بافت یکی از شهرهای کوهستانی استان کرمان و مرکز شهرستان بافت در دامنه کوهستان های کرمان و در ۱۵۹ کیلومتری جنوب غربی مرکز استان کرمان، با ارتفاعی نزدیک به ۲٬۳۰۰ متر (۲٬۲۸۰ تا ۲٬۳۲۵ متر) در ناحیه شهری، یکی از مرتفع‌ترین شهرهای ایران و خوش آب و هواترین شهرهای استان کرمان است. بافت با داشتن شرایط ویژهٔ دما و ارتفاع بالا و بارش مناسب دارای بزرگ‌ترین پهنهٔ جنگلی جنوب شرق ایران است. مساحت جنگل‌های این شهرستان ۳۵۰٬۰۰۰ هکتار است. جمعیت شهر بافت بنا بر سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران، ۳۴٬۵۱۷ نفر بوده‌است. شهر بافت توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از ۷۰ شهر سالم ایران و یکی از هزار شهر سالم جهان معرفی کرده است. بافت دومین تولیدکنندهٔ گردو در ایران است. شهر بافت مرتفع‌ترین شهر بالای ۲۵ هزار نفر جمعیت ایران محسوب می‌شود. از این رو القابی از جمله 'بام کویر ایران' یا 'بام جنوب ایران' را داراست. مساحت شهر بافت ۱٬۵۰۰ هکتار است بافت به لحاظ تاریخ تأسیس شهرداری پنجمین شهر استان کرمان محسوب می‌شود. قدمت بافت به بیش از ۱٬۰۰۰ سال می‌رسد. به‌طوری‌که از حفاری‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی بر می‌آید بنای شهر قدیم بافت که در ناحیهٔ جنوبی شهر کنونی قرار دارد منسوب به هفتصد سال پیش بوده و شهر نو در حدود دویست سال پیش ساخته شده‌است.
در مورد وجه تسمیه بافت اطلاعات دقیقی در دست نیست ، اما در کتب و منابع جغرافیایی بعد از اسلام نام بافت بصورت های بافد یا بافته و بافت آمده است . ابن فقیه همدانی در البلدان که به قرن سوم نگاشته شده کلمه بافد را آورده و ابن حوقل در يکي از از نقشه هاي جغرافيايي ((بافته)) را ميآورد که احتمالا" همان بافت ميباشد . کلمه بافت بصورت امروزی ، در کتاب حدود العالم من المشرق الی المغرب که در سال ۳۷۲ ه ق تالیف شده است برای اولین بار آورده شده است.لازم به ذکر است که این منطقه مدتی به نام اقطاع مشهور بوده است .
گفته شده‌است که مردم این سرزمین در قدیم در جایی به نام دشتاب زندگی می‌کردند، اما در مورد زمان انتقال آن‌ها به بافت، در منابع مطلبی نیامده‌است. بافت از جمله شهرهایی بوده که مارکوپولو از طریق آن به کرمان مراجعت کرده‌است. اشرف افغان نیز پس از شکست یافتن از نادرشاه، به جهرم، لار، سیرجان و بافت رفته‌است. در زمان آقا محمدخان قاجار قلعۀ رابر در شهر رابر توسط باباخان برادرزادهٔ وی محاصره و تسخیر شد. بخشی از مردم بافت در سالیان دور از استان فارس به این شهر مهاجرت کرده‌اند. به نظر گابریل، احتمالاً اسکندر، در بازگشت از مشرق ایران، از طریق گلاشکرد، در پنجاه کیلومتری مغرب کَهنوج، از مسیر صوغان و بافت به سیرجان رفته‌است (ص ۳۱). نخستین بار، صاحب حدودالعالم در ۳۷۲ از بافت نام برده و بافت و خیر (احتمالاً خَبْر) را دو شهرک آبادان و با نعمت از کرمان معرفی کرده‌است (ص ۱۲۶). هنگامی که ملکشاه سلجوقی در جیرفت درگذشت (۵۶۲)، پسر و جانشین او، ملک بهرام، از راه بافت روانهٔ بردسیر (شهر کرمان) شد (افضل الدین کرمانی، ص ۶۶). به نوشتهٔ محمدبن ابراهیم (ص ۸۲)، در ۵۷۰، اتابک محمد از راه بافت به جیرفت رفت و در ۵۹۴، غُزان، پس از شکست از نصرت‌الدین اتابک، سردار هندوخان پسر خوارزمشاه، به بافت و سیرجان عقب نشستند (همان، ص ۱۹۵). بافت در اوایل سدهٔ هفتم، پیش از حملهٔ مغول، از بلاد و نواحی کرمان و شهری آباد و نامدار بوده‌است (افضل‌الدین کرمانی، ص ۱۳۲). در همان زمان، بافت در معجم البلدان (ج ۱، ص ۴۷۴)، به صورت «بافد» و از شهرهای کرمان در راه شیراز ذکر شده‌است. به قول شیندلر، مارکوپولو در نیمهٔ سدهٔ هفتم هنگام بازگشت به کرمان، از راه بافت سفر کرده‌است (سایکس، ص ۳۰۳). در ۷۶۸، شاهزاده قطب‌الدین اویس به حوالی بلوک اقطاع (بافت) آمد (عبدالرزاق سمرقندی، ج ۱، ص ۳۹۰). در ۷۸۵، سلطان احمد، حاکم کرمان، پس از گذراندن چند روز در بافت، برای درهم شکستن شورشی که حیدر نامی آن را رهبری می‌کرد، به کرمان بازگشت (میرخواند، ج ۴، ص ۵۸۹). در ۸۵۷، میرزا سلطان سنجر، پس از به بند کشیدن یاراحمد، به بلوک اقطاع رفت (ژان اوبن، ج ۲، ص ۱۲۴–۱۲۶). در ۸۵۸، الوند بیگ بن اسکندر میرزا بن قره‌یوسف ترکمان از خراسان به جیرفت و رودبار آمد. محمود فارسی، پس از تسلیم منطقه به وی، در بلوک اقطاع اقامت گزید (روملو، ص ۳۴۴). در ۱۱۳۲، سپاهیان محمود افغان، پس از تسخیر کرمان، با قزلباش‌ها وارد نبرد شدند. سالار عسکرِ بلوکِ اقطاع نیز به قزلباش‌ها پیوست (مرعشی صفوی، ص ۵۴). در ۱۱۳۸، سالار عسکر بلوک اقطاع (بافت) با سید احمدخان مصاف داد (مرعشی صفوی، ص ۶۸–۶۹). در ۱۲۰۷، فتحعلی‌خان قاجار (بعدها فتحعلی شاه)، به فرمان شاه قاجار، قلعهٔ رابر را در رابر محاصره و تسخیر کرد (وزیری کرمانی، ص ۱۴۱–۱۴۲). در ۱۳۱۰ ه.ش، قصبهٔ بافت مرکز اقطاع به‌شمار می‌آمد (کیهان، ص ۲۵۲–۲۵۴). در ۱۳۲۱ ش، قصبهٔ بافت ۵۵۴، ۲تن جمعیت داشت و دارای ۲۲ دهستان بود که اغلب دهستان‌های امروزی شهرستان بردسیر جزو آن قید شده‌است. (ایران. وزارت کشور، ج ۲، ص ۳۸۳–۳۸۶).
در سدهٔ اول هجری و در دورهٔ صفاریان، بافت یکی از حوزه‌های سیرجان بوده‌است. در اواخر سدهٔ چهارم و اوایل سدهٔ پنجم هجری به بخش‌هایی از بافت و حومهٔ اقطاع می‌گفتند و در دورهٔ سلجوقیان، افرادی از فرزندان ملک قاوَرد یا همان سلجوقیان کرمان دررابر ساکن شدند و بر مردم آنجا حکمرانی می‌کردند. در دورهٔ قراختائیان یکی از حکمرانان کرمان، حکمرانی بافت و ارزوئیه را به جلال‌الدین بن سلطان قطب‌الدین واگذار کرد. در دورهٔ آل مظفر برخی پادشاهان در بافت و ارزوئیه به جنگ مشغول بوده و جنگ امیر مظفر با شیخ ابواسحاق در بافت روی داده‌است. در دورهٔ صفویه، افشارها به سرکردگی درگاه قلی بیگ حاکم بافت گردند و بر همین اساس به بافت در آن زمان اقطاع افشار می‌گفتند. هنگامی که نادرشاه افشار به کرمان آمد، دستور داد سر از تن خاندان قلی‌بیگ جدا کردند. در دوران زندیه، هزار سوار و تفنگچی کریم خان زند به سرکردگی نضیرخان لاری حاکم لار که قصد تصرف کرمان را داشت، ابتدا وارد ارزوئیه و از آنجا به اقطاع آمدند و سپس به قصد تصرف کرمان از بافت رفتند. در دورهٔ قاجار و قاجاریه، بافت به صورت ملوک‌الطوایفی اداره می‌شد و هر ناحیه‌اش برای خود کلانتر یا کدخدایی داشته‌است. میرزا حسین وزیر، علی محمد خان، عدل السلطان، ملا غلامحسین خان بافتی (امین الرعایا)، صمدالله شیبانی (امین دیوان) و مرآت اسفندیاری از آن جمله حاکمان و کلانتران بوده‌اند. در اواخر همین دوره بخش وسیعی از بافت تحت نفوذ غنجعلی خان افشار، ایلخان بزرگ قرار گرفت و پس از او حاکمیت اقطاع و افشار به برادرش ه‍ژبرالسلطنه واگذار شد. افراد دیگری مانند مرتضی قلی‌خان سرهنگ، میرزا خان سرتیپ و فرزندش احمد علی خان ایلخانی نیز حاکم بافت بوده‌اند. خلاصه آنکه در دورهٔ قاجاریه، افشارها نقش مهمی در حکومت داشتند و در سال ۱۲۰۷ ه.ق به دستور آقامحمدخان قاجار، فتحعلی شاه به قصد تصرف کرمان عازم می‌شود و نخست به سیرجان و از آنجا به بافت ورود پیدا می‌کنند. گروهی از ریش سپیدان و بزرگان از جمله، آخوند ملا محمد صالح بافتی، حیدر خان هشونی و امیر باقر گوغری به گرمی از او و سپاهش استقبال کردند تا اینکه فتحعلی شاه حکمرانی بافت را به میرزا حسین پسر آقا علی واگذار کرد و به رابر حمله‌ور شد، مردمرابر به سختی با او مقابله کردند ولی در نهایت قلعۀ رابر به محاصره و تصرف فتحعلی شاه درآمد.
بافت در ۱۵۶ کیلومتری مرکز استان کرمان، یکی از مرتفع‌ترین و خوش آب و هواترین شهرهای استان کرمان و ایران می‌باشد. شهر بافت با ارتفاع ۲٬۲۸۰ متر از سطح دریا مرتفع‌ترین شهر جنوب ایران و مرتفع‌ترین شهر بالای ۲۵ هزار نفر جمعیت ایران محسوب می‌شود. قرارگیری در ارتفاع زیاد و همجواری با کوه شاه سبب اعتدال هوای این شهر در تابستان شده‌است. این تعادل آب و هوایی و وجود رودهای بزرگ و پرآب آسیاب جفته و زردشت سبب شکل‌گیری تمدن باستانی حوزهٔ هلیل‌رود در شهرستان بافت شده‌است. شهر کنونی بافت ۱٬۲۰۰ سال قدمت تاریخی دارد اما قدمت نقاطی از شهرستان بافت به پنج هزار سال پیش از میلاد می‌رسد.
جمعیت شهر در سال ۱۳۳۵ تعداد ۳٬۸۶۱ نفر بوده و در سال ۱۳۶۵ جمعیت ۱۷٬۲۲۹ نفر و آخرین سرشماری سال ۱۳۸۶ جمعیت شهر ۳۸٬۲۰۰ نفر را در خود جای داده بود. در سال ۱۳۸۷ خورشیدی درجه شهرداری ۷ و کارکنان شهرداری بافت یکصدو شصت نفر بود.[۱۷] جمعیت کنونی شهر بافت نزدیک به۳۵٬۰۰۰ نفر بر اساس سرشماری سال ۹۵ می‌باشد. زبان مردم بافت فارسی با لهجهٔ بافتی است. مردم این شهر مسلمان و شیعه هستند.
بافت شهری کوهپایه‌ای با ارتفاع ۲٬۳۰۰ متر است که در کنارهٔ رشته‌کوه ایران مرکزی و در دامنهٔ کوه شاه قرار گرفته‌است. رود بافت از کنارهٔ خاوری شهر می‌گذرد و باغ‌های حاشیهٔ شهر را آبیاری می‌کند. سه رشته قنات به نام‌های باقرآباد و کهن شهر و هنگوییه نیز در شهر جریان دارند و سایر باغ‌های شهر را آبیاری می‌کنند.
کوهستان‌های شاخص شهرستان شامل ارتفاعات ۴٬۴۰۰ متری کوه شاه در شمال و کوه‌های ۳٬۸۰۰ متری گوغر در شمال غرب همچنین ارتفاعات خبر در جنوب به بلندای ۳٬۸۵۰ متر و ارتفاعات پراکندهٔ مناطق گوشک و طرنگ با متوسط ارتفاعی ۳٬۰۰۰ متر است. کوه شاه در محدودهٔ شهرستان بافت و در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی این شهر قرار گرفته‌است. نظرات متعددی در مورد وجه تسمیهٔ این کوه وجود دارد؛ همان‌طور که از سنگ نوشته‌های تخت شاهزاده برمی آید کوه شاه همواره تحت محافظت و قرق شکاربانان و قرقچیان شاه بوده و از گذشته تا اواخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار شاهان و شاهزادگان برای تفرج و شکار به این کوهستان زیبا می‌آمدند؛ دلیل دیگر شکل قلهٔ غربی مشهور به «کلهٔ برفی» است که به صورت تک‌قله از اکثر مناظر مشاهده می‌شود و با کوهستان‌های اطراف اختلاف ارتفاع زیادی دارد؛ به‌طوری‌که در روزهای صاف از سیرجان و بردسیر و تقریباً همهٔ نقاط شهرستان قابل دیدن است. مرتفع‌ترین نقطهٔ این کوهستان قلهٔ شرقی آن موسوم به «برزانتی» است که ۴٬۴۰۸ متر ارتفاع از سطح دریا را داراست. قلهٔ کله‌برفی که مناظر بدیعی در زمستان دارد ۴٬۴۰۲ متر ارتفاع دارد. در گذشته جنگل زیبایی از درختان ارس و کهکم و بنه دامنه‌های این کوهستان را تا نزدیکی شهر بافت پوشانده بود که به دلیل عدم حفاظت و قطع درختان برای مصرف به عنوان سوخت و چرای بی‌رویه تنها آثار معدودی از آن‌ها در چند نقطهٔ دوردست برجای مانده‌است. حیات‌وحش این منطقه روزگاری زبانزد بوده که با شکار و تخریب و ناامنی زیستگاه به خصوص در دههٔ ۶۰ تقریباً تمام کل و قوچ و پلنگ این منطقه نابود شد. در سال‌های اخیر نیز متأسفانه با آغاز به کار معدن آهن تلخه چار در ارتفاع ۴٬۰۰۰ متری و معدن سرب قنات مروان شاهد ویرانی عظیمی در کوه شاه هستیم.
به لحاظ اقلیمی آب و هوای شهر بافت معتدل کوهستانی است. ارتفاع شهر بافت از سطح دریا ۲٬۲۸۰ متر است که سومین شهر مرتفع بالای ۲۵ هزار نفر جمعیت ایران نام گرفته‌است. در تابستان‌ها هوای بافت خنک و دلپذیر و در زمستان‌ها سرد و یخبندان است. رودخانهٔ بافت از سرشاخه‌های هلیل رود، از کوه شاه سرچشمه گرفته و از مشرق شهر می‌گذرد. پیرامون رود را باغ‌های انبوه گردو احاطه کرده‌است. به دلیل موقعیت آب وهوایی مناسب بافت و بارش مناسب برف و باران فضای سبز شهری بافت تقریباً ترکیبی از درختان کهنسال و جوان است که بیشتر شامل گردو، بادام، چنار، سرو و نارون هستند.
سوغاتی‌های مهم این شهر شامل گردو(که به عنوان نماد بافت شناخته شده‌است)، زیره، عسل، فراورده‌های لبنی و انواع گلیم و قالیچه می‌باشد. صنایع دستی بافت بیشتر شامل قالی و گلیم و شیرکی پیچ و پته دوزی می‌باشد. بافت از مراکز مهم قالیبافی استان کرمان و کشور است. فرش دستباف شهر بافت به دلیل اقلیم خاص خود از نقشه‌های خاصی برخوردار است که از سایر نواحی استان کرمان متمایز است. قالی‌هایی که در این شهرستان تولید می‌شود دارای طرح کرمانی و نقش‌های شاه عباسی، گلدانی، حشمتی، گل بادامی و گل سرخی هستند.
بافت به لحاظ کشاورزی از مناطق مهم در استان کرمان و حتی در سطح ایران محسوب می‌شود. بافت بیشترین سطح زیر کشت گردو در ایران را به خود اختصاص داده‌است. اقتصاد بافت بر پایه کشاورزی شامل کشت انواع صیفی جات و انواع میوه‌های سردسیری شامل گردو – انار، بادام، هلو، سیب، آلبالو، گیلاس، زردآلو و سایر میوه جات، دامپروری، بافت صنایع دستی و نیز صنعت استوار است. بافت دومین تولیدکننده گردو ی ایران است.
بافت بیشترین ذخایر معدنی استان کرمان را در اختیار دارد. بیشتر صنایع و کارخانه‌های بافت در شهرک صنعتی بافت متمرکز شده‌اند. بخشی از کارخانه‌ها و صنایع شهرستان نیز در نواحی اطراف شهر و توابع بافت احداث شده‌اند یا در حال احداث می‌باشند. برخی از کارخانه‌ها و صنایع مهم شهرستان بافت: صنایع فولاد بافت : کارخانه فولاد بافت توانسته است در یکماه فعالیت میزان ۶۵ هزارتن آهن اسفنجی تولید کند که این یک رکورد به شمار می آید، صنایع کیک و بیسکویت یاربخت، کارخانه آرد، کارخانه تولید شیر و لبنیات پاستوریزه، کارخانه کرک بافت: شهرستان بافت به لحاظ تولید کرک رتبه دوم تولید را پس از کشور چین به خود اختصاص داده‌است.
حمل و نقل شهری بافت از طریق خطوط تاکسی صورت می‌گیرد. حمل و نقل بین شهری بافت از طریق جاده‌ها صورت می‌گیرد و این شهر فاقد راه‌آهن و فرودگاه است. مطالعات برای احداث راه‌آهن سیرجان - بافت انجام شده ولی هنوز کار عملیاتی برای احداث آن آغاز نشده‌است. درحال حاضر پروژه‌های اتوبان کرمان - بافت و اتوبان بافت - سیرجان در حال انجام می‌باشد. بدین ترتیب راه‌های شهر بافت به شهرهای مهم کشور یعنی کرمان و شیراز از مسیر سیرجان به صورت دوبانده و بزرگراه خواهندشد. درآینده قرار است کار احداث اتوبان‌های بافت - جیرفت و بافت - حاجی‌آباد (هرمزگان) نیز عملیاتی شود.
مسیرهای منتهی به شهر : ورودی از سمت شرق که از این مسیر می‌توان به شهرهای کرمان، رابر و جیرفت دسترسی داشت. ورودی از سمت غرب که از این مسیر می‌توان به شهرهای سیرجان، نیریز و شیراز دسترسی داشت. ورودی از سمت جنوب که از این مسیر می‌توان به شهرهای ارزوئیه، حاجی‌آباد و بندرعباس دسترسی داشت.
جاذبه های بافت
سنگ نبشته تخت شاهزاد: سنگ‌نبشته‌ای موسوم به تخت شاهزاده در ارتفاعات بالای ۴۰۰۰ متری این کوه قرار گرفته است که مربوط به دوره قاجار است. همچنین باید گفت این ارتفاعات یکی از نقاط استثنایی کشور است و به خاطر ارتفاع زیاد از سطح دریا و همچنین برفگیر بودن پتانسیل این را دارد که به قطب گردشگری استان تبدیل شود. حیات وحش این منطقه با توجه به متن سنگ‌نگاره روزگاری زبانزد بوده که با شکار بی‌رویه به خصوص در دهه ۶۰ تقریبا تمام شکار این منطقه نابود شد.
قلعه کرد علی: با توجه به موقعیت جغرافیایی خود از قلعه‌های معتبر حاکم‌نشین بافت بوده است. قلعه کردعلی در وکیل‌آباد دشتاب قرار داشته و توسط شخصی به نام کردعلی ساخته شده است. صاحب قلعه برای دفاع از آن، خندق بزرگی در اطراف آن حفر کرده و در روز توسط پل تخته‌ای از روی این خندق رفت‌وآمد می‌کرده‌اند و شب‌ها پل را از روی خندق برمی‌داشته‌اند تا از هجوم غارتگران محفوظ باشند. این قلعه حد واسط قلعه هشون و قلعه مرتضی خبر قرار داشته و در هنگام خطر و درگیری، با روشن کردن آتش و ایجاد دود قلعه‌های دیگر را برای پشتیبانی خبر می‌کرده‌اند.
آبشار سه کاسه: این آبشار در یک کیلومتری جنوب روستای جهان‌جان در ۲۵ کیلومتری شهرستان بافت در مسیر جاده اصلی بافت-کرمان قرار دارد. آبشار سه کاسه پس از ریزش از یک ارتفاع ۱۰ متری سنگی وارد سه کاسه پلکانی می‌شود و به همین دلیل به این نام مشهور شده است. این آبشار درون تنگه رودخانه جهان‌جان واقع است. این رودخانه پس از تشکیل آبشار، مسیر خود را به سمت جنوب در میان دره ادامه می‌دهد و پس از عبور از بن گود به سد بافت می‌ریزد.
غار شب‌پره: این غار که نام آن از خفاش گرفته شده ، در شمال پارک ملی خبر در مسیر دره‌ای با همین نام در شهرستان بافت واقع شده است که منتهی الیه این دره به پایین قله چاه برف می‌رسد. طول این غار تقریبا ۷۰ متر و قطر دهانه آن ۳۰ متر و ارتفاع آن ۱۵ متر است. از زیبایی‌های داخل غار می‌توان به سنگ‌های آهکی کاملا دگرگون شده اشاره کرد که به مرمر تبدیل شده‌اند. از دیگر زیبایی‌های این غار وجود قندیل‌هایی است که در صورت فراوانی بارندگی‌های سالانه از سقف غار آب می‌چکد. در قسمت انتهایی غار چاهی وجود دارد که دست‌ساز و به دلایل نامعلومی حفر شده است. بر روی دیواره انتهایی غار لکه‌های سیاه رنگی وجود دارد که اهالی محل آن را مومیایی می‌نامند که خاصیت معجزه‌آسایی در درمان شکستگی استخوان دارد. علت به وجود آمدن آن نفوذ آب در رگه‌های سنگ آهک و بیرون آمدن آن از سوی دیگر است.
درخت چنار کهنسال ترنگ: این درخت کهنسال در روستای ترنگ از توابع شهرستان بافت در استان کرمان است. بر اساس گمانه‌زنی صورت گرفته بر تنه درخت و طبق نظر کارشناسان، قدمتی ۱۴۰۰ ساله دارد و جزو قدیمی‌ترین درختان چنار کهنسال کشور محسوب می‌شود. این درخت مقدس در حال حاضر در روستای ترنگ واقع در بخش خبر شهرستان بافت و در جوار امامزاده احمد و در بستر رود ترنگ واقع شده است. درخت چنار کهنسال در نزد مردم محلی از تقدس ویژه‌ای برخوردار است به گونه‌ای که مردم روستا اطراف آن را محصور کرده و از یک شاخه در حال شکستن با نصب ستونی جلوگیری کرده اند. در فاصله صد متری در پایین دست چنار کهنسال ترنگ و در نزدیکی امامزاده احمد دو چنار کهنسال دیگر قد برافراشته‌اند که از نظر ارتفاع با درخت مقدس هم ترازند، اما از نظر سن و قطر تنه به گفته کارشناسان سازمان میراث فرهنگی حداقل نیمی از سن درخت مقدس را دارند. قطر تنه این درخت در ارتفاع دو متری از سطح زمین ۴/۹ متر و قطر آن در پای درخت حدود ۸/۱۵ متر است. قطر تاج درخت حدود ۳۵ متر است.
قلعه تاریخی دشتاب: در بخش دشتاب قلعه‌هایی وجود دارد که مجموعه آن‌ها را به‌عنوان قلعه تاریخی دشتاب می‌شناسند. این قلعه‌ها هر کدام در نواحی مختلفی از منطقه دشتاب واقع شده‌اند و می‌توان گفت که قریب به ۴ قرن قدمت دارند.
قلعه زهرا خانم: این قلعه در منطقه دشتاب و مقر حکومتی زهرا خانم فرمانفرما و حاکم دشتاب بوده است. زهرا خانم در زمان حکمرانی فردی بسیار سخت‌گیر بوده و روایت می‌شود با کسانی که از فرمان او سرپیچی می‌کردند، به شدت برخورد می‌کرده و گوش افراد متمرد را با میخ به روی تخته کوبیده و دستور شلاق زدن می‌داده است. این قلعه با اعتباری بالغ بر ۳۰۰۰ میلیون ریال قرار است که مورد بازسازی و احیا قرار گیرد.
سد دریاچه بافت: سد مخزنی بافت در فاصله ۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی کرمان و در فاصله ۴ کیلومتری شمال شرق بافت در منطقه آسیاب جفته واقع شده است. این سد از نوع سد خاکی سنگریزه‌ای با هسته رسی قائم است. دریاچه این سد می‌تواند ۴۰ میلیون متر مکعب آب را در خود ذخیره کند. این سد به منظور تامین آب شرب، مصارف صنعتی و تامین آب کشاورزی شهرهای بافت و بزنجان و همچنین کنترل سیلاب‌ها و رواناب‌های فصلی رودخانه بافت احداث شده است. قرار است در مجاورت این سد، موزه آب بافت راه‌اندازی شود.
غار طرنگ (طولانی ترین غار آبی ایران): در ۷۰ کیلومتری جنوب شهر بافت ، غار ترنگ که از دسته غارهای آهکی می باشد به عنوان یکی از زیباترین غارهای استان کرمان با تالارها و راهروهای زیبا و نیز حوضچه آب جاری که در انتهای آن قرار دارد مقصدی است برای علاقمندان به غار نوردی و ماجراجویی در طبیعت ، اگرچه ارتفاعات ترنگ پوشیده از انبوه درختان است و بر دهانه غار نیز درخت بزرگی روییده اما این غار از داخل روستای ترنگ به خوبی دیده می شود. برای ورود به این غار بایستی با اصول اولیه فرود و صعود آشنا بود و بهره گیری از ابزار در مسیر حرکت الزامی است. با توجه به اینکه کوهیاران و غار نوردان هیات کوهنوردی استان، مسیر را فلش گذاری نموده اند، نورد این غار راحت تر شده است. در طی پیمایش غار ترنگ، چند مرحله فرود، حرکت در تالار بزرگ، گذر از تالار خفاش ها که جمعیت قابل توجهی خفاش برسقف آن آویزان است، دیدن آستالا گمیت های خوش ترکیب و نیز چندین برکه و رود کوچک که حدود ۳۰ متر از دهانه غار به سمت پایین طی مسیر می شود، خاطره ماجراجویانه ای را برای غار نوردان به همراه خواهد داشت.
بندر گوغر:منطقه گوغردر۵۵ کیلومتری شمال غرب شهر بافت و با جاده ای منشعب از مسیر کرمان – بافت از یک طرف و در مسیر جاده ای دیگری از سیرجان واقع شده است. این منطقه با جاذبه های فراوان طبیعت گردی از جمله چشم اندازهای زیبای مناطق روستایی، جنگل ها ی وحشی، حیات وحش، رودخانه، آبگیر، غار مشهور جفریز، باغ های گردو شکوه خاصی را به وجود آورده است. سفر به گوغر در در بهار و تابستان سفری به یاد ماندنی خواهد بود. درختان گردوی کهنسال در گوغر به واسطه بزرگی و وسعت دامنه ای را که به تسخیر شاخ و بر گه ای خود در آورده اند ، مشهور و کم نطیرند که شگفتی را در چشم هر بیننده ی دامن می زنند.
غار جفریز :این غار آهکی که به نام غار «چشم سبز » نیز شناخته می شود در روستای جفریز از توابع گوغر در ۵۲ کیلومتری بافت قرار گرفته است غار جفریز با فاصله حدود یک کیلومتر در لابه لای پوشش جنگلی دامنه غربی جاده گوغر واقع می شود. دهانه غار ۱۰ متر ارتفاع دارد و به صورت شیاری سنگی و باریک نمایان می گردد که با سنگ های عظیم و پر حجمی پر شده و همین امر نورد غار را مشکل ساخته است .ورود به این غار نیازمند تجهیزات و امکانات فنی می باشد. ودر بخش های داخلی غار چندین دالان با قندیل های آویزان، فضای جذاب و هیجان آوری را پدید آورده است. به دلیل کاوش های محدود ، اطلاعات زیادی از بخش های انتهایی این غار موجود نیست. هوای خنک و مرطوب داخل غار وجود جریان های آب را در نقاطی از غار جفریز مسجل می سازد.
آبشار بنگان :تنگه بنگان در ۱۴ کیلومتری شمال شهر بافت ، پوشیده از درختان گردو و درختان وحشی چون کهکم، ارچن، قیچ و درختچه های نسترن و آلبالوی وحشی است. آبشار زیبای بنگان که در مسیر رودخانه بنگان قرار دارد با ریزش چند متری خود، طراوت و لطافت دلپذیری به این تنگه مملو از جذابیت بخشیده است. حرکت آب در دل پونه زارها و گلهای وحشی جذابیتهای با شکوه و روح نوازی را پدید آورده است. در ماههای فروردین و اردیبهشت سمفونی و آواز طبیعت بنگان به اوج می رسد.
سنگ پهن :در ۲۵ کیلومتری غرب شهر بافت ، صخره ای زیبا با ارتفاعی بیش از ۱۰۰ متر قرارداد که همچون آسمان خراش عظیمی در دل دشتی پوشیده از بادام وحشی ، تصویری جالب رابه وجود آورده است . به تماشا نشستن این صخره در هنگام غروب ، لحظه های خاطر انگیز ی را حاصل می آورد شکل معماری خاص این صخره طبیعی ، طبیعت دوستان ، به خصوص صخره نوردان و ماجرا جویان را محو شکوه خود می کند. همچنین در سطح فوقانی این صخره آثار معماری جالبی، منسوب به دوره ساسانی دیده می شود.
دهستان خبر: دهستان خبر واقع در استان کرمان است . به طوری که با مختصات ۲۸°۴۲′۳۹″ عرض شمالی ۵۶°۲۰′۱۴″ طول شرقی در جنوب غربی شهرستان بافت واقع شده‌است که فاصله آن از بافت ۶۲ کیلومتر و از مرکز استان ۲۰۰ کیلومتر می‌باشد. این دهستان از طریق یک راه فرعی درجه دو به شهرستان بافت متصل می‌شود. خبر در نقطه پایینی رشته کوه زاگرس قرار گرفته‌است. به دلیل پراکنش خانه‌ها در باغ‌ها و ملک‌های خصوصی؛ این روستا بر اساس شکل استقرار جزو روستاهای پراکنده و بر اساس توپوگرافی جزو روستاهای میانکوهی دسته‌بندی می‌شود. این روستا دره‌ای و در امتداد حوزه آبریز شمال غربی پارک ملی خَبر در جهت شرق به غرب کشیده شده‌است. نقطه شروع این روستا از سمت شرق و ابتدای دره «دره معدن» می‌باشد که خود این دره زهکش دره‌های کوه بزرگ خَبر شامل دره شب پَره، دره «دره سپید»، دره خیبر و دره کُفکی (پلنگی) محسوب می‌شود و پس از تقریباً دو کیلومتر با دره شاه ولایت و چشمه شاه تلفیق می‌شود. قسمت شرقی روستا کوهستانی و چسبیده به پارک ملی خبر است و چشمه‌ها و منشأ رودخانه دایمی خبر هم از همین‌جا شروع می‌شود که عمده این چشمه‌ها در دره شاه ولایت و چشمه شاه قرار دارند. ارتفاع این روستا در قسمت شرقی به‌طور متوسط ۲۰۰۰ متر و در قسمت غربی به‌طور متوسط ۱۸۰۰ متر می‌باشد. حاشیه شمالی این دهستان توسط تپه‌های بَند؛ که جزو کوه‌های پیر دسته‌بندی می‌شود؛ و قسمت جنوبی با تپه‌های گُلان احاطه می‌شود. بعد از این روستا، روستای باغ پیشگاه و باغ کنار آغاز می‌شود. آب و هوای دهستان خبر معتدل است و تابستان‌های خنک و زمستان‌های نسبتاً سردی دارد.جمعیت دهستان خَبر براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ برابر با ۶۲۸۲نفر (۲۰۱۳ خانوار) بوده‌است. از این جمعیت ۳۰۹۳ نفر زن و ۳۱۸۹ نفر مرد می‌باشد. بیشتر جمعیت منطقه خبر به دلیل نبود منابع درآمد کافی؛ به شهرهای بندرعباس، کرمان و سیرجان مهاجرت کرده‌اند و به همین دلیل جمعیت این روستا شناور است. بطوریکه در فصل تابستان جمعیت زیاد و در پاییز و زمستان جمعیت کاهش می‌یابد.
................................................
آرشیو
