریدی، 889 بار نبرد هوایی داشته؛ 112 بار بیش از هر تیم دیگری. ختافه 74 بار پرتاب اوت به درون محوطه جریمه حریف داشته که درست حدس زدید، این آمار هم به‌طرز قابل توجهی بیش از هر تیم دیگری است.*
سبک فوتبال ختافه، یک فوتبال مستقیم، فیزیکی و غیرقابل تحمل برای تماشا کردن است و از این بابت شرمنده هم نیستند چون این سبک بازی برای لذت بردن نیست، برای ناامید کردن رقبا است. بهره‌‌گیری از رقبای از نقاط ضعف تیم‌های ثروتمند لالیگا که دوست‌دار مالکیت توپ و پاسکاری هستند، هدف اصلی ختافه است. باید اشاره داشت ختافه در بین پنج تیم کم بضاعت لالیگا است و هزینه‌های آن‌ها در قیاس با مخارج مجاز بارسلونا و رئال مادرید اصلا به چشم نمی‌آید.
ختافه پس از وایادولید کمترین گل زده را در لالیگا را دارد اما در عین حال، فقط اتلتیکو مادرید آمار دفاعی بهتری از آن‌ها ثبت کرده است. تساوی 1-1 مقابل بارسلونا که هفته پیش رقم خورد، پنجمین سالی بود که ختافه توانست در خانه برابر بارسا شکست‌ناپذیر باشد.
بوردالاس کسی است خلاف جریان آب شنا می‌کند و رویکردش در تضاد با سبک فوتبال کشوری است که به فوتبال پیچیده و مالکیت‌محور افتخار می‌کنند. شاید همین دلیلی است که او می‌تواند سزاوار احترام بیشتری نسبت به حال حاضر باشد.
این رویکرد غیرمعمول ختافه چیز تازه‌ای نیست اما ماه گذشته یک مسابقه، توجه منفی جهان را نسبت به آن‌ها جلب کرد. در کوپا دل ری و بازی مقابل تیم دسته چهارمی پونته‌ودرا، ختافه با زدن گل دقیقه دوم، یک بر صفر برنده شد. تیم بوردالاس در آن بازی، فقط 16% مالکیت توپ داشت، 16 بار خطا کرد و مسابقه را با 9 یار به پایان رساند. حتی پیش از کارت‌های قرمز، برنامه بازی ختافه مشخص بود؛ حفظ فشردگی عقب زمین با سیستم 2-4-4 و تبدیل خط دفاعی به چینش شش نفره و دفاع از گل برتری زودهنگام. این یک نمونه افراطی است اما عملگرایی ختافه در دفاع، همیشه کابوسی برای تیم‌های حریف است.
اگر بخواهیم از جلوی زمین شروع کنیم، مورداعتمادترین مهاجم این فصل بوردالاس، در واقع اصلا مهاجم نیست. با فروش انس اونال، مهاجم اصلی تیم به بورنموث در فصل گذشته، ختافه برای خط حمله، آلوارو رودریگس و برتوگ ییلدیریم را قرض گرفت و 500 هزار یورو روی کریستانتوس اوچه، هافبک دفاعی 21 ساله‌ای که تجربه فقط یک فصل حضور در دسته سوم فوتبال اسپانیا را داشت، سرمایه‌گذاری کرد. او در اولین بازی‌اش در بازی خارج خانه مقابل اتلتیک بیلبائو، گل تساوی را زد و از آن به‌بعد یار ثابت خط حمله تیم شد. اوچه کسی است که در میان تمام مهاجمان لالیگا، بیشترین بازپس‌گیری توپ در دفاع را داشته است.
در خط هافبک، لوئیس میا به‌عنوان فنی‌ترین بازیکن تیم و مائورو آرامباری زوجی سخت‌کوش در مرکز زمین هستند. جِنِه، مدافع مرکزی باتجربه توگویی که در هشتمین فصل حضورش در ختافه حالا تبدیل به هافبک دفاعی تخریبی شده، نقشی محوری جلوی مدافعان ایفا می‌کند. تیم‌هایی که در تلاش هستند ختافه را از طریق توپ‌های هوایی مغلوب کنند، راه به جایی نمی‌برند. فقط یک مدافع مرکزی در لالیگا بیش از عمر آلدرته، مدافع پاراگوئه‌ای ختافه، نبرد هوایی برده است.
پشت سر آلدرته، داوید سوریا، دروازه‌بان باتجربه قرار دارد که براساس کیفیت شوت‌هایی که به‌سوی دروازه‌اش زده شده، 20 گل بیش از حد معمول در کل دوران حضور 7 ساله‌اش در ختافه مهار کرده است. در معدود مواقعی که خط دفاعی ختافه شکسته شود، او یک مانع قدرتمند است.
جای تعجبی نیست که ختافه حین مالکیت توپ، اضافه‌کاری نمی‌کند. نمودار زیر، سرعت مستقیم تیم‌ها (سرعت حرکت توپ به سوی دروازه حریف) با میانگین تعداد پاس در هر سکانس حرکتی تیم‌ها مورد مقایسه قرار گرفته و این نمودار به ما می‌گوید ختافه در هر دو جنبه یک مورد استثنایی است. در این فصل، ختافه فقط هفت مرتبه حمله ساختارمند داشته است. حمله ساختارمند یعنی سکانسی که در آن شوت یا لمس توپ در محوطه جریمه حریف شامل 10 پاس متوالی شود. برای مثال، منچسترسیتی در این فصل 170 حمله ساختارمند داشته است.
ختافه تیمی است که فوتبالی بسیار مستقیم با حداقل میزان پاس انجام می‌دهد
البته ختافه همیشه در زمینه گلزنی همیشه ناتوان نبوده و پیش‌تر با حضور مهاجمی گلزن مثل انس اونال، آن‌ها در خط حمله تجربه قدرتمندی داشتند. حتی بورخا مایورال، بهترین گلزن فصل گذشته ختافه که 15 گل در لالیگا زد، از ابتدای اکتبر به علت مصدومیت فقط یک بار در لالیگا به میدان رفته است. متکی بودن بیش از حد به ارسال پاس‌های بلند به‌سوی مهاجمان فیزیکی اما اثبات نشده، باعث شده عملکرد آن‌ها ضعیف‌تر از حد معمول شود. اوچه، ییلدیریم و رودریگس مجموعا 340 نبرد هوایی داشته‌اند که این از کل نبردهای هوایی رئال مادرید (314) و ژیرونا (332) بیشتر بوده است.
گردونه سبک بازی اتلتیک، نشان می‌دهد رویکرد هجومی ختافه چه‌قدر ساده است. آن‌ها با ثبت صدک 1 از 99 در زمینه گردش توپ و پیشروی مرکزی، تیمی است که فقط توپ بلند مستقیم ارسال می‌کند.
ختافه در زمینه‌های بالا بازی کردن، با شدت بازی کردن و جلوگیری از موقعیت‌های حریف تیم خوبی است
آن‌ها با وجود داشتن تمایل زمین خوب، در زمینه‌های ساخت بازی عمیق، موقعیت‌سازی و کیفیت شوت، ضعیف به شمار می‌روند
شدت بازی و امتیازهای بالای خط دفاعی، به شکلی طبیعی بالا هستند. تیم بوردالاس، تیمی بسیار پرتلاش است که از ریسک کردن و تحت فشار قرار دادن بازیکنان حریف در نیمه زمین آن‌ها ترسی ندارد. ژاوی، سرمربی پیشین بارسلونا در فوریه 2024، ختافه بوردالاس را تیمی «شجاع» توصیف کرد و به تمجید از توانایی آن‌ها در پرس بالا و امتیازگیری از تیم‌های بزرگ و باکیفیت پرداخت.
در عکس‌های زیر، بازی هفته گذشته ختافه مقابل بارسلونا را می‌بینیم؛ تیمی که در تلاش است با پوشش و تنگ کردن فضاها، یک ضربه دروازه بلند به سوی نیمه زمین حریف ارسال کند.
در صحنه بالا، رونالد آرائوخو ضربه سر اول را می‌زند اما ختافه سریعا با سازمان‌دهی مجدد، پاس روبه‌جلوی دیگری می‌دهد. خط دفاعی چهار نفره دوباره بالا می‌آید تا به تیم کمک کنند لمس توپ ژول کونده تحت فشار قرار بگیرد.
در ادامه اوچه جلو می‌رود و با حمایت هافبک‌ها می‌تواند با دوندگی به‌سوی زمین حریف، شوتی بزند. این کاری است که هر 10 بازیکن تیم ختافه مایل هستند به شکلی خستگی‌ناپذیر آن را انجام دهند و این شاهدی بر روحیه جنگندگی و سرسختی‌ای است که بوردالاس توانسته در تیم خود نهادینه کند. البته شیوه چرک بازی کردن هم در کتابِ بوردالاس دیده می‌شود؛ وقت تلف کردن فراوان، تکل‌های خشن و جدال‌های لفظی که در همه بازی‌های ختافه دیده می‌شود.
همچنین مربی 60 ساله ختافه همواره درگیری‌های زیادی با بازیکنان و مربیان حریف داشته است؛ یکی از تلخ‌ترین جدال‌ها، دشمنی طولانی با کیکه ستین است که نزدیک به یک دهه طول کشیده است. در سال 2013 زمانی که تیم آلکورکون تحت هدایت بوردالاس توانست در هر دو بازی لیگ دسته دوم مقابل لوگو با مربیگری ستین برنده شود، ستین معتقد بود دیدن بازی تیم حریف، «آزاردهنده» است. سال‌ها بعد، زمانی که بتیسِ ستین مقابل ختافه به تساوی رسید، سرمربی پیشین بارسلونا گفت شیوه بازی ختافه «شرم‌آور» است و سبک درگیرانه بازی آن‌ها، خونش را به جوش می‌آورد.
البته بوردالاس برای دفاع از تیم خودش، شیوه‌های خودش را دارد. زمانی که اینیاکی ویلیامز، مهاجم اتلتیک بیلبائو از وقت تلف کردن ختافه شِکوه کرد، بوردالاس با «سرباز» خواندن بازیکنانش گفت:
ما برای باشگاه ختافه و هوادارانش کار می‌کنم. نظرات دیگران محترم است اما نباید به آن‌ها توجهی داشت. به‌جای این حرف‌ها باید عملکرد تیم را تحلیل کرد. ما تیمی باشرف و صریح هستیم. ختافه می‌خواهد تیم‌هایی را شکست دهد که بودجه خیلی بیشتری نسبت به ما دارند. این فوتبال است. این چیزی است که من به بازیکنانم می‌گویم.
بوردالاس گاهی اوقات پا را از خطوط قرمز فراتر می‌گذارد اما او همان کسی است که تیم دسته دومی را به لیگ اروپا رسانده و این کار را همین 4 فصل پیش کرده است؛ آن‌هم در تیمی که با چالش‌های مدیریتی و چالش‌های محدود، برای بقا می‌جنگد و در حال حاضر در لالیگا، چهاردهم است. به‌نظر می‌رسد بوردالاس از نقش «ضدقهرمان» لذت می‌برد و قرار نیست به این زودی‌ها در رویکردش تغییری ایجاد کند.
*نگارش این مطلب پیش از پیروزی 3-0 ختافه مقابل رئال سوسیداد در هفته 21 لالیگا انجام شده و آمارهای مربوط به این دیدار در این مطلب مورد محاسبه قرار نگرفته است.
ترجمه یادداشت تام هریس از وب‌سایت اتلتیک
