جمهوری گاباردینو-بالکارستان (به روسی: Кабарди́но-Балка́рская Респу́блика, Kabardino-Balkarskaya Respublika) یکی از جمهوری‌های روسیه است. پایتخت آن شهر نعلچیک و جمعیت آن ۸۵۹٬۹۳۹ نفر است (سال ۲۰۱۰). در گاباردینو-بالکارستان دو قوم اصلی زندگی می‌کنند، یکی قوم گاباردین (که زبانی از خانواده زبان‌های قفقازی شمال غربی صحبت می‌کنند) و قوم دیگر بالکارها (گویشوَران یک زبان ترک‌تبار). این جمهوری شامل بلندترین کوه های اروپا یعنی کوه های البروس Mount Elbrus می شود. کوه البروس دارای 22 یخچال است که سه رودخانه را تغذیه می کند - باکسان ، مالکا و کوبان- این کوه در تمام طول سال پوشیده از برف است.
این جمهوری در کوههای قفقاز شمالی واقع شده است و دشت های آن نیز در قسمت شمالی جمهوری قرار دارد. رودخانه های ترک ، باکسان ، مالکا ، اوروخ ، چگم ، چرک، آرگودان ، کورکوژین ، لسکن از گاباردینو-بالکارستان عبور می کنند. در جمهوری حدود 100 دریاچه وجود دارد که هیچ کدام دریاچه ی بزرگی نیستند. بیشتر از نیمی از دریاچه ها در بین رودخانه های مالکا و باکسان قرار دارند. منابع طبیعی کاباردینو-بالکارستان شامل مولیبدن ، تنگستن و زغال سنگ است.
همانند سایر مناطق قفقاز ، منطقه ای که اکنون به نام گاباردینو-بالکارستان شناخته می شود ، هزاران سال پیشینه سکونت انسانی داشته است. گاباردین ها که سابقا کاسوگ ها Kassogs نامیده می شدند از قرن نهم در این منطقه زندگی می کنند. بالکارها نیز بخشی از آلانیا و یکی از قبایل وایناخ بودند که بعد از انقراض مغول ها تحت تاثیر فرهنگ ترک ها قرار گرفتند و به زبان ترکی روی آوردند. آنها همچنین از نظر ژنتیکی ارتباط نزدیکی با چچن ها و اینگوش ها دارند.
این منطقه بین سالهای 1242 تا 1295 زیرنظر امپراطوری مغولستان اداره می شد. از 1295 تا 1505 این منطقه در سیطه گرجی ها بود و بین سالهای 1502 تا 1516 در امپراطوری پارس ( ایران ) قرار داشت. از 1515-1516 به عثمانی پیوست و از 1557 به روسیه انضمام شد. گاباردینو مدت کوتاهی بین سالهای 1739-1974 استقلال یافت ، قبل از اینکه به موجب پیمان کوچوک کاینارکا Küçük Kaynarca به روسیه بپیوندد. بالکارستان نیز در سال 1827 ضميمه روسیه شد. روسها تعداد زيادي قلعه در منطقه بوجود آوردند ، به ويژه در نالچيك تا بتوانند كنترل خود را بر اين منطقه تضمين كنند. تعداد قابل توجهی از روس ها - بسیاری از نژاد قزاق - نیز در آنجا ساکن شدند.
در طول جنگ داخلی روسیه ، این منطقه به بخشی از اتحادیه ضد کمونیستی جنوب شرقی (1917-1918) تبدیل شد. سپس در سال 1921 به جمهوری خودمختار مردم کوهستان پیوست. در 1 سپتامبر 1921 ، با ظهور اتحاد جماهیر شوروی ، این سرزمین ها به منطقه خودمختار گاباردینو تبدیل شدند. نام منطقه در سال بعد به استان خودمختار گاباردینو-بالکارستان تغییر یافت و در 5 دسامبر سال 1936 از نظر وضعیت ارتقا یافت و جمهوری خودمختار سوسیالیستی شوروی گاباردینو-بالکارستان نامگذاری شد.
در سال 1944 ، جوزف استالین ، رهبر اتحاد جماهیر شوروی ، به دروغ بالکارها را به همکاری با آلمان نازی متهم کرد و علاوه بر تبعید بالکارها، نام بالکارستان را از جمهوری حذف کرد اما با این وجود در سال 1957 نام بالکارستان مجددا به نام جمهوری اضافه شد. گاباردینو-بالکاریا در سال 1991 به یک جمهوری کامل تبدیل شد و در مارس 1992 به یکی از جمهوری های تشکیل دهنده فدراسیون روسیه تبدیل شد.
اقتصاد این جمهوری با سقوط اتحاد جماهیر شوروی و بروز جنگ در همسایگی گرجستان و چچن مجاور بسیار آسیب دید. بی ثباتی حاصل از درگیری ها منجر به سقوط گردشگری در منطقه شده و سطح بیکاری را تا 90٪ افزایش داده است. در اول ژوئیه 1994 ، گاباردینو-بالکاریا دومین جمهوری پس از تاتارستان بود که با اعطای خودمختاری ، توافق نامه تقسیم قدرت با دولت فدرال را امضا کرد اما این توافق نامه در 8 اوت 2002 لغو می شود.
جمعیت قومی این جمهوری شامل گاباردین ها (57.2%) ، روس ها (22.5%) ، بالکارها (12.7%) و اوکراینی ها (0.6%) می شود و جمعیت دینی شامل مسلمانان (59.8%) ، ارتدکس روسی (15.6%) ، معنویت بدون دین (10.6%) ، آتئیست (4.4%) ، سایر فرقه های مسیحیت (3.8%) و باورهای بومی و قبیله ای (3%) می شود.
بالکارها یا بَلقارها (به زبان کاراچایی-بالکاری: مفرد таулу - tawlu، جمع таулула - tawlula) یک گروه قومی کوچکِ ترک‌تبار در شمال غربی قفقاز و یکی از دو قومیت اصلی جمهوری خودمختار گاباردینو-بالکاریا در فدراسیون روسیه هستند. جمعیت آنها بنا بر سرشماری سال ۱۹۸۹ شوروی برابر با ۸۵٬۱۲۶ نفر بود که از این تعداد، ۹۳ درصد آنها به زبان بالکاری سخن می‌گفتند و ۷۸ درصدشان نیز مشکلی در تکلم زبان روسی به عنوان زبان دومشان نداشتند. زبان بالکاری اساساً با زبان کاراچایی-بالکاری که در جمهوری چرکس-قره‌چای بدان تکلم می‌شود یکسان است. بدین ترتیب بالکارها از نظر زبانی باقی‌ماندهٔ گروه‌های ترکی هستند که در امتداد استپ اوراسیا دست به مهاجرت زدند. بالکارها تا ۱۹۲۴ به خط عربی می‌نوشتند اما به‌دنبال تغییر کلی سیستم الفبایی در اتحاد جماهیر شوروی، نخست الفبای لاتین از ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۷ و سپس از ۱۹۳۷ تا به امروز الفبای تغییریافتهٔ سیریلیک جایگزین رسم‌الخط عربی شد. روسیه در سدهٔ نوزدهم میلادی موفق به فتح قفقاز شد که این موضوع باعث بروز اختلال در زندگی بالکارها گردید. علاوه بر آن بالکارها در پایان جنگ جهانی دوم به اتهام همکاری با نازی‌ها از موطن خود اخراج شدند تا آنکه در دههٔ ۱۹۵۰ بار دیگر به آنها اجازهٔ بازگشت داده شد. اما در این زمان جمعیت آنها به شدت کاهش یافته بود و علاوه بر سختی‌های مربوط به بازگشت، قلمروشان نیز در آن زمان توسط خارجی‌ها اشغال شده بود. همین موضوع سبب شد تا با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی درگیری‌هایی قومی در این مناطق بروز یابد.
نالچیک (نعلچیک) (به روسی: На́льчик، گاباردین: Налшык) شهری است در قفقاز و پایتخت جمهوری گاباردینو-بالکاریا روسیه. جمعیت نالچیک در سال ۲۰۰۲ برابر با ۲۷۴٬۹۷۴ نفر سرشماری شده‌است. اقوام محلی گاباردین و بالکار در سال ۱۷۴۳ در این نقطه ساکن بوده‌اند ولی برپایی شهر جدید نالچیک به آغاز سدهٔ نوزدهم برمی‌گردد. در آن زمان یعنی سال ۱۸۱۸، افراد امپراتوری روسیه که به منطقه وارد می‌شدند دژی در این محل ساختند که در بالای نشان شهر نیز دیده می‌شود. نام نالچیک از واژه عربی و فارسی و ترکی نعل و پسوند تصغیر -چیک درست شده و معنای «نعل کوچک» می‌دهد. در زبان‌های ترک‌تبار و همچنین در زبان کاباردین -چیک پسوند تصغیر است.
گاباردین ها یا کاباردین ها (نیز: قابارطای؛ قبارطی) قوم قفقازی، از گروه‌های قوم چرکس، موسوم به آدیغه هستند. اکثر گاباردین‌ها در جمهوری گاباردینو ـ بالکار، در ناحیۀ مرکزی شمال قفقاز سکونت دارند و بعضی دیگر در ایالت خودمختار آدیغه به‌سر می‌برند. طبق آخرین سرشماری‌های دورۀ شوروی، جمعیت گاباردین‌های قفقاز، بیش از ۳۲۱هزار نفر بوده است. گاباردین‌ها، به‌استثنای گروه‌های مسیحی که در مزدوک از نواحی اوستیای شمالی سکونت دارند، همگی مسلمانند. گاباردین‌ها اعقاب آن دسته از مهاجران آدیغه یا چرکس‌ها هستند که در جریان مهاجرت تدریجی از حوزۀ رودخانۀ کوبان به حوزۀ رودخانۀ ترک، در طول قرون ۸ ـ ۹ق.۱۴ـ۱۵م، با آلان‌ها روبه‌رو شدند. از ترکیب و همگونی نسبی آنان، قوم گاباردین شکل گرفت. بسیاری از گاباردین‌ها در طول قرون ۹ـ۱۰ق/۱۵ـ۱۶م و بیشتر در ارتباط با تاتارهای کریمه مسلمان شدند، اما حملات غارتگرانۀ تاتارهای کریمه به گارباردین‌ها در طول قرن ۱۰ق/۱۶م، این مردم را به دولت روسیه سوق داد. اینان در ۹۶۴ق/۱۵۵۷م، از ایوان مخوف یاری خواستند و در حمایت روسیه قرار گرفتند. با این همه الحاق گاباردین‌ها به روسیه، دو قرن بعد و پس از پیروزی دولت روسیه بر دولت عثمانی و امضای پیمان کوچک قینارجه در ۱۱۸۸ق/۱۷۷۴م قطعی شد. دولت قاجار در جریان جنگ با روسیه، کوشش‌های مختصری برای جلب همکاری گاباردین‌ها به‌عمل آورد، اما این کوشش‌ها نتیجه‌ای نداشت. گاباردین‌ها از شیخ شامل و مبارزات مریدان داغستانی نیز برضد روسیه فاصله گرفتند. ارتش آلمان در ۱۹۴۲م جمهوری خودمختار گاباردین بالکارستان را برای شش ماه به اشغال خود درآورد. گاباردین‌ها برخلاف بالکارها، از همکاری با اشغالگران خودداری کردند و به این ترتیب از تبعید همگانی ۱۹۴۴م مصون ماندند.
.........................
آرشیو
