کالِدونیای جدید (به فرانسوی: Nouvelle-Calédonie، نامهای عامیانه: Kanaky و Le caillou) مجموعهای از جزایر تحت تملک فرانسه (از ۱۸۵۳) در اقیانوس آرام است. این جزایر در محدوده ملانزی در جنوب باختری اقیانوس آرام قرار دارند. کالدونیای جدید از جزیره اصلی (Grande Terre)، جزیرههای لویالتی و چند جزیره کوچک تشکیل شدهاست. جمعیت کالدونیای جدید در سال ۲۰۰۷، برابر با ۲۴۰٬۴۰۰ نفر برآورد شدهاست. دریادار جیمز کوک آن را در ۱۷۷۴ نامگذاری کرد. کوههای این جزیره او را به یاد اسکاتلند (در لاتین: کالدونیا) میانداخت.ملانزیهای بومی این سرزمین از نسل مردمان ساکن جزیره گینه نو هستند که از ۵۰ هزار سال پیش به این جزایر کوچیدند.در حدود ۱۵۰۰ سال پیش مردمان ملانزی ساکن جزایر شمال کالدونیای جدید ؛ موسوم به لاپیتا به این جزایر آمدند. آنها دریانوردانی ماهر بودند که از کشاورزی نیز آگاهی داشتند و بر منطقه بزرگی در اقیانوس آرام تأثیر گذاشتهاند. از قرن یازدهم میلادی پلینزیها هم به این جزیره آمده و با اهالی آن آمیختند. جیمز کوک در سال ۱۷۷۴ نخستین اروپایی بود که کالدونیای جدید را دید. کالدونیای نو در سال ۱۸۵۳ مستعمره فرانسه شد و مهاجرت گسترده از اروپا به آن نیز از نیمه دوم قرن نوزدهم آغاز شد.
کالدونیا نام سرزمین اسکاتلند در زبان لاتین است. جیمز کوک دریانورد انگلیسی در سال ۱۷۷۴ وقتی برای نخستین بار جزیره اصلی کالدونیای نو را دید، این نام را به آن داد. چرا که تپههای آن او را به یاد کوههای اسکاتلند میانداخت. او جزیرهای که در شمال آن قرار داشت (وانواتو کنونی) را نیز با توجه به جزیرهای که در شمال اسکاتلند قرار دارد؛ «نیو هبردی» نامید. کاناکی (Kanaky) نام دیگر این جزیره است که در فرانسوی، انگلیسی و زبانهای محلی و بهویژه توسط ملیگرایان ملانزی بهکار میرود. این کلمه در زبانهای پولینزی به معنی «انسان» یا «مردم» است.
این جزایر در محدوده ملانزی در جنوب غربی اقیانوس آرام قرار دارند. مساحت کالدونیای جدید که از یک جزیره اصلی و تعدادی جزیره کوچک تشکیل یافته ۱۸٬۵۷۵ کیلومتر مربع (تقریباً نصف تایوان) است و برآورد رسمی ژانویه ۲۰۰۷ جمعیت آن را ۲۴۴ هزار نفر تخمین زدهاست. بزرگترین شهر و مرکز کالدونیای نو نومئا است که دبیرخانه سازمان منطقهای جامعه اقیانوسیه نیز در آن قرار دارد. کد تلفنی کالدونیای جدید ۰۰۶۸۳ و پسوند اینترنتی آن nc است. کالدونیای جدید در سال ۱۹۸۶ در فهرست مناطق غیر خودمختار سازمان ملل قرار گرفت. با توجه به اختلاف نظر در مورد باقی ماندن این جزیره در حکومت فرانسه یا استقلال آن، در نوامبر ۲۰۱۸ یک همهپرسی برگزار شد و اکثریت مردم این جزیره به باقی ماندن در تحت حاکمیت فرانسه رای دادند. بر اساس سرشماری رسمی سال ۱۹۹۶ بومیان پولینزی (کاناک) این جزیره ۴۴/۶٪ از جمعیت آن را تشکیل میدهند. ساکنان دیگر این جزیره نیز مردمانی هستند که در ۱۵۰ سال اخیر به آن کوچیدهاند
ساختار جمعیتی:
اروپائیها: ۳۵/۴٪ (بیشتر فرانسوی، به همراه اقلیتهای آلمانی، بریتانیایی و ایتالیایی) پولینزیهای والیسی و تاهیتی: ۱۱/۸٪ اندونزیائیها: ۲/۶٪ ویتنامیها: ۱/۴٪ نی-وانواتوئیها: ۱/۲٪ اقلیتهای دیگر: ۳/۹٪ (فیلیپینوها، مالاباریها، هندیها، تامیلها، سریلانکاییها، بنگالها، چینیها، ژاپنیها، اهالی هند غربی (بیشتر هائیتی)، اهالی فیجی، اعراب و آفریقاییها)
حدود ۹۰٪ اهالی کالدونیای جدید مسیحی هستند. دوسوم آنها پیرو آئین پروتستان و یکسوم کاتولیک هستند. اقلیت مسلمان و بهائی نیز در این کشور حضور دارند. خاک کالدونیای جدید غنی از ذخایر زیرزمینی است، حدود یکچهارم ذخیره نیکل دنیا در این کشور واقع است. از این رو استخراج معادن صنعتی مهم و سودآور در این کشور است. از سوی دیگر حفر و بهرهبرداری بیرویه از معادن آسیبهایی را به اکوسیستم قدیمی و میراث طبیعی این سرزمین وارد کردهاست. در سال ۲۰۰۷ تولید ناخالص داخلی این کشور حدود ۸٫۸۲ میلیارد دلار آمریکا بوده که این کشور را چهارمین اقتصاد بزرگ اقیانوسیه پس از استرالیا، نیوزیلند و هاوایی میکند. درآمد سرانه مردم کالدونیای جدید نیز ۳۶٫۳۷۶ دلار است که پائینتر از استرالیا و هاوایی و بالاتر از نیوزیلند است. صادرات کالدونیای جدید در سال ۲۰۰۷ حدود ۲٫۱۱ میلیارد دلار بوده که ۹۶٫۳٪ آن را فلزات و دیگر مواد معدنی شامل میشود. واردات این کشور در همین سال ۲٫۸۸ میلیارد دلار بوده که ۲۶٫۶٪ آن از فرانسه، ۱۶٫۱٪ از دیگر کشورهای اروپایی، ۱۳٪ از سنگاپور (بیشتر سوخت) ۱۰٫۷٪ از استرالیا، ۴٪ از نیوزیلند، ۳٫۲٪ از آمریکا، ۳٪ از ژاپن و ۲۲٫۷ از دیگر کشورها میآمدهاست.
راگبی ۱۳ نفره ورزش ملی کالدونیای جدید است. در سال ۲۰۰۳ باشگاهها و فدراسیون راگبی ۱۵ نفره این جزیره از اتحادیه راگبی جدا و به لیگ راگبی پیوستند و در نتیجه راگبی لیگ مهمترین رشته ورزشی در این جزیره شد. تیم ملی فوتبال کالدونیای جدید نیز در مسابقات بینالمللی فوتبال قاره اقیانوسیه شرکت میکند.
نظرسنجیهای صورت گرفته حاکی از آن است که ۶۳ تا ۷۵ درصد از مردم مخالف استقلال از فرانسه هستند؛ کشوری که این جزایر را در سال ۱۸۵۳ میلادی تصاحب کرد. امانوئل ماکرون، رییس جمهور فرانسه که قرار است پس از مشخص شدن نتایج این رایگیری یک سخنرانی تلویزیونی داشته باشد، طی دیدار خود از نومئا، مرکز کالدونیای جدید در ماه مه اظهار کرده بود: فرانسه بدون کالدونیای جدید زیبایی کمتری خواهد داشت.تلویزیون دولتی NC La ۱ اعلام کرد با شمارش دو سوم آرا معلوم شده که ۵۹/۵ درصد مردم به استقلال رای منفی دادهاند.براساس این گزارش حضور مردمی در این رفراندوم ۸۰/۷ درصد اعلام شده است. این رفراندوم نتیجه ۳۰ سال روند غیرمستعمره شدن و اولین رای گیری برای استقلال بود.