رضوانشهر (رَزوَندی) نام یکی از شهرهای استان گیلان در ایران و مرکز شهرستان رضوانشهر است. در رضوانشهر زبان‌های تالشی و گیلکی رایج است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۱۹٬۵۱۹ نفر (۶٬۲۱۲ خانوار) بوده‌است. نام اصلی رضوانشهر، به تالشی رَزوَند یا رزونده یا رزوندی (razvandi) بوده‌است که بعداً به صورت رضوان‌ده و رضوانشهر درآمد. این محل تا سال‌های ۱۳۰۰ خورشیدی چندان رونقی نداشت. در دوران انقلاب جنگل، جادهٔ موسوم به شاه‌عباسی بازسازی و بهره‌برداری دوباره شد. از مهمترین سوغاتی و محصولات شهر رضوانشهر گلیم بافی می باشد و نان های محلی، حلوا های سنتی،سیاه ترشی، لبنیات و پنیر محلی نیز سایر محصولات مختص این شهرستان می باشد البته کلیه سوغاتی های گیلان نظیر : ماهی سفید، چای، کلوچه، بادام زمینی، زیتون، و صنایع دستی مانند محصولات چوبی، حصیری، مرواربافی، بامبو بافی، رشتی دوزی و ...... را می توانید در فروشگاه های شهر گردشگری رضوانشهر نیز تهیه نمایید. (سیاه ترشی: از میوه ی رسیده ی درخت آلوچه وحشی ، رب مخصوصی تهیه می کنند که محلی بهش "سیاه ترشی" می گویند و یکی از کاربرد آن در پخت فسنجان بسیار استفاده میشه)
پیرامون سال ۱۳۱۵ نیز جاده بندر انزلی به آستارا ساخته شد و درست در محل کنونی رضوانشهر جاده شاه‌عباسی را قطع نمود. چهارراهی که به این‌صورت پدید آمد محلی شد برای ایست مسافران و حمل بار و بنهٔ آنان و شهرتی پیدا کرد. زمین‌های این محل هم‌اینک نیز با نام چهارراه شهرت دارند. با گذر زمان چهارشنبه‌بازار روستای بیگ‌زاده که در سه کیلومتری شمال تالشدولاب تشکیل می‌شد به این چهارراه منتقل شد و این امر باعث شد این محل به سرعت گسترش یافته به صورت شهر کنونی درآید و بعد از آن به سمت توسعه جمعیتی و داری بافت مدرن شهری شد، این شهر مکان مناسبی برای زندگی از جهت امکانات، زیر ساخت‌ها میباشد، آب و هوای بسیار مناسب تابستان و زمستان کمی سرد، این شهر یکی از زیباترین طبیعت‌های ایران را دارا میباشد و با داشتن همزمان کوه، دریا و جنگل مکانی مناسب برای تفریح و سرگرمی سالم میباشد. این شهر مردمی بسیار مهمان نواز، خون‌گرم و مهربان دارد. شهرستان رضوانشهر به علت نزدیک بودن به دریا و جنگل و همچنین کوهستان دارای شرایط اقلیمی متفاوتی میباشد و همچنین به علت قرار گرفتن در شاهراه ارتباطی محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری و ایجاد بازار کار و درآمد میباشد.
در اسناد و منابع پیش از اسلام کلمۀ تالش دیده نشده است. برخی از پژوهشگران، تالش را با قوم «کادوس» که از آن بارها در منابع یونان و روم باستان یاد شده است، یکی می‌دانند. در منابع سده‌های نخست هجری از این قوم با نام «طیلسان» یاد کرده‌اند. یاقوت ذیل مادۀ طیلسان، به نقل از اصمعی می‌گوید که طیلسان با تالشان یکی است. واژۀ طیلسان ظاهراً از اواسط سدۀ ۷ق متروک، و به جای آن کلمۀ «تالش» تدریجاً وارد منابع تاریخی و جغرافیایی ایران شد. نام طیلسان معرب واژه تالشان (طالشان)می باشد.
سرزمین بَبَر در اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی ، میان گیلان و تالش از یک سو و تالش و دیلم از سوی دیگر قرار داشت. نیز آن را نزدیک دیلم، گیلان، تالش و مغان آورده اند. سرزمین بَبَر محدوده ی خلخال و منطقه مرزی تالش و گیلان را شامل می شود. برخی واژه «تالش» را برگرفته از طَیلَسان به معنی روپوش بلند پشمی می‌دانند و بر این باورند که مردم تالش را به دلیل جامه شان این چنین نامیده اند. طَیلَسان معرَّب تالسان ، نوعی از ردا كه مردم بر دوش اندازند.
به نظر می‌رسد واژه «تالش» كه تالشان آن را تِوِلِـش یا تِـوِلیش تلفظ میكنند ، از واژه ی « تول » و « تِـوِل » به معنی «گِـل» گرفته شده. مارسل بازن فرانسوی می‌گوید : «واژه تالش كه خود آن را تالیش یا تِـوِلِش تلفظ میكنند، هم برای نامیدن دامنه خاوری رشته كوه و هم مردمانی به همین نام به كار میرود». واژه تُول tūl و تِوِل tevel در زبان تالشی به معنی گِل می باشد و در زبان مازندرانی واژه تیل til به معنای گِل می باشد و در زبان گیلکی واژه گیل gil به معنای گِل می باشد. واژه طیلسان معرب واژه تالشان و تولشان می باشد.
دکتر محمد معین با ارجاع به كسروی مینویسد : « تالش به قول برخی مبدَّل و محرَّف «كادوس» است و آن قومی بود كه در زمان باستان بس انبوه بودند و در كوهستان شمال غربی ایران جایگاه داشتند و چون بارها به گردنكشی برخاستند و با پادشاهان هخامنشی از در نافرمانی درآمدند از اینجا نام ایشان در تاریخ آمده و امروز مترجمان «كادوش» را كه تلفظ صحیح آن است، «كادوس» نویسند. جایگاهی كه برای « كادوشان» در تاریخ یاد كرده‌اند امروز منطبق با جایگاه تالشان میباشد. » دکتر سیداحمد كسروی بر این باور است كه بی گمان تالشان امروزی فرزندان و بازماندگان همان كادوسان میباشند و واژه «تالش» از «كادوس» است . او می‌گوید: « نخست باید دانست كه رویه درست و ایرانی نام كادوس، كادوش یا كادِش می‌بوده كه گادوش یا گادش نیز می‌گفته‌اند. چرا که می‌دانیم كه یونانیان همچون تازیان واژه‌هایی را كه می‌گرفتند ، دیگر می‌گردانیده‌اند و از جمله «ش» ها را در آخر نامها «س» می‌كردند همچون کاسی که اصل ان کاشی است.
اقتصاد شهرستان زیبای رضوانشهر بر پایه کشاورزی، دامداری است و مردم مهربان و زحمتکش این شهر از این راه امرارمعاش می‌کند. مهمترین محصولات کشاورزی رضوانشهر: برنج، گندم، جو و مرکبات است که به صورت سنتی و نیمه سنتی کشت می‌شود. از دیگر فعالیت‌های رایج در منطقه می‌توان به باغداری، تکثیر گیاهان دارویی و زینتی و پرورش ماهیان سردآبی، گرم آبی و خاویاری، به زنبور داری و پرورش کرم ابریشم و توتون کاری اشاره نمود. از نظر صنایع می‌توان کارخانه چوب و کاغذ ایران چوکا که مهمترین کارخانه چوب در سطح خاورمیانه است را نام برد. پرورش دام به دلیل دارا بودن مراتع مناسب (۲۲ هزار هکتار در شهرستان رضوانشهر) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار میباشد.
مساحت اين شهرستان 770/294 كيلومتر مربع مي باشد .اين شهرستان از نظر نا همواري به دو منطقه كوهستاني و جلگه اي تقسيم مي شود تقريبا همه رودخانه هاي شهرستان از منطقه كوهستاني به جلگه سرازير مي شود كه مهمترين آنها رودخانه ديناچال ،شفارود و چاكرود است. شهرستان رضوانشهر در سال 76از شهرستان تالش منتزع و مستقل گرديد كه دو بخش مركزي وپرده سر وچهار دهستان ، ديناچال ،ييلاقي ارده ،خوشابر ، گيل دو لاب مي باشد و داراي 110 آبادي ا ست كه از اين تعداد 12 آبادي خالي از سكنه است. مركز اين شهرستان ، شهر رضوانشهر است. زبانهاي رايج در اين شهرستان شامل زبان تالشي و گيلكي است كه زبان تالشي در منطقه كوهستاني تكلم مي شود و اهالي آن پيرو مذهب تسنن هستند و زبان منطقه جلگه، گيلكي است و اهالي آن پيرو مذهب تشيع مي باشد . جمعيت اين شهرستان طبق سر شماري سال 85 بالغ بر 64574 نفر مي باشد. این شهرستان از نظر زیباییهای طبیعی شهرستانی غنی است. آبشار ویسه‌دار از گردشگاه‌های زیبای منطقه است. کارخانه تولید کاغذ چوکا نیز در این شهرستان است این کارخانه که زمانی حدود ۷۰ درصد کاغذ کارتن کشور را تولید می‌کرد اکنون دارای وضع نابسامانی است.
شهرستان رضوانشهر در شمال غربي گيلان، بين سواحل درياي خزر و رشته كوه هاي تالش قرار دارد كه از دوبخش جلگه اي و كوهستاني تشكيل گرديده است، رضوانشهر بين شهرستان هاي تالش، بندرانزلي، صومعه سرا، ماسال و خلخال واقع شده است. زبانهاي رايج در اين شهرستان شامل زبان تالشي وگيلكي است كه زبان تالشي در منطقه كوهستاني تكلم مي شود وزبان منطقه جلگه ، گيلكي مي باشد. اين شهرستان از موقعيت جغرافيايي ممتازي برخوردار مي باشد بدين معنا كه گلوگاه ارتباطي بخش هاي مركزي، غربي و شمالي استان محسوب شده و در مدخل شاهراه ارتباطي گيلان به استان اردبيل و كشورهاي قفقاز و روسيه قرار گرفته است. مساحت اين شهرستان 770/294 كيلومتر مربع است كه حدود 40درصد آن عرصه هاي كوهستاني جنگلي و مرتعي و ييلاقي و 30% نيز جلگه اي و ساحلي است . آب و هواي اين شهرستان در بخش ساحلي و جلگه اي مرطوب و در كوهستان ها نيمه مرطوب است، ميانگين بارش سالانه اين شهرستان 1000 تا 1400 ميلي متر كه از ساحل و جلگه به سمت كوهستان كاهش مي يابد. اين شهرستان داراي 2 بخش مركزي و پره سر، 2 شهر رضوانشهر و پره سر، 4 دهستان ديناچال، ييلاقي ارده، خوشابر، گيل دولاب و 110روستا و 25 دهياري است.
شهرستان رضوانشهر بین شهرستانهای تالش, صومعه سرا, ماسال و خلخال قرار دارد: الف ـ در مقیاس استانی گلوگاه ارتباطی غرب, شمال و مرکز گیلان می باشد . ب ـ در مقیاس منطقه ای : در مدخل ارتباطی استانهای گیلان, مازندران , خراسان و مرکز کشور با استان اردبیل و آذربایجان قرار گرفته است . ج ـ در مقیاس ملی و بین المللی : روی شاهراه ارتباطی شمال ، جنوب قرار دارد که کشورهای قفقاز و حوزه دریای خزر را به خلیج فارس متصل میسازد .
با داشتن 30 کیلومتر نوار ساحلی از قابلیت ها و مزیت های بندرگاهی و گمرکی, بهره برداری از منابع دریا و گردشگری برخوردار است .پهنه جغرافیای این شهرستان از اراضی جلگه ای, کوهپایه ای و کوهستانی تشکیل شده است که هر یک از نظر مکانی ـ فضایی دارای امتیازات و مزیت های ویژه ای است. به گونه ای که در بخش جلگه ای جمعیت . فعالیت های اقتصادی و تولیدی زیربناها و جنگل ها و منابع طبیعی مستقر است کوهپایه و کوهستانها نیز عرصه منابع طبیعی جنگل, مرتع, حوضه های آبخیز است . که عرصه تولیدات دامی و ییلاق برخی اهالی و عشایر شهرستان است . شهرستان رضوانشهر با وسعتی معادل ( 804 کیلومتر مربع ) و شکلی جمع وجور و متناسب دارای قابلیت تعامل نظام فضایی ـ مکانی بین مراکز شهری و سکونتگاههای روستایی میباشد و امکان دسترسی های مختلف در شبکه شهری و روستایی آن به نحو مطلوبی وجود دارد.
شهرستان به لحاظ قومیتی متشکل از اقوام تالش ، گیلک و درصدی هم آذری زبان بوده و به لحاظ مذهبی هم حدود 50 % مردم اهل تسنن شافعی مذهب میباشند و از دیگر امتیازات مهم این شهرستان وجود تفاهم و تعامل کامل علیرغم تنوع قومی و مذهبی در شهرستان است . شهرستان رضوانشهر علیرغم قابلیتها و پتانسیلهای فراوانی که در اختیاردارد و خدمات زیادی که پس از انقلاب اسلامی در این شهرستان صورت گرفته مع الوصف با نیازمندیها ، محرومیتها و مشکلات زیادی نیز مواجه میباشد .
جاذبه های رضوانشهر
آبشار ویسادار: آبشار ویسادار یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین آبشارهای کشور ایران و سومین آبشار مرتفع در استان گیلان در شانزده کیلومتری پره‌سر در شهر رضوانشهر است. برای رسیدن به این آبشار باید از مسیری فوق‌العاده تماشایی و جنگلی بگذرید. جالب است بدانید که روی آبشار بی‌نظیر ویسادار، پلی قرار دارد که با عبور از روی آن، نمای دل‌انگیز آبشار را می‌توانید زیر پاهای خود داشته باشید.
پل آجری پونل: قدمت پل آجری و تاریخی پونل به زمان صفویه باز می‌گردد و مانند دیگر پل‌های دوران حکومت «شاه عباس صفوی» از سنگ و آجر ساخته شده است. این پل که در چهارده کیلومتری جاده رضوانشهر به تالش قرار دارد، دارای سی‌متر طول و یک دهانه بزرگ با طاق جناقی و عرض دو و نیم متر و جان‌پناهی به ارتفاع چهل سانتی‌متر است. قابل ذکر است که کف گذرگاه پل آجری و تاریخی پونل، سنگ‌فرش شده است.
مسجد اسپیه مزگت: مسجد اسپیه مزگت یکی از شگفت‌انگیزترین بناهای تاریخی استان گیلان در شهر رضوانشهر است که اهمیت تاریخی و مذهبی دارد. این بنای تاریخی که به «مسجد سفید» نیز معروف است، باقی‌مانده یک آتشکده زرتشتی قدیمی و بزرگ پیش از اسلام است که رواق چهار گوش داخلی آن محل نگهداری آتش مقدس بوده و مردم برای عبادت در دهلیزهای کناری آن می‌ایستادند. برخی بر این باورند که بنای این مسجد متعلق به دوران حکومت ساسانیان است. اسپیه مزگت در دوران پس از اسلام بدون هیچ تغییری به مسجدی که محراب ندارد، تبدیل شده است. «اسپیه» در زبان تالشی به‌معنای سفید و «مزگت» در زبان اوستا به‌معنای مسجد است. این بنای شگفت‌انگیز، سال‌ها در زیر یک درخت عظیم‌الجثه و زیر شاخ و برگ‌های آن پنهان بوده که بعدها به خاطر کاوش این مسجد، درخت را قطع می‌کنند تا بنا نمایان شود. امروزه به‌دلیل عدم رسیدگی، این بنای تاریخی و جذاب در حال ویران شدن است.
پارک جنگلی گیسوم: پارک جنگلی گیسوم یا پارک جنگلی دکتر درستکار از جاهای دیدنی استان گیلان در چهارده کیلومتری رضوانشهر در شهر تالش است. جاده این پارک جنگلی در مسیر رسیدن به دریای خزر، دالانی سبز و جنگلی اسرارآمیز، با همراهی درختان سر به فلک کشیده خود، پدید آورده است. این جاده رویایی به طول چهار کیلومتر از میان انبوهی از درختان تنومند و بلند عبور می‌کند و در انتها به ساحل گیسوم و دریای خزر می‌رسد. این پارک جنگلی از امکاناتی نظیر سرویس بهداشتی، تاب و سرسره، باربکیو و چند سکو برای نشستن برخوردار است.
روستای بهشتی ارده: روستای بهشتی ارده یکی از مرتفع‌ترین روستاهای استان گیلان و از توابع شهر رضوانشهر است که در دره‌ای سرسبز قرار گرفته است. کوه‌های دنباله‌دار تالش در نوار شمال‌غربی دریای خزر، چشم‌اندازهای رویایی و بسیار زیبایی در این روستا خلق کرده است، به‌طوری که آن را می‌توان بهشت عکاسان نامید. هوای ییلاقی روستای بهشتی ارده، حتی اگر سن و سالی از شما گذشته باشد، شما را ده ساله، نرم نازک و چست و چابک می‌کند، طوری که از آن لذت خواهید برد. اگر هوس یک شب اقامت در منطقه‌ای سرسبز و خنک را کرده‌اید، کافی است شبی را دل جنگلی و زیر آسمان پر ستاره روستای ارده سر کنید.
قلعه امیر ساسان: قلعه امیر ساسان، قلعه‌ای نیمه مخروبه در حاشیه روستای ارده در شهر رضوانشهر است که در قدیم اقامتگاه ییلاقی حاکمان تالش بوده است. امروزه شکلی اصلی این قلعه به‌دلیل بی‌توجهی از بین رفته است و تنها یک عکس قدیمی از نمای اصلی آن به‌جای مانده است.
گورستان تاریخی پرن پرن وسکه: گورستان پرن پرن وسکه یکی از آثار ملی ایران در روستای وسکه، شهر رضوانشهر است. این گورستان تاریخی را می‌توانید قبل از ورود به جاده روستای ارده مشاهده کنید.
پل تاریخی شفارود: پل تاریخی شفارود یکی از بناهای دوران حکومت قاجاریه است که روی رودخانه شفارود در کنار جاده رضوانشهر به تالش بنا شده است. این پل به سبک خاصی که کمتر در ساخت پل‌های ایرانی دیده می‌شود، ساخته شده است؛ بدین صورت که در دو طرف طاق و روی پاکان آن، دو ستون نمای مخروطی شکل و در بدنه کناری شمال پل، دو طاق نما کار کرده‌اند. مصالح به کار رفته در احداث پل شفارود، آجر و ساروج است.
..................................
آرشیو
