مَنوجانشهری در استان کرمان است. منوجان از سطح دریا ٣٣٧ متر ارتفاع دارد و در سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران ، برابر ۱۴٫۶۳۴ نفر جمعیت داشته است. منوجان که به مینو جهان نیز شهرت داشته، مرکب از دو واژه‌ی مینو و جهان؛به معنای«بهشت جهان» است.دلیل این نامگذاری باغات مرکبات و نخلستانهای سرسبز این منطقه بوده که آن را به بهشت جهان تشبیه نموده‌اند.
در لغت نامه دهخدا آمده است : منوقان، منوغان، منوجان، منوکان . شهری است به کرمان : سلطان بایزید را جهت اموال هرموز به طرف منوقان روانه کرد. شمس‌الدین مقدسی، جهانگرد و جغرافی‌دان قرن چهارم هجری، در کتاب احسن التقاسیم منوجان را دیاری آباد معرفی کرده که مردم شهرهای دیگر برای گردش به آن‌جا می‌روند و نوشته‌است: منوقان خود، در دو سوی درهٔ خشک کلان جای دارد که یکی گویین و دیگری زامان نام دارد و در میان آن دو دژ جامعی همانند هست.
این شهرستان با وسعتی معادل ۳۵,۴۶۹ کیلومتر از جنوب به میناب ، از جنوب غربی به شهرستان رودان در استان هرمزگان منتهی و از جنوب شرقی به شهرستان قلعه گنج و از شمال به شهرستان کهنوج در استان کرمان منتهی می شود. با توجه به نزدیکی این شهرستان به دریا، آب وهوای آن عمدتاً گرمسیری و مرطوب با رطوبت ۶۰ تا ۵۹ درصد در فصلهای مختلف با متوسط حرارت ٢١ تا ۵۰ درجه سانتیگراد میباشد فصل بارندگی شهرستان از دیماه تا بهمن ماه ادامه دارد و در فصل تابستان هم کم و بیش تحت تأثیر باران‌ها و طوفان‌های موسمی حاصل از اقیانوس هند قرار می‌گیرد.
از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۹۰ به دلیل بروز خشکسالی این نظم بهم ریخته و نزدیک به ۱۳ سال است که منطقه تحت تأثیر یک خشکسالی ۱۰ ساله با کمبود شدید آب مواجه شده‌است.
از نظر تقسیمات کشوری این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و آسمینون میباشد که مجموعاً ۱۰۸ روستا و آبادی را شامل می‌شود. در این شهرستان یک شورای شهر، یک شورای شهرستان، دو شورای بخش، ۶۴ شورای اسلامی روستایی به فعالیت مشغولند و شامل ۶ دهستان به ترتیب قلعه، نودژ، بجگان، دهگان، گشمیران و چاه شاهی میباشد.
منوجان از نظر نوع پوشش لباس شباهت بسیار زیادی با شهر بندرعباس دارد که به علت نزدیک بودن بندرعباس نسبت به مرکز استان شهر کرمان است. مردم منوجان با گویش رودباری صحبت می‌کنند. محصولات این شهرستان مرکبات و سیفی جات میباشد.
این شهرستان در طول جغرافیایی 30/75 درجه ی شرقی و عرض جغرافیایی 24/17 درجه ی شمالی و ارتفاع 342 متر از سطح دریا و با بیشینه و کمینه ی دمایی بین 50 و 3- درجه ی سانتیگراد واقع شده است. اين شهرستان با وسعتي بالغ بر هفت هزار کيلومتر مربع از جنوب و غرب با شهرستان رودان در استان هرمزگان ، از شمال با شهرستان کهنوج و شرق با شهرستان قلعه گنج همسايه می باشد.اطراف اين منطقه را کوههای زندان در جنوب مولائی در شمال و داسپيد کازرون در غر ب فرا گرفته اند.شهرستان منوجان دارای دو بخش مرکزی و آسمينون بوده وجمعيت اين شهرستان بیش از 75000 نفر مي باشد که حدود 90 درصد آنان به شغل کشاورزی مشغول هستند. اين شهرستان دارای آب و هوای مرطوب است باغهای مرکبات ونخلستانهای خرما به طور يکپارچه سراسر آنرا پوشانده اند و علاوه بر آن محصولات ديگری مثل گندم ، جو ، خرما ، کنجد ، سيب زمينی و سایر محصولات صیفی در آن کشت مي گردد. سطح زير کشت محصولات باغی به حدود 7500هکتار و زراعی هم به 6550 هکتار بالغ می شود که ، در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی و اقلیمی و در سالهای پر باران این سطح زیر کشت به قريب 15000 هکتار نیز می رسد. البته هم اينک بر اثر خشکسالی خسارات جبران ناپذيری به کشاورزی منطقه وارد شده است و متاسفانه از این طریق خسارات جبران ناپذیری به کشاورزی و اقتصاد عموما کشاورز محور منطقه وارد شده است.
در بخش صنعت و معدن ، تنها معدن منوجان ، معدن سنگ کروم آسمينون است که در سال 1332 کشف و در سال 1346 شروع به فعاليت نموده است. این معدن در حال حاضر با 1400 کارگر و کارشناس فعال می باشد. همچنين پالايشگاه فروآلياژهای آبادان که سنگ کروم را به فرومنگنز و فروکروم تبديل ميکند در کنار این معدن به فعالیت مشغول است.
مورخین اطلاق نام های منوقان و مینو جهان را در مورد منوجان فعلي بارها ذکر نموده اند . در جغرافياي تاريخي کرمان در اين مورد آمده است (( در پنجاه مايلي جنوب لاشگرد ( کلاشگرد ) شهر مهم و تاريخي منوقان است كه همان منوجان امروزي است )) .
مقدسی در مورد نام منوجان چنین آورده : منوجان بصره کرمان است . مقصود از این توصيف اهميت تجارتي اين شهر بوده است . منوجان که به آن مینو جهان نیز می گفته اند از دو کلمه مينو و جهان به معناي (( بهشت جهان )) ترکيب يافته است . اطلاق ان نام نيز به دليل وفور باغات مركبات و نخلستانهاي سر سبز اين دشت بوده است كه نام ان را به بهشت جهان تشبيه نموده اند . به روايتي ديگر كلمه منوقان ( منوغان ) ريشه اي مغولي داشته كه به معناي سرزمين خون نيز اطلاق ميشود .آنچه مسلم است منوجان در قرون سوم و چهارم هجری از اهمیت ویژه اي برخوردار بوده است . يکي بدليل توليدات آن از جمله خرما و ديگري بدليل موقعيت استقراري آن بوده است که بر سر راه بندر مهم هرمز در نزديکي ميناب فعلي قرار داشته است . به مرور زمان از اهميت تاريخي منوجان كاسته شده تا جائيكه در فارسنامه ناصري از منوجان به عنوان يك قريه نام برده شده است و يا در فرهنگ جغرافياي كرمان درباره منوجان چنين آمده : مينو جهان كه مخفف آن را منوجان گويند از قلاع محكمه و قديمي آنجاست كه در زمان ساسانيان ساخته شده است . منوجان در راستاي شمال شرقي استان هرمزگان ( راستاي تنگه هرمز ) واقع گرديده و شايد به همين علت آن را مينو جهان ناميده اند . نام اين شهر را در ابتدا گوگجر مي گفته اند . به اظهار بعضي از مطلعين محلي نام منوجان گرفته شده از نام يكي از دختران سلاطين ساساني به نام مينو ميباشد كه حادثه مرگ اين دختر در سقوط از قلعه مشهور اين محل و شيون پدر بر مرگ فرزند و نام نهادن منوجان را بر شهر ذكر ميكنند . به هر حال نام منوجان و موجوديت شهري بزرگ و قديمي در اين محل محرز و مستدل ميباشد.
با توجه به جدول اقلیمی که بر اساس داده های آماري ايستگاه کليماتولوژي منوجان در طي سالهاي ۶۹ – ۱۳۶۲ تکميل شده است عناصر اقليمي به ترتيب مورد بررسي قرار ميگيرد . درجه حرارت در اين شهرستان بطور نرمال از ۱+ درجه سانتيگراد تا ۵/۴۸+ درجه سانتيگراد در طول سال در نقاط مختلف شهرستان در نوسان است كه قسمت هاي كوهستاني معتدل تر و قسمت هاي دشتي گرمتر است . ميانگين دماي ساليانه شهرستان ۲۶ درجه سانتيگراد و ميانگين حداكثر و حداقل دماي ساليانه اين ايستگاه بترتيب ۸/۳۳ و ۱۸ درجه سانتيگراد مشخص ميباشد . این منطقه از حیث میزان بارش به منطقه نيم خشک ايران تعلق داشته و بارندگي بطور معمول از آذر ماه شروع و در ارديبهشت ماه هر سال پايان ميپذيرد . معمولا" ماههاي بهمن ، اسفند و فروردين از جمله پر باران ترين ماههاي سال بوده و بارش تابستانه بسيار ناچيز و يا بصورت اتفاقي مشاهده ميگردد .بطور کلي در طول ۸ ماه از سال نزولات جوي رخ و ۴ ماه از سال مطلقا" نزولاتي وجود نداشته است .از نظر یخبندان این منطقه فاقد یخ بندان بوده و در طول دوره آماري يخ بنداني مشاهده نشده است . ميزان تبخير در اين منطقه بسيار زياد ميباشد بنحويکه در حدود ۷۰ درصد تبخير ساليانه مربوط به شش ماهه اول سال بوده و ميزان تبخير در فصل زمستان به حدود ۱۱ درصد تبخير ساليانه ميرسد . از نظر ميزان رطوبت نسبي ، حداکثر رطوبت نسبي هوا در اين منطقه در سه ماهه دي ، بهمن ، و آذر با ۷۸ درصد و حداقل آن با ۱۹ درصد در ارديبهشت ماه بوده است .باد غالب در این منطقه در درجه اول باد جنوب غربی و در درجه بعد باد غربی است .باد جنوب غربي به خصوص در سه ماهه تابستان منطقه را تحت تاثير خود قرار داده و باعث بالا رفتن درجه حرارت در منطقه ميگردد .در مجموع ، بر اساس نقشه پهنه بندی اقلیمی ، اين شهرستان داراي دو نوع اقليم است . قسمت غربي شهرستان داراي اقليم بري ، خيلي خشک ، گرم تا معتدل و قسمت شرقي داراي اقليم بري شديد ، خيلي خشک ، گرم تا معتدل ميباشد .
جاذبه های منوجان
بارگاه امامزاده فضل ابن عباس : یکی از بقعه های مبترکه وجاذبه های گردشگری درشهرستان منوجان، بارگاه امامزاده فضل ابن عباس است در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی منوجان و در ۱۶ کیلومتری روستای چاه حسن (دشت عباس ) شهرستان منوجان واقع شده است. این زیارت مشتاقان زیادی را هر روزه به خصوص روزهای پنجشنبه و جمعه به خود جلب کرده وازخصوصیات این مکان متبرکه طبیعت و آب و هوای بسیار زیبا و جالب به خصوص در فصل زمستان و بهار است . بارگاه امامزاده فضل بن عباس امکانات رفاهی همچون زائرسرا، کشتارگاه، فروشگاه مواد غذایی در این مکان قرار دارد که زائرین می توانند استفاده کنند.هر هفته زائرین زیادی از سراسراستان و استان های همجوار به این مکان مقدس مشرف می شوند .
روستای کندر : روستای کندر از توابع شهرستان منوجان ودهستان بجگان واقع در استان کرمان می باشد از نظر موقعیت جغرافیایی به صورت طولی واقع در دو طرف رودخانه ای قرار گرفته به نام رودخانه کندر که سرچشمه آن از نزدیکیهای دهکهان وقسمتی از رودخانه نازدشت می باشد. اولین ده آن سگنان وآخرین آن دهمیان می باشد ما بقی دهاتهای آن گرماهی-شهید آباد-غریب آباد-بن مغ و دهمیان میباشد.راههای ورودی به کندر از طریق بندرعباس به رودان دوراهی نودژ-بجگان می باشد راه ورودی دیگر از طریق کهنوج ونازدشت می باشد البته راههای فرعی دیگری هم دارد از دوراهی آبنما به طرف پاکوه که ابتدا ختم به دهمیان(دمیو) وبعد به گرماهی وصل می شود.
قلعه منوجان : استان کرمان قلعه های تاریخی زیادی را در خود جای داده که تماشای آن ها شما را به قرن ها قبل می برد، یکی از این قلعه ها، قلعه تاریخی منوجان است. قلعه ای که با نوسازی هایی که بر روی آن انجام می شود به یکی از باشکوه ترین قلعه های ایران تبدیل می شود. این قلعه از میراث تاریخی جنوب کرمان است، قلعه ای منحصربفرد که در جنوب استان کرمان قرار دارد و می تواند تعداد گردشگران این منطقه را به طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد. هر چند تا همین اواخر توجه چندانی به این قلعه نشده بود اما مطمئنا این قلعه بعد از احیا می تواند دیدنی و باشکوه شود. قلعه منوجان که قدمت آن به بیش از هزار سال قبل برمی گردد تا قبل از مرمت و بازسازی در حال ویرانی بود اما امروز با اجرای پروژه در حال رسیدن به شکوه قبلی اش است. این طور که مشخص است معمار این قلعه و قلعه های بم و کهنوج یک نفر بوده است. عده ای قدمت این قلعه را متعلق به دوره ساسانی می دانند هر چند که عده ای هم با توجه به حفاری ها و اشیای کشف شده معتقدند که این قلعه بسیار قدیمی تر و برای دوران ماقبل تاریخ است. قلعه تاریخی منوجان با خشت، گل و سنگ ساخته شده و با برج و باروی محکمی که دارد از شهر و اهالی این منطقه به خوبی محافظت می کرده است. با تحقیق بر روی سفال هایی که در این منطقه کشف شده این طور بر می آید از اوایل اسلام تا قرن های ۷ و ۸ هجری افرادی در این قلعه زندگی می کرده اند.
باغ زیبای روضه ارم :باغ روضه ارم از دیگر جاذبه های دیدنی، سیاحتی و زیبای منوجان است که در سه کیلومتری مرکز شهر منوجان در منطقه ای کوهستانی و خوش آب و هوا واقع شده است. این باغ پوشیده از درختان قدیمی تنومندی همچون انبه، جم، نخل‌های خرما، پرتقال، لیموترش و نارنگی است، چشمه‌سارهای جاری، نهرهای آب با صدای شرشر دلنواز، آواز پرندگان، درختان سر به فلک کشیده، سایه‌سارهای باصفا، کرانه آبی آسمان، ارتفاعات صخره‌ای در کنار هوایی دلپذیر و مطبوع همه و همه مناظر بسیار دلنشینی را برای علاقه‌مندان به طبیعت و تفریح در این باغ ایجاد کرده است. باغ روضه ارم همه ساله مرکز جذب مردم محلی و گردشگران داخلی و خارجی در فصول بهار و تابستان به شمار می‌رود این باغ به ویژه در فصل بهار دلنشین و دلربا است.
بند آبخیز داری کندر طول منوجان : یکی از جاذبه های گردشگری منوجان بند ابخیزداری کندر طول است که در فاصله سه کیلومتری مرکز شهر منوجان قرار دارد. اطراف این بند طبیعتی زیبا از درختان دست کاشت تا خود رو وجود دارد ودر رودخانه پائین دست این بند آبهای جریان دارد که هر طبیعت دوستی را به سوی خودفرا می خواند. اطراف این بند طبیعتی زیبا از درختان دست کاشت تا خود رو وجود دارد ودر رودخانه پائین دست این بند آبهای جریان دارد که هر طبیعت دوستی را به سوی خودفرا می خواند.
روستای تومیانه : روستای تومیانه در ۵کیلومتری شمال غربی بخش حمیل ودر ۳۰ کیلومتری جنوب اسلام آباد غرب در استان کرمانشاه واقع است. نام اصلی این روستا تومیانه درست بوده وبه اشتباه بیشتر مواقع تمیانه تلفظ می شود. تُوَ به معنای سرزمین میان دو کوه ( نسار و بر آفتاب) ومیانه به معنای اینکه این سرزمین مابین دو دشت بزرگ شیان وراوند قرار دارد.
روستای نودژ : نودژ یکی از روستا های جنوب استان کرمان است فاصله نودژ تا نزدیکترین شهر حدود ۲۰کیلومت و ان هم شهر منوجان است نودژ در محل مرز استانی کرمان و بندر عباس است بیشتر مردم کارشان باغبانی و کشاورزیست نودژ دارای معدنی بسیار بزرگ و غنی از الیاژهای منگنز و .. است که عده زیادی از اهالی در معدن مشغول کار هستند.
روستای گشميران : درزمانهای قديم بنام گشت ميران بوده كه به معنای گشت بزرگان بوده است وبعدها به گشميران تغييرنام يافته است. اين روستای كوهستانی وزيبامتعلق به شهرستان منوجان است وفاصله ان تا شهرحدود80کیلومتر می باشد قدمت وتاریخچه این روستاتقریبآبه حدود500سال پیش می رسد. ازشخصیتهای بزرگ می توان به افرادی چون شیخ حسن وشیخ بختیاربزرگ طایفه کوه شهری نام برد که در حدود300سال پیش زندگی می کردند. شیخ بختیارانسانی ازاده وطایفه دار بوده است که همواره یارویاورمردم بوده است واز خوانین وحکومت های غاصب جلوگیری می کرده است وجان خود را برای حفظ قلمرو خود ومردمانش فدا کرده است .وخوانین ان زمان که نتوانستند اورا مطیع خودسازندبه جنگ با او ومردمانش می پرداختندوسرانجام این مرد بزرگ وازاده رابه همراه سه برادرش به شهادت می رسانند. از خصوصیات بارزاین مردم از زمان های گذشته تاکنون پایداری واستقامت در برابر ظلم وستمگران بوده است وبا از خصوصیات وجوددادن تلفات جانی هرگززیربارزورحاکمان ستمگرنرفتند.
........................
آرشیو
