پَردیس مرکز شهرستان پردیس است که شهرستان پردیس در آذر ماه ۱۳۹۱ متشکل از بخش‌های بومهن و جاجرود (ارتقا یافته) در تابعیت استان تهران ایجاد شد. تصویب تشکیل شهرستان پردیس در جلسه هیئت دولت، بنا بر پیشنهاد وزارت کشور و استانداری تهران و در راستای سومین سفر استانی رئیس‌جمهور به تهران صورت پذیرفت. براین اساس پردیس پانزدهمین شهرستان استان تهران شد.
شهرستان پردیس با مساحت ۲۷۶ کیلومترمربع از ۵۵ آبادی، روستا، نواحی کارگاهی، مناطق زراعی و دو شهر پردیس و بومهن تشکیل‌شده است. محدوده جغرافیایی این شهرستان از روستای «تلو» در «سرخه حصار» آغازشده و تا انتهای بخش بومهن ادامه دارد. مطابق تقسیمات کشوری این شهرستان دارای دو بخش (بومهن و جاجرود) بوده و از دو شهر پردیس و بومهن متشکل شده است.
شهرستان ۲۰۰ هزار نفری پردیس از غرب با تهران، از شرق با شهرستان دماوند، از شمال با شهرستان شمیرانات و از جنوب با شهرستان پاکدشت دارای مرز مشترک است. این شهرستان با آغاز اجرای طرحهای مسکن مهر به یکی از قطب‌های اجرای این پروژه ملی در کشور و استان تهران تبدیل شد. بر اساس اعلام مسئولان امر، تا پایان سال ۹۲ جمعیت شهر پردیس از شهرستان پردیس با واگذاری واحدهای مسکونی این پروژه ملی به ۶۰۰ هزار نفر می‌رسد.
مساحت حوزه ۲۱۰۰۰ هکتار، ارتفاع آن ۱۷۰۰ تا ۲۱۰۰ متر از سطح دریا و اقلیم آن سرد و خشک و در موقعیت و شکل زمین کوهستانی در محدوده حفاظت‌شده جاجرود واقع است.
در رابطه با شهر جدید پردیس یک مقاله تفصیلی توسط عیسی ابراهیم‌زاده، مهدی قرخلو و مهدی شهریاری در سال ۱۳۸۶ تدوین شده است که این مقاله در سال ۱۳۸۸ در نشریه جغرافیا و توسعه شماره ۱۳ در سال ۱۳۸۸ منتشر گردید. اگرچه پس‌ازاین مقاله بارها، برنامه ریزی شهری این شهر بخصوص با بارگذاری ویژه مسکن مهر در این شهر تغییر یافت اما بررسی روند این تغییرات، طی ۶ سال گذشته نیز دارای نکات ویژه می‌باشد.
“در محل کنونی شهر جدید پردیس در سال‌های قبل از انقلاب قرار بود یک شهرک ساخته شود. این کار با ایجاد تأسیساتی در ورودی آن آغاز شد. با وقوع انقلاب عملیات ساختمانی متوقف شد و سپس وزارت مسکن و شهرسازی در محل آن اقدام به طراحی و احداث شهر جدید پردیس کرد. از نظر فضایی – کالبدی شهر پردیس عمر بالایی نداشته و کالبد آن قدمت تاریخی قابل ملاحظه‌ای ندارد (عملاً آغاز این کالبد را می‌توان سال ۱۳۷۸ فرض نمود) تا مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد؛ با این وجود مطالعات نخستین برای احداث شهر جدید پردیس بانام مکان‌یابی شهر جدید پردیس از سال ۱۳۶۵ آغاز گردید. طرح نخستین در این زمینه در سال ۱۳۶۷ توسط شرکت مهندسان مشاور توسعه و عمران ارائه گردید که پس از بررسی‌های کارشناسی در سال ۱۳۶۸ در شورای عالی شهرسازی تصویب شد. بر اساس مصوبه مذکور باید بخشی از جمعیت سرریز تهران که در آن زمان بالغ‌بر سه میلیون نفر برآورده می‌شد تا سال ۱۳۹۵ به شهرهای جدید و من‌جمله شهر جدید پردیس هدایت گردد. مساحت شهر در مطالعات مقدماتی حدود ۲۰۰۰ هکتار برآورده شده بود و جمعیت‌پذیری آن حدود ۲۰۰ هزار نفر تا افق طرح لحاظ گردیده بود. که البته این پیش‌فرض‌ها بارها در دوره‌های آتی تغییر نمود.
شهر جدید پردیس بر اساس آخرین توسعه نهایی خود در شرایط تدوین مقاله مساحتی در حدود ۳۵۸ هکتار دارد. شمالی‌ترین نقطه شهر در امتداد مسیل بزرگی است که از سیارک و واصفجان شروع شده و از داخل شهر جدید پردیس میگذرد, این نقطه در مختصات ۳۵ درجه و ۴۵ دقیقه و ۳۰ ثانیه عرض شمالی قرار دارد. جنوبی‌ترین نقطه آن در دامنه‌های جنوبی کوه گردخیل در مختصات ۳۵ درجه و ۴۲ دقیقه و ۳۸ ثانیه عرض شمالی واقع گردیده است. شرقی‌ترین نقطه شهر در بستر مسیل گل دره شمال غرب بومهن در مختصات ۵۱ درجه و ۵۱ دقیقه و ۵۳ ثانیه طول شرقی قرار دارد. غربی‌ترین نقطه شهر در داخل محدوده پارک خجیر به مختصات ۵۱ درجه و ۴۳ دقیقه و ۵۵ طول شرقی قرار دارد. به‌این‌ترتیب شهر پردیس به‌صورت مستطیلی است که حداکثر ۱۲ کیلومتر درازا و ۵٫۳ کیلومتر پهنا دارد.
برای محله بندی شهر پردیس از امکانات کالبدی اراضی و طرحهای آماده‌سازی که در شش فار متفاوت ارائه‌شده استفاده گردیده, به‌طوریکه اراضی هر فاز به‌عنوان یک محله شهری در نظر گرفته‌شده است. بر اساس محاسبات انجام‌شده امکان جمعیت‌پذیری در هر یک از فازها درمجموع ۱۶۸۰۰۰ نفر پیش‌بینی‌شده که تا افق ۱۳۹۵ حاصل گردد. به‌این‌ترتیب سطح مسکونی و امکانات کالبدی شهر تا افق مذکور تکمیل می‌گردد؛ و به دنبال آن مازاد جمعیتی شهر که وابسته به رشد طبیعی جمعیت خواهد بود؛ در سطح مسکونی نوسازی و بازسازی‌شده سکنا می‌گزینند و یا در افزایش تراکم ساختمانی در برخی قطعات جای خواهند گرفت (البته درمجموع شهر پردیس شامل هشت فاز می‌باشد. که فاز شش و هشت آن مسکونی نمی‌باشد. لذا محلات شهری شامل شش فاز است که به‌تدریج تکمیل خواهند شد).
*تصویب نامه درخصوص تقسیمات کشوری در استان تهران
تصویب‌نامه تقسیمات کشوری شهرستان پردیس در استان تهران به شرح ذیل است:
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۲۹/۹/۱۳۹۱ بنا به پیشنهاد شماره ۱۴۱۱۳/۴۲/۴/۱ مورخ ۵/۲/۱۳۹۰ وزارت کشور و به استناد ماده (۱۳) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری ـ مصوب ۱۳۶۲ـ تصویب نمود:
الف ـ دهستان گلخندان به مرکزیت روستای گلخندان قدیم مطابق نقشه ۲۵۰۰۰۰/۱ پیوست که تأیید شده به مهر «دفتر هیئت دولت» می باشد از ترکیب روستاها، مزارع و مکانهای زیر، در تابعیت بخش مرکزی شهرستان تهران در استان تهران ایجاد می گردد:
۱ـ سیاه بند ۲ـ شهرآباد ۳ـ طاهرآباد ۴ـ گلخندان قدیم ۵ ـ گلخندان جدید ۶ ـ زردستان ۷ ـ گل دره ۸ ـ کردنبرد.
ب ـ دهستان کرشت به مرکزیت روستای کرشت مطابق نقشه ۲۵۰۰۰۰/۱ پیوست که تأیید شده به مهر «دفتر هیئت دولت» می باشد از ترکیب روستاها، مزارع و مکانهای زیر، در تابعیت بخش مرکزی شهرستان تهران ایجاد می‌گردد:
۱ـ واصف جان ۲ـ کرشت ۳ـ اصطلک پایین ۴ـ سیاه سنگ جدید ۵ ـ باغ کمش ۷ـ پلنگ آواز جدید ۸ـ اصطلک بالا ۹ـ تماشا ۱۰ـ آب انجیرک.
ج ـ دهستان جاجرود به مرکزیت روستای خسروآباد شامل روستاها، مزارع و مکانهای زیر مطابق نقشه ۲۵۰۰۰۰/۱ پیوست که تأیید شده به مهر «دفتر هیئت دولت» می باشد در تابعیت بخش مرکزی شهرستان تهران ایجاد می گردد:
۱ـ کمرد ۲ـ شمس آباد ۳ ـ خسروآباد ۴ـ عباس آباد کاظم پورامری ۵ ـ باغک ۶ ـ منوچهرآباد ۷ـ نصرت آباد.
دـ دهستان سعیدآباد به مرکزیت روستای سعیدآباد جاجرود شامل مزارع و مکانهای زیر مطابق نقشه ۲۵۰۰۰۰/۱ پیوست که تأیید شده به مهر «دفتر هیئت دولت» می باشد در تابعیت بخش مرکزی شهرستان تهران ایجاد می گردد:
۱ـ سعیدآباد جاجرود ۲ـ چشمه هاشم خانی ۳ـ تخت چنار ۴ـ خجیر ۵ ـ ترقیان ۶ ـ کاچیلو ۷ـ مامالو آفتاب رو ۸ـ مامالونسارو.
هـ ـ مرکز دهستان سیاهرود از شهر بومهن به روستای تلوبالا انتقال می یابد.
و ـ بخش بومهن به مرکزیت شهر بومهن از ترکیب دهستانهای گلخندان و کرشت در تابعیت شهرستان تهران ایجاد می گردد.
زـ بخش جاجرود به مرکزیت روستای خسروآباد از ترکیب دهستانهای جاجرود و سعیدآباد در تابعیت شهرستان تهران ایجاد می گردد.
ح ـ شهرستان پردیس به مرکزیت شهر جدید پردیس از ترکیب بخش های بومهن و جاجرود در تابعیت استان تهران ایجاد می گردد.
در حال حاضر امکانات شهری مانند مراکز تجاری، آتش نشانی، اورژانس، پلیس انتظامی و راهنمایی و رانندگی و ادارات متعدد در شهر پردیس دایر هستند و سی هزار سند غیر قابل جعل واحدهای مسکن مهر از مجموع هشتاد و پنج هزار واحد، به متقاضیان تحویل داده شده و با روند افزایش جمعیت طی پنج سال اخیر، قیمت مسکن تا 4 برابر افزایش یافته است. از جمله طرحهای در دست احداث این شهر می توان به پروژه مترو اشاره نمود که آینده ای روشن را برای پردیس رقم خواهد زد.
پردیس دارای اقلیمی سرد و خشک است. در واقع این منطقه جزو مناطق کوهستانی محسوب می‌شود. زمستان‌هایی سرد و برفی و تابستان‌هایی خنک دارد. در کل می‌توان گفت پردیس دارای آب و هوایی مطلوب و تمیز است. برای رسیدن به پردیس از شرق تهران در آزاد راه تهران-پردیس ادامه مسیر دهید تا نهایت در کمتر از نیم ساعت به پردیس برسید. انتخاب دوم استفاده از تاکسی و اتوبوس است. از ایستگاه مترو فرهنگسرای اشراق، از چهارراه تهرانپارس و یا از میدان نوبنیاد می‌توانید با تاکسی یا اتوبوس خود را به پردیس برسانید.
جاذبه های پردیس
رودخانه جاجرود و پل شاه عباسی: یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی استان تهران پلی ۸۵۰ ساله ساخته شده بر روی رودخانه جاجرود در روستای “سعیدآباد” این منطقه است. این پل تاریخی باشکوه در ۱۰ کیلومتری شمالشرق استان تهران از آثار دوران سلجوقیان محسوب می شود که در دوره های صفویه، قاجاریه و پس از آن نیز بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است ،از این رو مردم آن را “پل شاه عباسی” می نامند و به نوشته منابع تاریخی این پل در زمان ناصرالدین شاه قاجار به دست “حاج میرزا بیک نوری” فراش “خلوت شاه” با هزینه بیست و چهار هزار تومان بازسازی شده است. پل تاریخی شاه عباسی جاجرود که در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده، بعنوان یکی از اصلی ترین بناهای تاریخی استان تهران دارای دو دهانه بزرگ میانی به عرض هفت و طول(از بستر رودخانه) ۱۲ متر و دو دهانه کوچک شرقی و غربی به عرض چهار و طول پنج متر است. این پل در گذشته بدلیل بالا بودن سطح رودخانه جاجرود هر چهار دهانه یاد شده معبر آبی خروشان بود اما امروزه با احداث سد لتیان و کاسته شدن از حجم این شریان زیبای شمالشرق استان تهران تنها دهانه های میانی به گذرگاه آب تبدیل شده دو دهانه کوچک محل عبور عابرین هستند.
آبشار کمرد: آبشار کمرد رودهن در موقعیت جغرافیایی E5145 و N3546 منطقه کمرد در بيست کيلومتري تهران و در جاده منتهي به رودهن در استان تهران واقع شده است. آبشار کمرد بین جاجرود و شهر جدید پردیس و در روستای کمرد واقع شده.این آبشار زیبا در کنار روستای کمرد و در منطقه ای سرسبز و زیبا قرار گرفته است.این مکان با اینکه در استان تهران و در نزدیکی جاجرود قرار گرفته اما منطقه کمتر شناخته شده ای است. در مسیر تهران-فیروزکوه ، بعد از طی مسافت 2 کیلومتر از شهر جاجرودبه منطقه کمرد خواهید رسید. منطقه کمرد در طول مسیر گسترده شده و کارگاه ها و کارخانه های زیادی است.با رسیدن به این منطقه از اولین دور برگردان برگشته و وارد راه اصلی کمرد شوید.در این راه با طی مسافت 1500 متر به روستای زیبای کمرد میرسید. بعد از رسیدن به روستا میبایستی مابقی راه راپیاده طی نمایید.مسیر زیبا و سرسبز که از کنار جوی آب میگذرد کمتر از 1 کیلومتر طول دارد و اکنون به آبشار رسیده اید. مسیر دسترسی به روستای کمرد به نوعی “کوره راه” است یعنی این راه به جایی ختم نمیشود. منطقه اطراف آبشار دارای درختان تنومند و گسترده ایست که فضای وسیعی را سایه میاندازد و منظره ای دل انگیز ایجاد میکند.آبشار از صخره ای با ارتفاع کمی به پایین میریزد.البته آب این آبشار متمرکز نیست یعنی شامل مجموعه آبشارهای کوچکی است که با ارتفاع کم از صخره ها سرازیر میشوند. بخشی از صخره آبشار هم تصویری رو ایجاد کرده که بی شباهت به صورت خرس نیست.
غار چهل دختر : در پشت آبشار کمرد نیز غار کوچکی معروف به “غار چهل دختر” واقع شده که افسانه های محلی از ورود چهل دختر به غار و برنگشتن آنها حکایت میشه که آدم رو به یاد افسانه “بش قارداش” در بجنورد میندازه. مردم روستا از همون سرشاخه ، بخشی از آب رو توسط لوله ای به روستا هدایت کرده اند که بتوانند از آب تمیز و زلال آن در روستا استفاده کنند. روستای کمرد هنوز هم میزبان خانه های قدیمی است . یکی از خانه های قدیمی که تا کنون حفظ گردیده در ضلع شمالی روستا،امامزاده طیب ابن طاهر است که در گذشته متعلق به کدخدای ده بوده است. امامزاده دیگری نیز بنام دو برادران در کمرد واقع شده است که در کنار چشمه کوچکی بنام چشمه ی دوبرادران با تعدادی درخت و تنها با یک سنگ بزرگ مشخص می باشد و در کمرکش کوه جنوبی روستا به نام نسوم قرار گرفته بطوریکه تقریبا از تمامی مناطق روستای کمرد می توان مزار آنها را مشاهده کرد.
روستای واصـْفِجان: این روستا با مناظری جذاب، شگرف و کم‌نظیر، در قسمت شمال شهر پردیس و در استان تهران قرار گرفته است. روستای زیبای واصفجان با سابقهٔ سکونتی 800 ساله در دامنهٔ کوه گته‌بند یا صخره بزرگ می‌درخشد و طبیعت زیبایی در خود دارد.
مسجد آب انجیرک: این اثر تاریخی در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی ساخته شده و ۱۵۰ سال قدمت دارد و به تازگی ثبت ملی شده است.
....................
آرشیو
