گواتِمالا یا به‌طور رسمی جمهوری گواتِمالا کشوری در آمریکای مرکزی است که از شمال و غرب با مکزیک، از جنوب غرب با اقیانوس آرام، از شمال شرق با بلیز، از شرق با دریای کارائیب و هندوراس و از جنوب شرق با ال سالوادور احاطه شده‌است. جمعیت گواتمالا در حدود ۱۶٫۶ میلیون نفر است (پر جمعیت‌ترین کشور آمریکای مرکزی) و پایتخت آن شهر گواتمالاسیتی می‌باشد .مساحت این کشور ۱۰۸٬۸۸۹ کیلومتر مربع است. زبان رسمی این کشور زبان اسپانیایی، واحد پول آن کتزال و دین ۹۹ درصد از مردم آن مسیحیت است. از میان مسیحیان این کشور، حدود ۵۵ درصد کاتولیک، ۴۰ درصد پروتستان و ۳ درصد ارتودکس شرقی هستند. حدود ۵۹ درصد از مردم آن از تبار مستیزو (دورگه سرخ‌پوست و اسپانیایی) و ۴۰٫۵ درصد نیز از سرخپوستان مایا هستند، کمتر از یک‌درصد از مردم گواتمالا نیز سفیدپوست هستند. این کشور در سال ۱۸۲۱ از اسپانیا مستقل شد و هم‌اینک شیوه حکومتی آن دموکراسی و رئیس‌جمهور آن جیمی مورالس است. فراورده‌های صادراتی گواتمالا قهوه، شکر و موز است. گواتمالا که از جمله یکی از فقیرترین کشورهای آمریکای مرکزی به‌شمار می‌آید، از جمله کشورهایی است که نرخ بیسوادی در آن بسیار بالاست و رئیس‌جمهور این کشور برای بهبود وضع آموزش زیر فشار قرار دارد. شمار جرایم جنایی در گواتمالا در سطح جهانی بسیار بالاست. گواتمالا پس از استقلال از اسپانیا به امپراتوری مکزیک پیوست و تا مدت‌ها توسط دیکتاتورهایی که از سوی «کمپانی یونایتد فروت» پشتیبانی می‌شدند اداره می‌شد. تاریخ گواتمالا شاهد حکومت دیکتاتورهای متحد با زمین‌داران بوده‌است. با این حال، در دههٔ ۱۹۵۰ جاکوبو آربنز، رئیس‌جمهوری، املاک بزرگ را مصادره کرده و میان روستاییان تقسیم کرد. وی به کمونیست بودن متهم گردید و در ۱۹۵۴ با کمک نظامی آمریکا به دست ارتش برکنار شد. پس از این دوره، در اواخر سده بیستم، گواتمالا درگیر یک جنگ داخلی ۳۶ ساله شد که تلفات جانی آن ۲۰۰ هزار نفر بود. در طول سال‌های جنگ داخلی حکومت نظامیان گواتمالا بسیاری از روستاهای محل سکونت قبیله‌هایی را که احتمال ارتباط آن‌ها با شبه نظامیان چپگرای این کشور می‌رفت، به شکلی سازمان‌یافته نابود کرد. اما پس از پایان جنگ، این کشور رشد اقتصادی به خود دیده و انتخابات دموکراتیک نیز در آن با موفقیت برگزار شده‌است.
نام گواتمالا از واژه «کوآئوه‌تِمالان» گرفته شده که در زبان سرخپوستان ناهوآتل به معنای «مکان پردرخت» است. مردم کنونی گواتمالا را باید از نوادگان مایاها دانست و مایاها در قرن‌های چهارم و پنجم میلادی تمدنی عظیم داشتند اما این تمدن و امپراتوری شهری در قرن نهم از پا درآمد در ۱۵۲۳ آلوارادو کاشف اسپانیائی این سرزمین را کشف و در نابودی و قتل‌عام سرخپوستان خونریزی فراوان کرد و سرزمین گواتمالا را از چنگ صاحبان سرخپوستش خارج و آن را ضمیمه امپراتوری اسپانیا نمود. این کشور از سال ۱۵۲۴ تحت حکومت اسپانیایی‌ها قرار داشت و مرکز اداری مستعمرات اسپانیا در آمریکای مرکزی بود. در سال ۱۸۲۱ اعلام استقلال کرد ولی این کشور از ۱۸۲۱ تا ۱۸۲۲ بخشی از مکزیک و از ۱۸۲۳ تا ۱۸۳۹ بخشی از اتحادیه‌ای بنام اتحادیه ایالات آمریکای مرکزی بود. در ۱۸۳۹ این اتحادیه نیز بهم خورد و گواتمالا سرانجام در آن سال به جمهوری تبدیل گردید. سرنوشت گواتمالا ازین تاریخ تا ۱۸۴۴ کلا در دست نظامیان بود. در ۱۸۷۱ نظامیان اعمال نفوذ کلیسا را در کارهای کشور از میان بردند. در ۱۹۳۱ به فرمان معاون رئیس‌جمهور وقت گواتمالا دماتینز حدود بیست هزار نفر از سرخپوستان قتل‌عام شدند. دون خوزه اوپیکو در ۱۹۳۴ حکومت جابرانه دیکتاتوری خود را آغاز نمود اما در ۲۴ ژوئن ۱۹۴۴ بر اثر فشار نظامیان حکومت را به یک شورای سه نفره داد این شورا نیز در بیستم اکتبر سرنگون گردید. در انتخابات ۱۹۴۴ خوان خوزه آره والو با بیش از ۸۴ درصد آراء بریاست جمهوری رسید. این رئیس‌جمهور طی ۶ سال حکومت با ۲۸ کودتا روبرو شد. والو اصلاحاتی چند از جمله: قانون اصلاحات ارضی را به مرحله اجرا درآورد.در ۱۹۵۰ سرهنگ جاکوبو آربنز به ریاست جمهوری رسید کشور را که بر اثر نظام فئودالی و جدا کردن سرخپوستان از جامعه دستخوش نابسامانی شده بود تا حدی از آشفتگی اقتصادی نجات داد. اصلاحات مورد لزوم گواتمالا چندان مورد پسند ایالات متحده نبود و آن را خطری برای خود و نفوذ کمونیست‌ها درین سرزمین می‌پنداشت. در ماه مه ۱۹۵۳ بموجب قانونی که از تصویب کنگره گواتمالا گذشت مالکیت کشتزارهایی که در آن نیشکر کشت نمی‌شد سلب و میان دهقانان بی‌زمین تقسیم و زمین در گرو دولت فرار گرفت. دیری نگذشت که زمین هائی که متعلق به چند شرکت آمریکایی بود مشمول سلب قانون مالکیت گشت و ایالات متحده ازین اقدامات در خشم و منتظر انجام کودتایی شد و عده‌ای از نظامیان تبعیدی گواتمالایی که در هندوراس دوره آموزشی حمله می‌دیدند در ۱۹۵۴ به گواتمالا حمله و طی کودتای ۱۹۵۴ گواتمالا حکومت قانونی را سرنگون کردند؛ و سرهنگ کارلوس کاستیلو آرماس قدرت را در دست گرفت.در ۲۳ ژوئن ۱۹۵۷ آرماس در کاخ ریاست جمهوری کشته و به جایش رئیس مجلس خولیوس گونزالس مأمور اداره کشور گردید. در ۱۹۵۸ با انجام یک انتخابات ایدیگوراس فوئنتس بریاست جمهوری انتخاب گشت. در ۱۹۶۲ شورش‌ها و اعتصاباتی در کشور پدید آمد و چون انتخابات ریاست جمهوری در ۱۹۶۳ در موعد مقرر صورت نگرفت نظامیان فوئنتس را بر کنار کردند در ۱۹۶۴ کودتایی نظامی انجام شد. در ۱۹۶۵ قانون اساسی جدید برای اجرا اعلام گردید. در ۱۹۶۶ خولیوس سزار مندس مونتنگرو در انتخابات بریاست جمهور برگزیده شد. در ۱۹۷۴ ژنرال لائوگرود به مقام ریاست جمهوری دست یافت. در ۱۹۷۸ ژنرال رمئولوکاس گارسیا مقام ریاست جمهوری را بدست آورد؛ و با دیکتاتوری وحشتناکی به حکومت خود ادامه داد در انتخابات مارس ۱۹۸۲ ژنرال «هانیبال گوائوارا» بریاست جمهوری و بقیه نامزدها بازداشت شدند و در همین ماه بود که کودتای نظامی برهبری ژنرال مونته گوائورا را سرنگون و خود صاحب اختیار کشور گشت. مجلس را منحل قانون اساسی را معلق کرد.در طی حدود ۳۰ سال، جناح چپ سرکوب شد و این امر منجر به ظهور ارتش‌های چریکی گردید. هزاران نفر از مخالفان کشته یا ناپدید شدند. افراین ریوس مونت که در سال ۱۹۸۲ طی کودتایی در گواتمالا به قدرت رسید، به کشتار جمعی افراد قبیلهٔ «مایا» در این کشور دست زد. بیش از ۱۷۰۰ مورد قتل، اقدام به تجاوز جنسی و جرائم دیگر از جمله موارد اتهام طرح شده علیه او هستند. در ۱۹۸۶ حکومت غیرنظامی بار دیگر برقرار شد، ولی پس از ناآرامی فزاینده، در ۱۹۹۳ نظامیان قدرت را در دست گرفتند. رهبران سیاسی گواتمالا اذعان داشتند که ارتش گواتمالا طراح و پاسدار اصلی پروژه دموکراتیک شدن در این کشور بود. نظامیان ارشد گواتمالا نه تنها با رغبت از قدرت گذشتند بلکه دو بار هم در سال‌های ۱۹۸۸ و ۱۹۸۹ در برابر کودتای نیروهای ضد دموکراسی در این کشور ایستادگی کردند.
مساحت کشور گواتمالا ۱۰۸٬۸۸۹ کیلومتر مربع است و مساحتی تقریباً کمی بیش از استان اصفهان (۱۰۴۶۵۰ کم) دارد. جمعیت آن برپایه واپسین برآوردها ۱۳٬۳۰۰٬۰۰۰ برآورد شده‌است. «جغرافیا» کشور گواتمالا در شمالی‌ترین بخش آمریکای مرکزی است که در همسایگی مکزیک در شمال و غرب و «بلیز» در شمال شرقی، هندوراس در مشرق و السالوادور در جنوب شرقی، قرار گرفته و گواتمالا مشتمل بر دو ناحیه عمده‌است: زمین‌های بلند سرد یا بیشترین جمعیت، و منطقه گرمسیری در طول ساحل اقیانوس آرام و دریای کارائیب. رشته کوه مهم آن بلندترین کوه آمریکای مرکزی است. گواتمالا، سرزمین جنگل‌های انبوه، آتشفشانها و صحراهای خشک و دریاچه‌های زیباست. زمین‌های پست سواحل اقیانوس آرام و اطلس در گواتمالا با وجود رشته‌کوهی از هم جداست. این کشور پنجاه مایل خط ساحلی در دریای کارائیب و دویست مایل خط ساحلی بر کرانه اقیانوس آرام و ۳۰ کوه آتشفشانی دارد که هشت کوه آن آتشفشان فعال است. در سال ۱۹۷۶ زمین لرزه پایتخت و دیگر شهرها و روستاها را ویران کرد و ۲۳۰۰۰ نفر کشته شدند. رودهای مهم این کشور اوسوماسینتا، موتاگوا و بلندترین نقطه آن تافومولکو با ۴۲۲۰ متر ارتفاع است. آب و هوای گواتمالا جلگه‌ای ساحلی و استوایی است ولی در مناطق کوهستانی معتدل‌تر است. کاخ ملی در گواتمالاسیتی، ویرانه‌های مایاها در تایکال یوآکساکتوم پیدراس، نگراس، زاکیولئو، و ویرانه‌های اسپانیایی‌ها در آنتی گوا از دیدنی‌های این کشور است.
۵۰ تا ۶۰ درصد مردم گواتمالا کاتولیک و ۴۰ درصد پروتستان هستند. کمتر از یک درصد نیز پیرو سایر ادیان هستند. بیش از نیمی از مردم این کشور، سرخپوستان مایا هستند. واحد پول این کشور کوئتزال و محصولات صادراتی آن قهوه، شکر و موز است. اقتصاد این سرزمین بیشتر به کشاورزی، تولید قهوه متکی است که نصف صادرات کشور را تشکیل می‌دهد. موز، پنبه و شکر نیز سهمی عمده در درآمد ملی و صادرات آن دارد.نیروی کار در کشاورزی ۵۳ درصد و محصولات عمده آن: ذرت، لوبیا، قهوه، پنبه، گاو، شکر، موز، روغن‌های مخصوص، الوار است. نیروی کار در صنعت ۱۲ درصد و تولیدات عمده آن: غذاها، پارچه، مصالح ساختمانی، لاستیک، دارو. منابع طبیعی: نیکل، الوار، و میگو است. صادرات این کشور: قهوه، پنبه، شکر، گوشت، موز و واردات آن: تولیدات لوازم زندگی، ماشین آلات، وسائل حمل و نقل، مواد شیمیائی، و سوخت است. طرف‌های عمده داد و ستد: ایالات متحده، ملل آمریکای مرکزی، آلمان، ژاپن، و ونزوئلا هستند.
فکت و حقایق جالب درباره گواتمالا
1. سربازان مواد مخدر همه‌چیز را کنترل می‌کنند : در سال گذشته مسئولین گواتمالا ۱۲۴۲۷ کیلومتر زمین کشت کوکائین را توقیف نمودند اما ازآنجایی‌که این کشور مسیر قاچاق مواد از کلمبیا به اکوادور است، بنابراین حمل‌ونقل مواد و جنایات مرتبط در آنجا رخ می‌دهد. در حقیقت کشورهای آمریکای مرکزی در زمینه کشت مواد مخدر بسیار حاصلخیز هستند.
2. سابقه بیش از ۲۰۰۰۰ سال زندگی در گواتمالا : امروز بیش از نیمی از جمعیت گواتمالا از نسل مایا هستند. در طول تاریخ بسیاری از امپریالیست‌ها این کشور را مال خود می‌دانستند. پیش از آمدن اسپانیایی‌ها به این سرزمین در قرن ۱۶، امپراتورهای مایا بر این سرزمین حکم رانی می‌کردند، زیرا ۵۰۰۰ جاذبه باستانی در این کشور دیده می‌شود که حداقل به ۲۰۰۰۰ سال قبل بازمی‌گردند.در زمان غلبه اسپانیا بر این سرزمین، مایاها در دوران رکود خود بودند. آبله‌مرغان سراسر کشور را در برگرفته بود و جنگ‌ها و اختلافات این تمدن را ضعیف کرده بود. اسپانیایی‌ها با شکست مایاها با آن‌ها مانند برده رفتار کردند و خود را طبقه بالای جامعه معرفی نمودند. این تبعیض‌های نژادی، جنگ‌های خونین، سرکوب، استثمار و بدبختی را به دنبال داشت.
3. یک خدای مست : اگرچه افراد دیگر به کلیسا می‌روند و دعا می‌خوانند اما مایاهای گواتمالا به خدای خود سیگار، رشوه و مشروب می‌دهند تا حاجتشان را برآورده کند. در حقیقت این باور از اعتقادات کاتولیک و ادغام آن با باورهای مذهبی داخلی نشاءت گرفته است. طبق افسانه‌ها زمانی که مردان روستا برای کشاورزی روستا را ترک کردند، ماکسیمون، خدای آن‌ها، با تمام زنان روستا همبستر شد. زمانی که مردان برگشتند تمام اعضای بدن او را بریدند. امروزه برخی از کاتولیک‌های کشور هم به ماکسیمون اعتقاد دارند که کلیسا عبادت او را مانند جادوگری می‌داند. مایاها معتقدند که ماکسیمون دوست قدیسه ها است.
4. حفره‌های بزرگ : در ۳۰ مه ۲۰۱۰، یک حفره بزرگ به عرض ۱۸ متر و طول ۳۰، در وسط شهر گواتمالا ایجاد شد و سه ساختمان و یک خانه را در خود فرو برد. که درنتیجه آن یک مرد فوت شد. به دلیل قرارگیری این شهر بین دو آتشفشان فعال، مواد زیر زمین مذاب هستند و در طی فوران‌ها بیرون می‌ریزند. به همین دلیل احتمالاً اقدامات انسانی، مانند ایجاد لوله‌های آب، باعث ایجادان شده است. هزینه تعمیر هرکدام از این گودال‌ها میلیاردی است (هزینه تعمیر یک گودال در سال ۲۰۰۷، ۲,۷ میلیون دلار بود)، بنابراین دولت به از بین بردن آن واکنشی نشان نمی‌دهد. حفره ایجادشده در سال ۲۰۱۰ یکی از جاذبه‌های گردشگری است که پلیس از تجمع در اطراف آن جلوگیری می‌کند.
5. تعداد زیادی آتشفشان : در این کشور سه آتشفشان فعال وجود دارد که یکی از آن‌ها فوئگو نام دارد که در ژوئن ۲۰۱۷ شش بار فوران کرده است. به دلیل قرارگیری این کشور بر روی حلقه آتش، ۳۷ آتشفشان در آنجا وجود دارد. این سه آتشفشان، فوئگو، پاکایا و سانتیاگوئییتو، آن‌قدر فعال هستند که با بازدید از منطقه می‌توانید شاهد فوران آن‌ها باشید. آتشفشان فوئگو در ۳۵ کیلومتری شهر گواتمالا قرار دارد و دولت شدیداً آن را زیر نظر دارد تا مبادا فوران کرده و مردم را قتل‌عام کند. درحالی‌که آتشفشان پاکایا ۳۰ کیلومتر از شهر گواتمالا فاصله دارد و احتمال فوران آن‌هم وجود دارد. در فوران آتشفشان آتش در سپتامبر ۲۰۱۲، ۱۰۰۰۰ نفر از شهر تخلیه شدند. در فوریه ۲۰۱۵ یک فوران دیگر به تخلیه فرودگاه شهر منجر شد.
6. فقیرترین کشور آمریکای مرکزی با بیشتری آمار جنایت : دزدی خودرو، آزار جنسی، حمل سلاح و پلیس‌های قلابی، ازجمله جرائمی هستند که در طی روز خواهید دید. در این کشور سالانه ۵۰۰۰ نفر به این شیوه به قتل می‌رسند، اما صنعت گردشگری هم یکی از منابع درآمدزایی این کشور است. بیشتر این جرائم به دلیل آمار پایین مجازات و دستگیری است. آثار جنگ‌های داخلی در این کشور مشهود است و تنها ۷۵ درصد جمعیت سواد دارند. (در نیمکره غربی تنها میزان سواد هایتی از این مقدار کمتر است.) بخشی از این جرائم به دلیل فرهنگ مختلف این کشور است به‌طوری‌که ۲۴ زبان مختلف در آنجا استفاده می‌شود، مانند اسپانیایی.
آشنایی با کشورها (2) : پادشاهی بوتان
آشنایی با کشورها (1) : سیشل
