شهر سورک مرکز شهرستان میاندورود
سورَک (به مازندرانی: سورِک) یکی از شهرهای استان مازندران ایران است. این شهر مرکز شهرستان میاندورود است. روستای سورک در ۱۵ دی ۱۳۷۵ تبدیل به شهر ودرسال۱۳۷۶شهرداری آن تأسیس گردید.
پیشینهٔ تاریخی سورک دقیقاً مشخص نمی‌باشد ولی آنچه مسلم است این است که این منطقه سابقهٔ طولانی تاریخی دارد. این شهر در دوران مختلف دستحوش حملات گوناگون شده‌است. در دوره قبل از اسلام توسط (سکا)ها ویران گشت. حکومت اسپهبدان مازندران به این منطقه رونق ویژه بخشید و باعث آبادی آن گشت. اما در زمان حکومت مرعشیان و میر تیمور مرعشی(۸۰۰ ه.ق) سادات مرتضایی که از سادات مرعشی بودند به حکومت سورک دست یافتند. (این موضوع می‌تواند دلیل خوبی باشد برای آنکه سورک قبل از۸۰۰هجری نیز دیاری آباد بوده و استقرار حکومت داشته‌است) در سال‌های۹۷۰هجری در درگیری حکام مرعشی به دستور میر سلطان مراد سپاهی به سورک حمله می‌کند و آن را به آتش می‌کشد تا حکومت سادات مرتضایی را از سورک براندازد. در دوران حکومت میر سلطان مراد دوم سورک مورد تهاجم ملک بهمن قرار گرفت و بازار و خانه‌ها به آتش کشیده شد. در سفرنامه کنت دو گو بینو سیاح و سفیر فرانسه در دربار قاجار از سورک نام برده شده‌است. محمدعلی شاه قاجار نیز پس از شکست از مشروطه خواهان هنگام فرار صبح ر ادر سورک به سر برد و بعد از صبحانه به سمت روسیه گریخت.
نام‌های اماکنی که با سور جزء ترکیب دارند، می‌توانند با دو وجه متفاوت تحلیل شوند و به سبب درستی هر دو صورت از تعبیرات دوگانه، رد یا قبول آن‌ها آسان نخواهد بود. ابتدا میتوان سور sur را همان سو (su) در ترکیبات سوت sut و سوته sutē و سوتک sutak و سوتاک دانست که در زبان طبری معنای نور و روشنایی حاصل از شعله‌های آتش دارد که وقتی با پسوندهای مکان از جمله بن و ک و واحد دفاعی کلا ترکیب شود، جهت سهولت در گفتار (ر) به سو اضافه می‌شود، بدون آنکه بار معنایی تازه‌ای به آن داده‌شود. با این نگاه ویژه به واژه سور میتوان کلمه سو در طبری را دید.
اما تعبیر دیگر سور در این زبان (طبری) بدون عنایت به فرضیهٔ بالا، سور (sur) و سر (sor) طبری خواهد بود که معادل فارسی سَرو (sarv) را در این زبان دارد. در نامیدن این درخت سخت چوب و سوزنی برگ که در حوزه‌های زبانی طبری در شرق و غرب و جلگه و کوهستان مازندران حتی قلمروی فرهنگی این زبان در رودبارهای لار، جاجرو، دماوند، ارنگه و طالقان که مشهور به سور و سر sor است، اتفاق گویش وجود دارد. آبادی‌هایی که با واژهٔ درخت ترکیب نام دارند، ابتدا در جنگلی پوشیده از نوع درختان خاص برای اولین بار بنیاد گذاشته می‌شوند و بهرهبرداری تدریجی با اقدام به قطع درختان طی سده‌های طولانی، سبب نابودی جنگلِ پیرامون آن‌ها می‌گردید و تنها واژه‌ای بی‌محتوا درترکیب نام آبادی به جا می‌ماند. نمونهٔ آن سرولات در شرق گیلان و سورکش در درهٔ کتول است. این درخت در زبان پهلوی سرو sarv و در بُندهش سرب sarb و سور و سر زبان طبری اشکال متنوع این نام در حوزهٔ زبان‌های گذشته و کنونی در ایران است. سرو درختی راست قامت و همیشه سبز و از شاه درختانِ اساطیری ایران است که در عرصه‌های گوناگون اساطوره، مذهب و ادب، شهرتی مستغنی از هر تعریف دارد. "ک" در سورک همچون همه موارد مشابه، نشانه تصغیر است برای اسمی که به وسیله این علامت مصغر شده‌است؛ بنابراین سورک را میتوان آبادی مستقر در جنگل کوچکی از درختان سرو دانست.
سورک در ۱۲ کیلومتری شرق ساری واقع است. مردم آن به مازندرانی صحبت میکنند. این شهر از غرب با شهرستان نکا همسایه میباشد و در فاصلهٔ حدوداً ۳۰ کیلومتری بهشهر قرار دارد. در شمال این شهر دریای مازندران و ساحل گهرباران قرار دارد.
در ناحیه جنوبی سورک و در حد فاصل کوهدشت، یک گسل سراسری با امتداد شمال شرقی-جنوب غربی وجود دارد که ناحیه دشت را پایین انداخته‌است. در حوزه این شهر ۳تیپ ناهمواری دیده می‌شود: ناهمواری‌های بخش جنوبی که ارتفاع آن بین۲۰۰تا۸۰۰متر متغیر است و آخرین عوارض برجستگی البرز میباشد که در گذشته پوشیده از جنگل و اکنون باغات میوه هستند. ناهمواری میانی که قسمت عمده سطح حوزه را تشکیل می‌دهد و از جلگه نسبتاً هموار آبرفتی تشکیل شده‌است که با شیب ملایم به سمت شمال و دریای مازندران کشیده شده‌است. بخش شمال که ادامه جلگه‌ها به سمت دریاست و در امتداد ساحل به شکل زمین‌های ماسه زار و مردابی میباشد و۱۰تا۳۲متر از سطح دریای مازندران بالاتر است.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر برابر با ۹٬۲۰۸ نفر جمعیت بوده‌است. مردم سورک به گویش ساروی که گویشی از زبان مازندرانی است صحبت میکنند. مردم این شهر مسلمان و پیرو مذهب شیعه اثنی عشری می‌باشند. مراسم عزاداری این شهر در ماه محرم و بخصوص در روز عاشورا بسیار شهرت دارد و هر ساله جمعیت زیادی برای مشاهده این مراسم از شهرها و استان‌های گوناگون به این شهر می‌آیند. این مراسم سال‌های سال است که توسط مردم سورک برگزار می‌شود. در این روز پس از مراسم عزاداری و نماز ظهر عاشورا از میهمانان شهر در منازل مردم پذیرایی می‌شود. مراسم عاشورای سورک بزرگترین مراسم عزاداری منطقه در روز عاشورا میباشد.
محصولات کشاورزی سورک برنج، مرکبات و توتون میباشد. بخش عمدهٔ کشاورزی منطقه مربوط به شالیزارهای برنج و باغات مرکبات میباشد. البته به تدریج از وسعت مزارع کاسته و تبدیل به اراضی غیر زراعی و عمدتاً مسکونی می‌شود. در شهر سورک ادارهٔ دخانیات نیز مستقر میباشد که مسئولیت فراوری محصول توتون کشت شده در روستاهای اطراف را برعهده دارد. دخانیات سورک در فاصله ۱۰ کیلومتری ساری- نکاء واقع شده از محوطه به وسعت ۱۱۰۰۰۰ متر مربع در واحد کارخانه عمل آوری و انبارها نگهداری و خرمنگیری مستقر میباشد که ظرفیت کارخانه جدید ریدرائینگ ۵/۷ تن در ساعت با دستگاه‌های مکانیزه جدید با واحد آزمایشگاه کنترل کیفی مدرن احداث گردیده‌است . این اداره زیر نظر شرکت دخانیات ایران و دفتر مازندران میباشد. روستاهای بزرگی چون دارابکلاء (سورک)، چلمردی (نکا)، مراکز کشت ویرجینیا و روستاهای تیرتاش و لمراسک (بهشهر) و جامخانه (سورک) مراکز اصلی کشت باسمأ مازندران می‌باشند، که دارای بیش از ۵۰ سال سابقه توتونکاری می‌باشند.
شهرستان میاندورود
شهرستان میاندورود یکی از شهرستان‌های استان مازندران به مرکزیت شهر سورک میباشد. این شهرستان از غرب به شهرستان ساری و از شرق به شهرستان نکا ارتباط دارد.
هیئت وزیران بنابه پیشنهاد وزارت کشور و به استناد ماده ۱۳ قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب ۱۳۶۲ با ایجاد شهرستان میاندورود به مرکزیت شهر سورک از ترکیب به شرح زیر در تابعیت استان مازندران موافقت کرد.
بخش مرکزی به مرکزیت شهر سورک شامل :دهستان کوهدشت شرقی ، دهستان میاندورود بزرگ ، دهستان کوهدشت غربی
بخش گهرباران به مرکزیت شهر طبق‌ده شامل: دهستان گهرباران شمالی، دهستان گهرباران جنوبی
نام این شهرستان براساس رود داخل شهر نکا و و رود تجن شهر ساری است و چون این شهرستان دقیقاً میان این دو رود قرار گرفته‌است به میاندورود نام گذاری شده‌است. از دیرباز مردم منطقه میاندورود خواستار این بودند که این منطقه تبدیل به شهرستان شود که 11 بهمن 1389 منطقه میاندرود با اختصاص دادن اولین فرماندار، چهره شهرستان را به خود گرفت.
شرایط آب و هوایی میاندرود به لحاظ سه مؤلفۀ نزدیکی به کوه، مجاورت جنگل و همسایگی با دریا، وضعیتی معتدل و مرطوب را داراست که اصلیترین وجه حاصل از آن، حاصلخیزی خاک و سلامت محصولات و فرآوردههای کشاورزی و دامی آن است. در سطح بیش از 40 هزار هکتار از اراضی میاندرود کشت و زرع جریان دارد. این اراضی عموماً با دو کشت سالانه و بعضاً حتّی با سه کشت در سال مورد بهرهبرداری قرار میگیرند. محصولات عمده و مطرح این بخش عبارتند از: توتون – گندم – جو – برنج – لوبیای روغنی – کلزا – صیفی جات و ...
حدود 20 هزار هکتار از اراضی میاندرود نیز به باغاتی اختصاص دارند که به سبب هوای بارانی و معتدل منطقهای، از باردهی و کیفیت مطلوبی برخوردار هستند. تنوع محصولات این باغها نیز نشانگر قابلیتهای اقلیمی شهرستان و تأثیر آن بر امور کشاورزی و باغداری است. این تنوع از جمله عبارتند از: انار شکرین سورک – انواع نارنگی – انواع پرتقال – انواع نارنج – انواع سیب – لیمو – کیوی – انگور – توت فرنگی و...
جاذبه های میاندورود
دشت ناز: دشت ناز منطقهای در ۲۹ کیلومتری شمال شرق ساری است. پیش از انقلاب، این منطقه که جزء زمین‌های ماترک رضاشاه بود، توسط عبدالرضا پهلوی توسعه یافت و در آن فرودگاه، کشاورزی مکانیزه و پناهگاه حیات وحش احداث گردید. این منطقه در شهرستان میاندرود به مرکزیت سورک واقع گشته است و راه دسترسی آن از سه راه سورک به سمت ساحل گهرباران می باشد.
پناهگاه حیات وحش دشت ناز : این پناهگاه در موقعیت جغرافیایی N364205 E531211 در استان مازندران و در ۲۹ کیلومتری ضلع شمال شرقی ساری واقع شده است. مساحت آن در حدود۵۶ هکتار می باشد. پوشش گیاهی: بلوط ،انجیلی و ممرز . پناهگاه حیات وحش دشت ناز با مساحتی بالغ بر ۵۶ هکتار طی مصوبه شماره ۶۳ مورخ ۲۱/۵/۱۳۵۴ شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست این پناهگاه که در حدود ۵۵ هکتار وسعت دارد و در شمال شرقی ساری با فضایی از جنگلهای جلگه‌ای قرار گرفته، از سال ۱۳۴۶ به صورت محل تکثیر گوزن زرد ایرانی درآمده است.در این پناهگاه ضمن حفاظت و نگهداری گوزن زرد ایرانی که تعلیف آن‌ها دستی صورت میگیرد همه ساله تعدادی از گوزن‌های تولیدشده را به زیست‌گاه‌های اصلی، یعنی حواشی رودخانه دز و کارون منتقل میکنند. تعدادی از گوزن‌های این پناهگاه به جزیره اشک در دریاچه ارومیه نیز انتقال داده شده‌اند. پیرامون این پناهگاه حصارکشی شده است و گوزن‌ها را از پشت دیوارهای سیمی میتوان مشاهده کرد. ویژگی های منطقه وجود دریای سحرانگیز گهرباران و دامنههای آرامش بخش و روح افزای کوههای البرز و نیز جنگل سرسبز و فرح انگیز میاندرود به همراه حدود ۲۷ نقطۀ ثبت شدۀ گردشگری، از قابلیتهای فراوان این منطقه در توریسم است. این منطقه کوهستانی که از جنگلهای هیرکانی پوشیده شده است یکی ا ز منحصربه‌فرد ترین اکوسیستم های طبیعی کشور را دارا میباشد. وجود بیش از۴۴۷ گونه گیاهی خود مبین این موضوع است. از گونه های مهم گیاهی میتوان از ممرز؛ راش؛ توسکا؛ انجیلی و لیلکی و از گونه های مهم جانوری میتوان از گوزن زرد؛ مرال؛ شوکا؛ گربه جنگلی و قرقاول نام برد. این پناهگاه زیستگاه یکی از نادرترین گونه‌های گوزن در جهان، یعنی گوزن زرد ایرانی است. عوامل تهدید کننده: از مهمترین عوامل تهدید میتوان از اقزایش گونه گوزن زرد که خطری بالقوه برای گونه های اندمیک منطقه به حساب می آید نام برد.
فرودگاه بین‌المللی ساری(دشت ناز): این فرودگاه در ۵ کیلومتری شمال سورک قرار دارد. این فرودگاه در میاندرود قرار دارد و مسیر اصلی دسترسی آن از جاده ی فرودگاه می باشد. فرودگاه دشت ناز، نام فرودگاهی در شهرستان میاندرود است.این فرودگاه به عنوان یک فرودگاه بین‌المللی شناخته می‌شود.
روستای اوسا: روستای اوسا یکی از روستاهای شهرستان میاندرود می باشد که در جنوب میاندرود واقع شده است که با مرکز شهر حدودا ۱۰ کیلومتر فاصله دارد . اوسا در لغت به معنای مانند آب می باشد که بخاطر فراوانی آب به این نام معروف است شغل اصلی مردم این روستا باغداری ، کشاورزی و دامداری می باشد . بیشتر محصولات این روستا مرکبات ، سیاه ریشه ، گندم ، جو و کلزا است . صنایع دستی از دیرباز رونق خاصی داشته است و حتی امروزه با گذر زمان هنوز هم رونق خود را دارد . لاک تراشی و قالی بافی از صنایع دستی این روستا محسوب می شود . وجود بقعه امامزاده علی اکبر مانند نگینی در روستای اوسا می درخشد که از دیرباز مورد توجه این اهالی بوده است . اوسا می تواند با وجود مناظر زیبا و چشم اندازی که دارد قطب گردشگری مناسبی در منطقه باشد .
روستای زید علیا: روستای زید علیا در بخش مرکزی شهرستان میاندرود و با فاصله ۳ کیلومتری قرار دارد که از شمال به روستای زید سفلی و از جنوب به روستای اسلام آباد و از شرق به اراضی کشاورزی و از غرب به فرودگاه متصل می گردد مردم این روستا بیشتر به کشاورزی و باغداری مشغول می باشند و در کنار آن دامپروری بصورت محدود صورت می پذیرد این روستا دارای طایفه های مختلفی می باشد که بصورت قبیله ای زندگی می کنند مردم این روستا چون عده ای کرد می باشند به زبان کردی و مازندرانی تکلم می کنند ولی زبان مازندرانی زبان اصلی آنان محسوب می شود .
ساحل گهرباران مازندران: ساحل دریای خزر در گهرباران میاندورود در استان مازندران قرار دارد. این ساحل یکی از خاطره انگیز ترین ساحل های مازندران به شمار می آید. بزرگ ترین مجتمع تفریحی و گردشگری شرق مازندران در این منطقه احداث شده و از امکاناتی مثل جت اسکی، قایق سواری موتور ۴ چرخ و بازی های دیگر می توانید لذت ببرید.
.................................
آرشیو
