فیروزآباد (به پارسی میانه: گور یا اردشیرخُوَرَّه، به‌معنی " شکوه اردشیر") شهری در ۱۱۰ کیلومتری جنوب شیراز و مرکز شهرستان فیروزآباد است. این شهر در ۳ کیلومتری محوطه باستانی گور قرار دارد که از شهرهای مهم دوره ساسانی و اوایل اسلام بود، طبق آخرین سرشماری، این شهر با ۶۵٬۴۱۷ نفر جمعیت، هشتمین شهر پرجمعیت استان فارس و چهارمین شهر پرجمعیت نیمه‌ی جنوبی استان به شمار می‌رود. فاصله هوایی این شهر تا شیراز ۱۱۰ کیلومتر و راه ارتباطی بین بندر عسلویه (پارس جنوبی) و شیراز میباشد.
پیشینه فیروزآباد به واپسین سال‌های حکومت پارتیان بازمی‌گردد. اردشیر بابکان سردودمان ساسانیان که در زمان اردوان پنجم اشکانی حاکم ایالت فارس بود، این شهر را در جلگه فیروزآباد بنیاد کرد و آن را اردشیرخورّه (به معنی فر اردشیر) نامید. این شهر در سراسر دوران ساسانی جایگاه ممتاز خود را نگه داشت و کرسی‌نشین کوره اردشیر، و دارای قلعه دیدبانی موسوم به قلعهٔ دختر بود که هنوز هم آثار ان به جا مانده‌است. یکی از پنج ناحیه اداری ایالت فارس بود. در اوایل دوران اسلامی، اردشیرخورّه – که اکنون به آن گور می‌گفتند- همچنان شهری مهم و پررونق بود. شاهان آل بویه که تختگاه خود را در شیراز قرار داده بودند به گور توجه ویژه داشتند و در آبادانی آن تلاش می‌کردند. چنان‌که در قرن پنجم هجری گور (فیروزآباد) دارای مسجد جامع، بیمارستان، مدرسه و کتابخانه‌ای بزرگ بود. دایره‌ای بودن محدوده دژ کهن شهر با بکارگیری عکس‌های ماهواره‌ای آشکار است.
بر فراز کوه تنگاب، قلعه دختر در زمان ساسانی ساخته شده که پلکان‌هایی ارتباط فضاهای داخلی آن را میسر میسازد. این قلعه با استفاده از مصالح گچ و سنگ ساخته شده و دارای کاربرد نظامی و دفاعی است. قلعه دختر استان فارس در شش کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در دامنه کوهی مشرف به جاده قرار دارد که پس از طی مسافتی حدود ۳۰۰ متر می‌توان به قلعه دختر رسید. معماران رومی مشکل قرار دادن سقفی مدور بر روی بنایی چهار گوش در گوشه‌ها را با جلو آوردن تدریجی سنگ یا آجرها به شکلی که پیوسته مدور تر می‌شد، حل کرده‌اند اما در قلعه دختر شیوه جدیدی به کار گرفته شد که همانا استفاده از سکنج در گوشه هاست. قلعه دختر تماماً از سنگ‌های درشت ساخته و سنگ‌های نما، تراشیده شده‌اند ولی سنگ‌های پی‌ها و داخل دیوارها از قلوه سنگ‌های درشت رودخانه‌ای تشکیل شده‌اند. عظمت بنای قلعه دختر، مبهوت‌کننده‌است و دیوارهای بلند آن با همه شکستگی و ریخته شدن، هنوز هم شکوهی خیره‌کننده دارند.
در حدود قرن هفتم هجری فیروزآباد کهن رفته‌رفته متروک شد و به جای آن بیرون باروی شهر قصبه‌ای سر برآورد به نام کوشک که شهر فعلی فیروزآباد حاصل گسترش آن است. عمارت حاج عمادالملک، قلعه‌ای کوچک و بازار مهم‌ترین بخش‌های این قصبه تا دوره قاجاریان بودند.
فیروزآباد در سال‌های اخیر و در پی گسترش منطقه انرژی پارس جنوبی و همچنین به دلیل قرارگیری در مسیر خلیج فارس و بنادر جنوب، در حال رونق اقتصادی بوده و پروژه‌های تجاری و تفریحی متعددی در این شهر در حال ساخت میباشد. این شهر دورنمای روشنی را برای خود متصور بوده و در حال تبدیل شدن به یک شهر تجاری است. فیروزآباد به بندر سیراف و بندر عسلویه جاده مستقیم داشته و همچنین به بندر بوشهر متصل است. فاصله هوایی فیروزآباد تا دریا ۱۲۰ کیلومتر است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۶۵٬۴۱۷ نفر بوده‌است و بدین ترتیب فیروزآباد هشتمین شهر پرجمعیت استان فارس و چهارمین شهر پرجمعیت نیمهٔ جنوبی استان به‌شمار می‌رود. در فیروزآباد، دو گروه عمده قومی یکجانشین و عشایر وجود دارد. مردم یکجانشین بومیان فارسی‌زبان فیروزآباد و عشایرها شامل قشقایی‌ها و ایلات محلی فارسی‌زبان مانند کوهمره، جبل‌النارویه و کهکی هستند. زبان مردم منطقه عمدتاً به دو صورت فارسی و قشقایی است.
فیروزآباد با داشتن مساحتی در حدود ۱۴۶۹ هکتار، در ۹۶ کیلومتری جنوب شیراز قرار دارد. این شهر در سه کیلومتری محوطه باستانی گور قرار گرفته است. سابقه این شهر به دوره هخامنشیان می‌رسد، اما اوج شهرت و آثار بازمانده آن مربوط به زمان ساسانیان بوده است. شهر فیروزآباد در تاریخ باستانی ایران با نامهای گور، جور و اردشیرخوره آمده است. این شهر دارای جمعیتی در حدود ۶۵۰۰۰ نفر است.
بانی شهر فیروزآباد اردشیر بابکان بوده است. وی در زمان حاکمیت اردوان پنجم اشکانی بر وی شورید و با قرار دادن فیروزآباد به عنوان پایتخت خود، بر اردوان پیروز شد. فیروزآباد در تمام دوره حاکمیت ساسانیان یکی از پنج ایالت فارس بود. این شهر در دوره اسلامی هم توانست شهرت و اهمیت خود را حفظ کند. معماری فیروزآباد به صورت کاملا دایره‌ای شکل، در نظر گرفته شده بود. شاید بتوان گفت فیروزآباد تنها شهر گرد با معماری دایره‌ای شکل در تمامی جهان است. بعد از ورود اسلام به ایران شاید اولین دوره اوج‌گیری فیروزآباد را بتوان در دوره حاکمیت آل‌بویه دانست. چرا که آل‌بویه مرکز حاکمیت خود را در شیراز بنا گذاستند. در همین دوره بود که فیروزآباد دارای مسجد جامع، بیمارستان، کتابخانه و... شد. در قرن هفتم هجری، فیروزآباد کهن متروک شد. در دوره‌های بعد روستایی در بیرون شهر شکل گرفت که نام کوشک داشت و شهر امروزی فیروزآباد را تشکیل و گسترش داد. در این مکان عمارت حاج عمادالملک، قلعه‌ای کوچک و بازار آن، مهم‌ترین بخش‌های این روستا تا دوره قاجار بود. فیروزآباد به دلیل قرار گرفتن در مسیر خلیج‌فارس و بنادر جنوب ایران، دارای رونق اقتصادی و پروژه‌های تفریحی و تجاری بسیار در حال ساخت است. فیروزآباد دارای جاده مستقیم به بندر سیراف و بندر عسلویه و بندر بوشهر است.تصویر زیر مسجد جامع شهر است.
مردم فیروزآباد از نظر نژاد و زبان یکسان نیستند. بیشتر مردم این شهر فیروزآبادی اصیل هستند که فارسی زبان هستند و گویش آنها به گویش تاجیکی شبیه است. چندین طایفه در شهر فیروزآباد هستند که دارای گویش لری هستند و در عصر معاصر در این منطقه ساکن شده‌اند. گروه دیگر ساکنان فیروزآباد ترک قشقایی هستند و به زبان ترکی تکلم می‌کنند. شغل اکثر مردم این شهر کشاورزی است. از غذاهای محلی و معروف فیروزآباد می‌توان به دمپخت، آش دوغ (ماسافا) و بریشلیگ اشاره کرد. صنایع دستی مردم شهر قالی، قالیچه،گلیم، گبه و جاجیم است. این صنایع دستی به عنوان سوغات فیروزآباد ارایه می‌شوند که علاوه بر آنها می‌توان به گلاب و عرقیات گیاهی نیز اشاره کرد.
جاذبه های فیروزآباد
کاخ اردشیر بابکان : کاخ اردشیر بابکان، با قدمتی بالغ بر ۱۸۰۰ سال، در شهرستان فیروزآباد استان فارس واقع شده است. شهرستان فیروزآباد فارس (نام شهر اردشیر خوره بنیانگذار سلسله‌ی ساسانیان)، یکی از مناطق قدیمی و کهن ایران به شمار می‌آید که آثار تاریخی و عمارات ارزشمندی همچون قلعه‌دختر، شهر گور و چند سنگ‌نگاره‌ی ساسانی را در دل خود جای داده است. کاخ اردشیر بابکان که به آتشکده‌ی فیروزآباد نیز مشهور است، از جمله این آثار تاریخی است که در این منطقه از کشور احداث شد. این اثر در ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ با شماره‌ی ۸۹ به ثبت ملی رسید.کاخ اردشیر بابکان، در استان فارس، ۳ کیلومتری شهرستان فیروزآباد قرار گرفته است. به نظر می‌رسد عبور نهر آبی از بخش شرقی کاخ، از دلایل آبادانی منطقه‌ای (شهر گور که نام قدیم فیروزآباد بوده و به اردشیر خوره نیز معروف است) که کاخ ساسانی در آن احداث شده است، به شمار می‌رود. از بناهای نزدیک این کاخ می‌توان به امامزاده جعفر (این مکان مقدس در شهر قدیم و متعلق به دوران ایلخانیان است)، چندین سنگ قبر (به نظر می‌رسد تاریخ حک شده بر یکی از این سنگ‌ها متعلق به سال ۷۴۱ هجری قمری است)، قلعه‌ی حسن‌آباد، چندین روستای تاریخی، ساختمان آشپزخانه (این عمارت در پشت کاخ قرار گرفته است)، نقارخانه (در نزدیکی کاخ واقع شده است) و آتشکده، اشاره کرد. طبق نوشته‌های برجای‌مانده از دوران ایران کهن، به نظر می‌رسد بنای تاریخی این کاخ، توسط اردشیر بابکان که لقب بنیانگذار سلسله‌ی ساسانیان را از آن خود کرده است، در قرن سوم میلاد در دوران حکومت اردوان پنجم (بیست و هشتمین و آخرین شاه ایران از سلسله‌ی اشکانیان)، احداث شده است. البته در برخی از نوشته‌های ایران کهن نیز مشاهده میشود که اردشیر پس از پیروزی بر اردوان پنجم در مجاورت شهر گور (نام قدیم شهر فیروزآباد امروزی) و در نزدیکی برکه‌ای وسیع، عمارتی مهم و ارزشمند را بنا نهاده است. متون تاریخی جالبی نیز وجود دارد که توسط مورخین و در قرون گذشته ثبت شده است. به نظر می‌رسد که نویسندگان این نوشته‌ها، توضیحاتی قابل توجه را در مورد عمارت کاخ، در اختیار بازماندگان قرار داده‌اند. برخی از آنها معتقدند که آتشکده‌ای بسیار بزرگ، در فیروزآباد احداث شده است که می‌توان آن را به دلیل وسعت زیادش نسبت به سایر آتشکده‌های موجود در استان فارس، به آتشکده‌ی اعظم نامید. مرحوم پیرنیا نیز در مورد این بنا نظر جالب و قابل توجهی ارائه کرده است که دانستن آن خالی از لطف نخواهد بود. ایشان در نوشته‌ای بیان کردند که آتشکده‌ی فیروزآباد که به بارین نیز شهرت دارد، در سال ۲۲۴ میلادی احداث و به عنوان یکی دیگر از بناهای مهم آن دوره محسوب میشود. وی معتقد است که ایران‌شناسان غربی کمر همت بسته‌اند تا این آتشکده را برای عموم به عنوان کاخ اردشیر معرفی کنند. درحالی که این چنین نیست و به نظر می‌رسد از ملزومات نام‌گذاری عمارتی به کاربری کاخ، نیازمند فضاها و مکان‌های مخصوصی است که در این بنای تاریخی، مشاهده نمی‌شود. به هرحال گفته‌ها و تعابیر متفاوتی نسبت به کاخ بودن یا آتشکده بودن این عمارت تاریخی وجود دارد.
قلعه دختر فیروزآباد : قلعهٔ دختر فیروزآباد در شش کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در دامنه کوهی مشرف به جاده قرار دارد که پس از طی مسافتی حدود ۳۰۰ متر می‌توان به قلعه رسید. جورجینا هرمان در کتاب تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان، می‌نویسد: اردشیر ساسانی احتمالاً این قلعه را در اواخر دوران اشکانیان و زمانی که هنوز بر اردوان پنجم، آخرین شاه دودمان اشکانیان، خروج نکرده بود ساخته‌است. این قلعه حصین در سه سطح ساخته شده بود و ورود به آن از نازلترین سطح از طریق پلکانی مارپیچ که به حیاط اصلی تراس میانی می‌رسید صورت می‌گرفت. سه طرف حیاط را اتاقهای چهارگوش دارای تاق ضربی در بر گرفته بود و طرف چهارم به تراس فوقانی که روی آن ساختمان کاخ اصلی واقع شده بود، منتهی می‌گردید. تمامی کاخ را یک ایوان بزرگ دارای تاق ضربی و دو ایوان کوچکتر در دو سو تشکیل می‌داد. ایوان بزرگ که ۱۴ متر پهنا و ۲۳ متر درازا داشت به یک اتاق مرکزی که سقف آن به شیوه‌ای تازه، یعنی گنبد پوشانده شده بود منتهی می‌گشت. در جناحین این اتاق گنبد دار اتاقهای اضافی قرار گرفته و کل آنها در داخل یک دیوار خارجی مدور جای داشت. معماران رومی مشکل قرار دادن سقفی مدور بر روی بنایی چهار گوش در گوشه‌ها را با جلو آوردن تدریجی سنگ یا آجرها به شکلی که پیوسته مدور تر می‌شد، حل کرده‌اند اما در قلعه دختر شیوه جدیدی به کار گرفته شد که همانا استفاده از سکنج در گوشه هاست. این قلعه تماماً از سنگ‌های درشت ساخته و سنگ‌های نما، تراشیده شده‌اند ولی سنگ‌های پی‌ها و داخل دیوارها از قلوه سنگ‌های درشت رودخانه‌ای تشکیل شده‌اند. عظمت بنای این قلعه، مبهوت کننده‌است و دیوارهای بلند آن با همه شکستگی و ریخته شدن، هنوز هم شکوهی خیره کننده دارند. در قسمتی از قلعه دهانه غاری دیده میشود که به قول بعضی از محلی‌ها این غار راهی به کاخ اردشیر بابکان (کاخ ساسانی) در جلگه فیروزآباد داشته‌است. یعنی در زمان حمله دشمن به قلعه، محصورین قلعه می‌توانستند از طریق این غار با شهر ارتباط داشته باشند و بتوانند غذا و نیروی انسانی وارد قلعه کنند.
گنبد نمکی کنار سیاه : گنبد نمکی کنار سیاه در ۹۰ کیلومتری جنوب شرقی شیراز و در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب غرب شهرستان فیروزآباد قرار دارد. دستیابی به گنبد از جاده آسفالته فیروزآباد-فراشبند امکان پذیر است. تعدادی آبراهه فصلی در اطراف گنبد نمکی وجود دارد. در یال جنوب غربی تاقدیس آغاز، سه چشمه به نام نارک، کنار سیاه و منگرک وجود دارد. آب چشمه های کنار سیاه و منگرگ در اثر تماس با گنبد نمکی کنار سیاه آلوده و شور شده اما آب چشمه نازک شیرین می باشد، این گنبد با وسعتی حدود ۳۷/۵ کیلومتر مربع دارای ارتفاع بیشینه ۱۹۰۰ و کمینه ۱۵۰۰ متر از سطح دریا می باشد. هدف از این مطالعه بررسی غلظت فلزات سنگین در آب و رسوبات منطقه کنار سیاه، مقایسه غلظت فلزات سنگین با استانداردها، بررسی تاثیر گنبد نمکی کنار سیاه بر غلظت فلزات سنگین آب و رسوبات منطقه و بررسی روش های جلوگیری از کاهش کیفیت آب های سطحی و زیرزمینی در منطقه می باشد. نمونه های آب و رسوب در فصل تر(اسفند ۸۵) جمع آوری شد. PH آب ، دما و EC در محل اندازه گیری شد و نمونه ها پس از آماده سازی به روش ICP-MS آنالیز شدن. به نظر می رسد که آلودگی موجود در آب و رسوبات منطقه گنبد نمکی کنار سیاه از نوع آلودگی های پراکنشی باشد، که به صورت هرز و رواناب و متشکل از مواد شیمیایی، رسوبات و فلزات سنگین است که از نقاط مختلف گنبد و ابشویی کانی های مختلف و آزاد شدن عناصر سمناکآن حاصل شده اند و به افزایش غلظت این عناصر درآب و رسوبات رودخانه منجر می شوند. بنابراین اصلی ترین منبع عناصر بالقوه سمناک در منطقه فرایندهای زمین زاد می باشد.
منطقه شکار ممنوع پادنا : پادنا نام منطقه ای زیبا و پرآب واقع در دامنه شرقی زاگرس و تقریبا مرز میان استانهای اصفهان و کهگیلویه و چهارمحال میباشد که بدلیل وجود زمینهای حاصلخیز و آب و هوای مناسب طی چند دهه اخیر به یکی از قطب های تولید سیب در کشور تبدیل شده است. از طرفی بعلت واقع شدن تمام این روستاها در منطقه حفاظت شده زاگرس و نزدیکی اهالی بخصوص عشایر کوچ نشین به زیستگاههای طبیعی ٬ آسیبهای جبران ناپذیری به طبیعت بی نهایت زیبای این منطقه وارد آمده است. منطقه پادنا همانطور که از نامش پیداست پای قله « دنا »ست و بعلت همین همجواری دارای نقاط دیدنی بسیار است . از میان آنها به چند مورد اشاره میکنم: منطقه تفریحی بابازرنگ دره زیبای تنگ ریگان و روستای تنگ ریگان غار دنگزلو منطقه قره بولاق و تنگ کرمو روستای خفر و … پوشش گیاهی عمدتا” درختان جنگلی : بنه (پسته وحشی )،بادام وحشی ،کیکم ، زیتون ،ارس ،داغداغان ،ارژن ،زالزالک ،گیاهان مرتعی ،درمنه و گونه های علفی یکساله از خانواده گرامینه ولگومینوز
آتشکده کنارسیاه : آتشکده کنار سیاه به همراه ساختمانهای اطراف آن مجموعه ای دیدنی را شامل میشود که در قرن ۵ میلادی ساخته شده‌اند. این آتشکده از مجموعه آثار تاریخی شهر فیروز آباد به شمار می آید.
آبشار خرقه : آبشار خرقه فیروزآباد دراستان فارس واقع است. این شهر در ۱۰۳۵ کیلومتری تهران و ۱۰۰کیلومتری جنوب شیراز ,۲۴۰ کیلومتری شمال بندر عسلویه قرار گرفته و در منطقه‌ای کوهستانی با آب و هوایی معتدل قرار دارد.شهر کنونی فیروز آباد در ۳ کیلومتری جنوب شرقی یک اثر تاریخی به نام گور که توسط اردشیر بابکان، بنیان گذار سلسلهٔ ساسانیان ساخته شده، واقع است. گور مرکز منطقهٔ اردشیر خوره بوده‌است که عربهای مسلمان آن را در سال ۲۸- ۲۹ ه.ق. تسخیر کردند. آثار تاریخی زیادی در این شهر وجود دارند که اکثراً به جا مانده از دورهٔ ساسانی اند. خرقه (فیروزآباد)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان فیروزآباد در استان فارس ایران است. تنگ خرقه دره‌ای سرسبز و خرم در شهرستان فیروزآباد است. این دره که پوشش جنگلی زیبا، چشمه‌سارهای فراوان و باغ‌های پربار دارد، یکی از گردشگاه‌های دیدنی استان فارس است. افزون بر این، بقعهٔ امامزاده خرقه، در این دره به آن جنبهٔ زیارتگاهی نیز بخشیده است. قلعهٔ خرقه نیز به نوبهٔ خود در جذب ایرانگردان علاقه‌مند به آُثار تاریخی بسیار مؤثر است. از مکان های سیاحتی و طبیعی فیروزآباد می توان به آبشار تنگ خرقه، چهل چشمه حنیفقان، رودخانه تنگاب، رودخانه کنارسیاه، تنگ هایقر و چشمه رنجبیران نام برد.
روستای مشکول : روستای مشکول در دهستان سنجبد جنوبی به مرکزیت فیروز آباد، شهرستان کوثر استان اردبیل قرارداردوازروستاهای تاریخی ، بافرهنگ وبامردمان مقیدبه رعایت مسائل شرعی واسلامی می باشد .اکثراهالی به شغل کشاورزی، دامداری وباغداری مشغولند . روستاهای همجوارش عبارتنداز:افشار،امیرآباد،ام آباد،علاءالدین،هشین،دوگر،بنه خلخال،فیروزآباد،شوراخانه،دیز و… مردم روستای مشکول دارای مذهب شیعه دوازده امامی وبه زبان ترک آذربایجانی تکلم می کنند در روستای مشکول درختان میوه ای مانند پسته وحشی،گلابی وحشی،انواع گون،گیاهان دارویی،ریواس ،زالزالک وجود دارد .مشکول به معنی مشک کوچکی که برای مسافر و یا هنگام کار در باغ مورد استفاده قرار می گیرد. باتوجه به اینکه روستای مشکول ازقدیم الایام دارای مراتع باوسعت زیادوزمینهای صخره ای وسنگلاخی بوده وچنین جاهایی معمولامحلی مناسب برای پرورش بز می باشدحتی الان نیزاهالی تمایل بیشتری برای پرورش بز دارند چراکه این نوع دام سازگاری زیادی باچنین محیطهایی دارند لذا باتوجه به موضوع مذکورومعنای مشکول درلغتنامه های معتبربه نظرمی رسددرقدیم مشکول محلی برای تولیدمشک آب بوده وسایرمناطق برای تهیه مشک باکیفیت عالی به این روستامراجعه می کردندواهالی نیزازآن استفاده های متنوع وزیادی داشته اند فلذاروستارامشکول ویابه عبارت بهترمحلی که درآنجامشک تولیدو استفاده می شود نامیده اند. این روستا علاوه برداشتن منابع عظیم طبیعی،گردشگری،تاریخی و… دارای منابع عظیم ومستعدانسانی است . از آثار تاریخی این روستا می توان به این موارد اشاره کرد : منبرتاریخی مشکول ، برج تاریخی مشکول ، کوه تاریخی قلعه بوینی مشکول ، زیارتگاه پیرتقی مشکول و قبرستان قدیمی واهل سنت مشکول . از مناطق گردشگری روستا مشکول می توان به این موارد اشاره کرد : دربند مشکول ، پل معلق مشکول برروی رودخانه قزل اوزن ، غارهای طبیعی ، منطقه حفاظت شده جانوری وشکارممنوع مشکول و ژئوپارک جاده سرچم –اردبیل که درمنطقه مشکول قراردارد. وقوع جنگ بین عشایرمنطقه یعنی طرفداران میرزا کوچک خان جنگلی باارتش رضاخان درروستای مشکول به تاریخ۱۳۰۲هجری شمسی اتفاق افتاده است .
مناره شهر گور : مناره شهر گور یا منار میلو سازه‌ای بود برج مانند با طرحی منحصربفرد مربوط به دوره ساسانیان واقع در مرکز شهر باستانی گور (فیروزآباد) که امروزه بقایای هسته آن به جا مانده‌است. نظریه‌های مختلفی پیرامون هدف از ساخت آن ارائه شده‌است.
سنگ‌نگاره پیروزی اردشیر بابکان : سنگ‌نگاره پیروزی اردشیر بابکان یا نقش پیروزی سنگ‌نگاره‌ای مربوط به دورهٔ ساسانیان است که در آن صحنه نبرد پیروزمندانهٔ اردشیر بابکان با اردوان پنجم آخرین شاه اشکانی در سال ۲۲۴ حجاری گردیده‌است.
سد تنگاب : سد تنگاب در استان فارس، محل تنگاب و در ۱۲ کیلومتری شمال غربی شهر فیروزآباد (مسیر فیروزآباد – کوار) بر روی رودخانه فیروزآباد واقع شده‌است.سد تنگاب در فاصله ۹۰ کیلومتری جنوب شیراز قرار دارد. مختصات جغرافیائی محل سد در ۵۷-۲۸ عرض شمالی و ۳۲-۵۲ طول شرقی است.نامهای دیگر این سد : سد ساسانیان، سد اردشیر و سدآریوبرزن هستند. ارتفاع سد از بستر رودخانه ۵۱ متر است. سرآب اصلی رودخانه فیروزآباد از چشمه‌های حنیفقان بوده با آبدهی کل بین ۵/۲ تا ۵ متر مکعب بر ثانیه که حدود ۲۳ دهنه چشمه با دبی‌های متفاوت در سر آب رودخانه را تغذیه می‌نماید. از طرف دیگر آبهای جاری دشت شور آب، مهکویه، زنجیران و جووکان به این رودخانه ملحق شده و در حوالی محکویه به تنگ هلالو می‌رسد.بعد از طی حدود ۵ کیلومتر و با الحاق حوزه سرریزجان به تنگه تنگاب (محل سد) رسیده پس از طی مسیر نسبتاً طولانی تنگ تنگاب به دشت فیروزآباد وارد میشود. پس از عبور از دشت فیروز آباد به سمت جنوب شرقی منحرف شده و از تنگ هایقر عبور می‌نماید و به رودخانه موند پیوسته و به خلیج فارس می‌ریزد.سد مخزنی تنگاب بخشی از آب آبیاری دشت فیروزآباد را تأمین می‌نماید.
برج بابا نجم : برج بابانجم مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان فیروزآباد، بخش مرکزی، منطقه بابانجم واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۸۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تنگ هایقر : تنگ هایقر در موقعیت جغرافیایی N283943 E524202 در استان فارس واقع است. تنگ هایقر در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فیروزآباد و بعد از روستای رودبال واقع شده است. این تنگ ما بین شهرهای قیر و کارزین در جنوب غربی جهرم واقع در استان فارس است. طول تنگ در حدود ۸ کیلومتر است و رودخانه قره آقاج در بستر آن جریان دارد. عملکرد زمين ساخت پويا در اين بخش از رشته کوه زاگرس تاقديس هاى زيادى پديد آورده است. تنگ هايقر يک برش در پهناى تاقديس ده‌بين است که نخست عملکرد زمين ساخت آن را پديد آورده و سپس فرسايش آب آن را گسترش داده و ژرف نموده است. ديواره هاى بلند دره، رودخانه پرآب جارى در کف آن و پژواک صداى پرندگان، منطقه اى کم نظير پديد آورده که بسترى ارزشمند براى گردشگرى طبيعت به شمار مى رود. اين تنگ در سازندهاى آسمارى – جهرم شکل گرفته است.
............................
آرشیو
