داران مرکز شهرستان فریدن
داران یکی از شهرهای تاریخی استان اصفهان و مرکز شهرستان فریدن است. جمعیت این شهرستان بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، برابر با ۲۰٬۰۷۸ نفر (۵٬۸۸۱ خانوار) بوده‌است. داران در ۳۲ درجه و ۵۸ دقیقه و ۴۵ ثانیه عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی نسبت به نصف‌النهار گرینویچ قرار دارد.
ارتفاع داران از سطح دریا ۲۳۹۰ متر است و از شهرهای مرتفع و سرد کشور با آب‌وهوایی معتدل و خشک میباشد که تابستان‌هایی معتدل و زمستان‌هایی بسیار سرد دارد. بیشترین درجه حرارت در تابستان ۳۵ درجه سانتی گراد بالای صفر و کم‌ترین آن، در زمستان ۲۰ درجه زیر صفر است. میانگین بارش سالیانه داران، ۳۵۰ میلی‌متر است. داران در زمان صفوی «دارالعماره» بوده که به مناسبت زندگی خان‌ها و رهبران عشایر بختیاری که در این محل می‌زیستند، بدین نام خوانده شده‌است. مهم‌ترین محصولات کشاورزی این منطقه گندم، ذرت، یونجه، جو و سیب زمینی است. انواع گونه‌های درختی داران شامل گردو، آلو، آلبالو، زردآلو و سیب درختی میباشد. در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی، داران مرکز شهرستان فریدن شد که امروزه شامل شامل چهار شهرستان داران، فریدون شهر، چادگان و بویین و میاندشت است.
داران، مرکز شهرستان فریدن، با پهنه ای حدود ۵ کیلومتر مربع، در باختر استان اصفهان، در ۳۲ درجه و ۵۸ دقیقه و ۴۵ ثانیه پهنای شمالی و ۵۰ درجه و ۲۵ دقیقه درازای خاوری نسبت به نیمروز گرینویچ قرار دارد. شهر داران از سوی شمال به کوه دازک، از باختر به خلیل آباد و زاینده رود، از خاور به اراضی شهر دامنه، و از جنوب به روستای دهق محدود می شود. داران یکی از مرتفع ترین و در نتیجه سردترین مناطق ایران است.
شهرستان فریدن
شهرستان فِرِیْدَنْ یا فَریدَنْ یکی از شهرستانهای استان اصفهان در مرکز ایران است. مرکز این شهرستان شهر داران است. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۹۵ برابر ۴۹٬۸۹۰ نفر گزارش شده‌است. در سال۱۳۱۶ هجری شمسی، داران مرکز شهرستان فریدن شد. زبان مردم در شهرستان فریدن، فارسی و ترکی قشقایی می باشد. شهرستان فریدن پیشینه ای برابر ۳۰۰۰ سال دارد و چون حاکم این شهر فریدون نام داشته است نام این شهرستان با اقتباس از حاکم آن فریدن نام گذاری شده است. شهر داران دارای ۴ مرکز شهری، ۷۴ آبادی و ۹ دهستان است. مهم ترین جاذبه های گردشگری شهر داران به دلیل قرار گرفتن آن در منطقه کوهستانی طبیعت بکر، آبشارهای زیبا ، مراتع سرسبز با تنوع گیاهان فراوان بخصوص گیاهان دارویی، طبیعت پرگل و بارش برف و باران فراوان است. وجود عشایر در منطقه در کنار ورزش های زمستانی و بخصوص پیست اسکی جاذبه های این منطقه را در استان اصفهان چندین برابر می کند.
در فلات مرکزی ایران و میان کوههای پراکنده زاگرس سرزمینی خرم به نام پرتیکان وجود دارد که در گذشته مسکن قبیله پارتاکنیان بوده است. پارتاکنیان مردمانی دلیر بودند و قبیله ای از قبایل ماد که در برابر آشوریان ایستادگی نمودند. نماد رشادت این قوم، دلیرمردی به نام کاوه است که کهنه پیشبند چرمینش به بیرق خونخواهی و عدالت طلبی بدل گردید و در سایه عدل فریدون پاک نهاد پرچم ملی ایرانیان و مظهر شگون و شکوه قرار گرفت. ابومسلم فریدنی مشهور به خراسانی نیز در برابر بیداد امویان قیام نمود تا ظلم ستیزی کاوه بی وارث نماند.ایالت پرتیکان با دو شاهراه مهم ری- پرتیکان و پرتیکان- شوش به دیگر شهرهای مهم ایران متصل می گردید. این سرزمین خوش آب و هوا بارها توسط افغان ها،سربازان کریم خان زند، نادرشاه و قاجاریان تحت تاخت و تاز قرار گرفت. امروزه بخش اعظم این ایالت فریدن نامیده می شود که میان دو رشته کوه قرار دارد یکی که در امتداد شمال است و فریدن را از کرون و دهق جدا می سازد و دیگری رشته کوهی در جنوب غربی است و فریدن را از چهار محال جدا می سازد. در زمان رضاخان داران به مرکزیت فریدن بزرگ برگزیده شد ولی بدلیل ویژگی خاص اقلیمی و دوری از مرکزاستان، بخش شهرنشین این منطقه همچنان بافت روستایی خود را حفظ کرده بود.
در سال ۱۳۴۰ با عبور جاده اصفهان – خوزستان تحولی در اقتصاد این منطقه بوجود آمد اما به دلیل افزایش جمعیت و پراکندگی مناطق پر شمار روستایی، دگرگونی چندان قابل توجه نبود. در سال ۱۳۵۸ این منطقه به دو شهرستان فریدن و فریدونشهر تقسیم شد. در سال ۱۳۸۳ بخش چادگان به شهرستان چادگان ارتقا یاقت وسپس در سال ۱۳۹۲ بخش بویین میاندشت به شهرستان واز شهرستان فریدن جداشد.در حال حاضر فریدن یزرگ شامل چهار شهرستان فریدن به مرکزیت داران ، فریدونشهر ،چادگان وبویین میاندشت می باشد و پس از اندک زمانی بخش کشاورزی پرچم دار توسعه فریدن گردید. در پرتو تنوع رنگ و نژاد این دیرینه بوم، مشاهیر و عارفانی زیسته اند که منشاء تحول در زمان خود و آینده بوده اند. بزرگانی چون محمد حسین صفای فریدنی (صفای اصفهانی)، محمد علی حکیم الهی فریدنی، محمد حسین مشایخ فریدنی، دکتر آنالویی و ...
ویژگی قومی فریدن ممتاز، بی نظیر و شاید کم نظیر است. اقوام ششگانه دیر زمانی است که در این ناحیه به آرامش زیسته اند. طوایف فارس زبان از کهن ترین ساکنان هستند و به دلیل ارتباط محدود با نقاط دیگر اکنون نیز از واژگان متروک پارسی استفاده می کنند. طایفه لر بزرگ نیز که در زمان صفویان به بختیاری ها مشهور شدند، از نژادهای قدیم ایرانی هستند که از کوههای آرارات و قفقاز به سمت مغرب حرکت کرده و در محدوده جنوبی ماد قدیم و نیز در پرتیکان ساکن گردیدند. این مهاجران هند و اروپایی که از چندین هزار سال پیش در سرزمین های کوهستانی ایل بختیاری سکونت داشتند و به دو شاخه بزرگ هفت لنگ و چهارلنگ تقسیم می شوند. شاه عباس صفوی تعدادی از خانوارهای شروانی ، ارمنی و گرج را به ایران کوچانید. این شهروندان جدید ابتدا در طبرستان سکنی داده شدند اما به دلیل نامساعد بودن آب و هوا به شهرستانهای داخلی ایران به ویژه فریدن نقل مکان نمودند. شاه سلیمان صفوی نیز تعدادی از طوایف ترک قزلباش مثل طوایف اینان لو- بیات- استاجلو و شاملو را در فریدن اسکان داد.
پس از تسلط افاغنه بر ایران، در ابتدا به سبب پایمردی ایل بختیاری، افاغنه در فریدن مشکلی نیافریدند ولی با سرپیچی حکمرانان ایالتی از علیمردان خان بختیاری و با سقوط اصفهان، فریدن نیز در تازش افغانها متحمل ویرانی زیادی گردید. علیمردان خان بختیاری که در زمان نادر شاه نیز با حکومت مرکزی در ستیز بود سرانجام اعدام گردید.
پس از اعدام علیمردان خان ۳ هزار خانواده چهارلنگ بختیاری از فریدن به خراسان و بخشی از طوایف عرب خراسان به ناحیه فریدن کوچانده شدند. این طوایف در روستاهای دره بید، دامنه و آشجرد اسکان داده شدند. طوایف ترک و عرب منطقه در داران، دامنه، آشجرد و دره بید به زبان فارسی صحبت می کنند ولی در دیگر روستاها هر یک از اقوام و طوایف، زبان و اصالت خویش را حفظ نموده اند و با دیگر اقوام به آرامش در تعامل هستند .
فریدن در دوره ی هخامنشیان یکی از شهرهای مهم و آباد ایران آن زمان محسوب می شده است. فریدن در زمان قدیم «پرتیکان» نام داشته است و تنها جاده ای که آپادانا را به شوش متصل می نموده است از این منطقه عبــور می کرده است.
صنایع دستی در شهرستان فریدن عبارت‌اند از: قالی بافی، گلیم دو روی ساده و نقش دار، «ماشتا» که در گویش محلی به آن «مُشته» نیز گفته می شود (نوعی روانداز که بر روی کرسی می انداختند) و جاجیم. ارامنه این شهرستان هم چنین به زرگری، قلم زنی و کنده کاری روی سنگ نیز مشغول هستند طرح های متداول قالی در این منطقه «لچک»، «ترنج»، طرح گل های رز، طرح «افشان با گلدان» و طرح «مام میهن» است.
تعدادی از روستاهای ارمنی نشین این منطقه عبارت بوده‌اند از پاهرا، شاور اوا، پاریشان، خسروآباد، گوران، قره کهریز، خرج آباد، خورزند، نصرآباد است. در این منطقه نیز دست بافت های گوناگونی وجود دارد که مهم ترین آن قالی بافی است.مردم فریدن اغلب مسلمان و شیعه اثنی عشری هستند اما در بعضی از روستاها مسیحیان ارمنی ساکن اند. بخش عمده ارمنیان فریدن در سال های اخیر از این منطقه کوچیده و به جلفای اصفهان و ارمنستان مهاجرت کرده اند.
این شهرستان از شمال به شهرستان خوانسار، از باختر به شهرستان بویین و میاندشت، از خاور به شهرستان نجف آباد، و از جنوب به استان چهار محال و بختیاری محدود است. شهرستان فریدن ناحیه ای کوهستانی است. کوهستانی بودن ناحیه و بلندی زیاد از سطح دریا، موجب ریزش بارندگی، به ویژه برف گشته که در سرسبزی و رویش گیاهان گوناگون مؤثر بوده؛ مراتع سرسبز و خرمی را به وجود آورده است. پوشش گیاهی شهرستان را انواع گَوَن، کُما، انواع گون گز، درختچه های عود و بادام کوهی، انگور وحشی، تمشک کوهی، موسیر ارمنی، موسیر، انواع گیاهان و گل های پیازی مانند لاله ی واژگون که مختص زاگرس مرکزی است، اکلیل کوهی یا رُز ماری، کرفس کوهی و درختان پراکنده ی بلوط تشکیل می دهند. انواع گیاهان دارویی از جمله زرنگیا، بابونه و مومنایی که نوعی فرآورده ی طبیعی بسیار ارزشمند و کمیاب مورد استفاده برای درمان دردهای مفصلی و زخم های عمیق است که در غار های دالان کوه به وفور یافت می شود.
از محصول مرغوب سیب زمینی که بگذریم، کشک، خامه، کره، ماست، دوغ محلی، موسیر، قارا، لواشک آلو، آبغوره مرغوب خانگی،گردو ، بادام ، دف‌ها و تنبک‌های ساخت عشایر همراه با قالیچه و صنایع‌دستی فریدن و انواع دمنوش ها و گیاهان داروئی به دست آمده از دشت ها و کوه های آفتاب خورده این دیار سوغات بی نظیری است که در هر جای ایران علاقه مندان خاص خود را دارد.
جاذبه های فریدن
کلیسای سنت نشان فریدن: کلیسای سنت نشان مربوط به اواخر دوره قاجار است و در شهرستان فریدن، بخش مرکزی، دهستان ورزق جنوبی، روستای غرغن، ۱۲ کیلومتری شهر داران واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۸۶۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کلیسای گئورگ فریدن: کلیسای حضرت گئورگ مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان فریدن، بخش مرکزی، دهستان ورزق جنوبی، روستای سواران، ۱۵ کیلومتری شهر داران واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۸۵۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
دشت لاله های واژگون: در منطقه ای واقع در 20 کیلومتری شمال غربی مرکز شهر داران در دامنه کوههای مرتفع دره بید بالا واقع گردیده که مملو از پوشش لاله های سرنگون و انواع گیاهان مرتعی می باشد که در نوع خود کم نظیر و مختص به این منطقه می باشد.
بیشه زارهای سرسبز فریدن: از دیگر مناطق مستعد گردشگری رودخانه پلاسجان میباشد که از سمت شهرستان فریدونشهر از غرب به شرق و به سوی سد زاینده رود در جریان میباشد که با توجه به انتقال آب چشمه لنگان و همچنین در آینده انتقال آب خندگستان از این مسیر در تمامی فصول آب بسیار خوبی در آن جریان خواهد داشت. علی ایحال این رودخانه به لحاظ عبور از فی مابین روستاهای مختلف با پیچ و خمهای زیاد و بیشه زارها و چمن زارهای فراوان طبیعی زمینه مستعدی برای پذیرائی گردشگران و دوستداران طبیعت را دارا بوده که با سرمایه گذاری در حاشیه آن موجبات توسعه و رونق گردشگری در حاشیه رودخانه خواهد گردید.وجود بیشه های پراکنده و کوهستانهای سر به فلک کشیده ، بیشه ها و مرغزارهای بسیارزیبا انواع گلهای وحشی و حیواناتی چون خرس ، گراز ، بز کوهی ،روباه و… از جاذبه های گردشگری این منطقه است .
منطقه حفاظت شده دالانکوه: منطقه حفاظت شده دالانکوه با مساحت حدود ۳۴ هزار هکتار در غرب پناهگاه حیات وحش قمیشلو و جنوب شرقی شهر داران واقع شده است. این منطقه دارای سیمای کوهستانی بوده که از سال ۱۳۸۸ خورشیدی به عنوان «منطقه شکار ممنوع» و از سال ۱۳۸۹ خورشیدی به عنوان «منطقه حفاظت شده» مطرح میباشد. گونه شاخص گیاهی این منطقه عبارتند از کما، جاشیر، بادام وحشی، انواع گون، گزانگبین، موسیر، آنقوره و ریواس.گونه‌های شاخص جانوری این منطقه نیز شامل مواردی همچون قوچ و میش، کل و بز، گورکن، کبک، تیهو، گرگ، کاکایی ارمنی، پرستوی دریایی، کشیم بزرگ، کشیم کوچک، باکلان، اردک سیاه کاکل می‌شود.
امامزاده سلطان سید محمد فریدن: امامزاده سلطان سید محمد در روستای ننادگان در 25 کیلومتری شهر داران در جنوب غربی شهرستان فریدن واقع گردیده است ، امامزاده سلطان سید محمد (ع) با توجه به اعتقادات مردمی و اهالی محل نسبت شریفش با واسطه به حضرت امام موسی بن جعفر (ع) می رسد . ساختمان بقعه قدیمی امامزاده در سال 1368 تخریب و اقدام به نوسازی بقعه گردیده است .
...........................................
آرشیو
