سردابله مرکز شهرستان چرداول
سَرابله (به کردی: سراوڵە) شهری است در استان ایلام در غرب کشور ایران.این شهر مرکز شهرستان چرداول است و در بخش مرکزی این شهرستان جای گرفته‌است.مردم سرابله به زبان کردی گویش کلهری سخن می‌گویند.
واژه «سرابله» از سراب+له تشکیل شده که پسوند له از واژه کردی وله به معنای تلالو نشات گرفته و معنای این ترکیب آبی که تلالو دارد می‌باشد. این واژه که در زبان کردی به صورت (سه‌راوله، Serawle) تلفظ می‌شود در مرکز شهر قرار گرفته و اکنون این سراب به یک مجتمع تفریحی تبدیل شده که باعث زیبای شهر سرابله شده. اسم محلی سرابله (سراوله) می‌تواند ریشه‌ای دیگر هم داشته باشد، (سراو) به معنی سراب و (له) که علاوه بر توضیح متن بالا می‌تواند ریشه دیگری هم داشته باشد، مثلاً:(له) احتمالاً ابتدا (لا: به معنی، کنار) بوده و در گذر زمان مانند خیلی از کلمات دیگر دچار تغییرات شده‌است. سراب'له بر گرفته از حاصل اسم مصدر چشمه‌سرابی (سراب_سراو) است، که در کوه‌پایه برندک کوهی با نام (لنه) که حرف (.. ن..) اسم لنه با استفاده از تصغیر و اسم مصدر خورده شده (له) و در آخر این ویرایش زبانی حاصل شده، در واقع مالکیت یا همان تعلق داشتن سراب به برندکی‌ست که (لنه) نام دارد، و همین شناساندن سراب با کوه برندک لنه را نشان می‌دهد، و در پایان موجب نامگذاری سراب+له (سرابله) به این نام شده‌است.
نام چرداول بیش از۹۵۰ سال قدمت دارد که به معنی سرزمین آباد است و علت نامگذاری چرداول به این نام این است که کلمه چرداول از چهاردول گرفته شده که دول در زبان کردی فیلی به معنی سرزمین آباد و هموار است که بعبارت دیگر چرداول از چهار دول ۱- دول آسمان آباد ۲- دول زنجیره تا سرابله ۳- دول ریزه‌وند تشکیل شده‌است.
عمده کار مردم این شهر کشاورزی است و بیشترین کشاورزی آنان را کشت گندم، جو، نخود، عدس و کشت برنج تشکیل می‌دهد. برنج سرابله به نام برنج عنبربو (خوش‌بو) معروف است. زبان ساکنین سرابله کردی است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۰۵۰ متر است. آب و هوای این شهر کوهستانی است. طبق سایت آمار ایران جمعیت این شهر ۲۰٬۰۰۰نفر است که ترکیب آن‌ها از ایل خزل و ایلات مختلف هستند.
شهرستان چرداول
شهرستان چَرداوُل (به کُردی : چه‌رداور) یکی از شهرستان‌های استان ایلام است که مرکز آن شهر سرابله است. شیروان و چرداول در سال ۱۳۶۰ از شهرستان ایلام جدا شد و در تقسیمات کشوری قبل از ۱۳۶۰ از بخش‌های آن محسوب می‌شد. با جدا شدن شیروان از این شهرستان شیروان به شهرستان سیروان وبقیه شهرستان با نام چرداول نامگذاری شد.
این شهرستان دارای ۴ بخش و هفت دهستان است و مرکز شهرستان شهر سرابله است.
بخش مرکزی: مرکز آن سرابله است و شامل
یک دهستان به نام آسمان آباد است که مرکز آن دهستان، شهر آسمان آباد است. نقاط شهری: آسمان آباد، سرابله
بخش شباب: مرکز آن شهر شباب است و شامل
دو دهستان به نام‌های ریزوند (به مرکزیت هلسم) و زنجیره (به مرکزیت زنجیره علیا) است. نقاط شهری: شباب
بخش زاگرس: مرکز آن شهر بلاوه است و شامل
دو دهستان به نام‌های بیجنوند (به مرکزیت بلاوه) و قلعه (به مرکزیت شله کوش) است. نقاط شهری: بلاوه
سرابله مرکز شهرستان چرداول است. به علت وجود چشمه‌هایی که در مرکز شهر قرار دارند از قطب های کشاورزی استان به شمار می رود. شالیزارهای سرسبز، در فصل تابستان تصویری زیبا به این شهر می بخشد. دو محله‌ی قدیمی سرابله و بدرآباد اکثریت شهر را شامل می شوند. ضمن اینکه برخی از مهاجران از بخش های دیگر استان نیز در سرابله سکونت دارند. مطابق تصمیم هیئت دولت در تیرماه ۱۳۹۲ شباب وبیجنوند از توابع این شهرستان به بخش ارتقاء یافت واسم شهرستان به‌طور رسمی به چرداول تغیر یافت. دهستان ریزوند به مرکزیت هلسم ودهستان زنجیره نیز از جمله این تصمیمات اخیر است.
آسمان‌آباد شهری است در استان ایلام در غرب ایران. این شهر در بخش مرکزی شهرستان چرداول قرار دارد. آسمان‌آباد از شمال به دهستان گواور از توابع شهرستان گیلان غرب، از غرب به دهستان چله از توابع شهرستان گیلان غرب از جنوب به شهرستان ایوان غرب و از شرق به بخش شباب شهرستان چرداول محدود است. آب و هوای منطقه معتدل کوهستانی است و متوسط بارش باران در سال‌های پر باران۶۰۰ میلی‌متر است. ارتفاع متوسط شهر از سطح دریا۱۲۰۰ متر است. اطراف منطقه را کوه‌های قلاجه و پیوان از شمال و شمال غرب و کوه‌های کتفیفگ بزرگ و کوچک (گه‌وره و بوچگ) و بانکول از جنوب و جنوب شرق احاطه کرده‌اند. از آثار باستانی منطقه می‌توان شهر و قلعه گم‌گم واقع در کوه بانکول که متعلق به شهر باستانی مهرگان قذق است و همچنین تپه‌های باستانی یا چغا را نام برد. قبرستان تاریخی کل کل در۴ کیلومتری شمال شهر آسمان آباد واقع شده‌است. چاه نفت بانکول که قبل از انقلاب اسلامی توسط آمریکای‌ها حفر شد؛ و به دلیل آنکه میدان نفتی آن ساکن است تاکنون مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌است، ولی در سال‌های آتی ضمن بهره‌برداری از آن به عنوان مخزن گاز نیز استفاده می‌شود.
شباب منطقه‌ای از شهرستان چرداول است. چرداول در دامنه جنوبی رشته کوه‌های زاگرس قرار دارد و دارای آب و هوایی کوهستانی است. این منطقه از دو ناحیه کوهستانی و دشت نسبتاً هموار تشکیل شده‌است. در بخش کوهستانی، انبوه درختان بلوط و بادام کوهی، بنه (ون)، کیکم، ارجن و گون دیده می‌شود. مراتع بخش شباب هم در بخش کوهستانی قرار دارد و زمینه مناسبی برای دامپروری سنتی فراهم کرده‌است و به هم دلیل شغل اصلی ساکنان بخش کوهستانی دامپروری است.
دهستان ریزوند از روستای جوبشیرعلی شروع و به روستای علیمرادخانی ختم می‌شود مرکز دهستان ریزوند روستای هله سم است. دهستان ریزوند محل زندگی مردم ایل ریزوند است و به زبان کردی گویش کلهری تکلم می‌کنند. البته لازم است ذکر شود که که قلمرو ایل ریزوند در زمان تشمال صیدرضا احمدی، طی توافقی بین ایشان و محمدرحیم خان دارابی، چال زغال واقع در روستای بلاوه خشکه رابعنوان مرز بین دو ایل ریزوند و بیجنوند تعیین کردند و همچنین طی توافقاتی با کریم خان جمشیدی و کدخدا آلای خان دارابی، چال زغال واقع در روستای باغله به عنوان مرز بین ایل ریزوند و خزل تعیین گردید و علاوه بر آن قلمرو این ایل در نسار چرداول، از روستای موشکان تا روستای چمچرو واقع در جنب رودخانه سیمره است که این قلمرو نیز در توافقاتی با ایلات خزل و بیژنوند تعیین شده.
جاذبه چرداول
قلعه سام: قلعه سام از آثار تاریخی ایلام به‌شمار می‌رود و در شهرستان چرداول قرار دارد. این مجموعه از سه بخش مرتبط به یک‌دیگر و در عین حال با فاصله و مستقل تشکیل می‌شود. قدمت تاریخی قلعه نیز به در دوره‌ای حد فاصل اواخر دوره پارت‌ها و اوایل دوره ساسانی بازمی‌گردد. از آنجا که قلعه در صعب‌العبورترین بلندی‌های کوه بنا شده است، معماری این قلعه جنبه نظامی و دفاعی دارد. همچنین طراح یا معمار برج‌ها، اتاق‌ها و ورودی‌ها را با توجه به موقعیت طبیعی صخره‌ها احداث کرده است. با سبک معماری دوره ساسانیان، مصالح ساختمانی مورد استفاده در قلعه سام شامل سنگ، گچ، ساروج، ملات و در بعضی قسمت‌ها گل می‌شود. این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره‌ی ثبت ۷۹۹۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تنگه سازبن: از شهر ایلام کافی است حدود ۱۰۰ کیلومتر به سمت غرب رانندگی کنید تا به شهر لومار برسید. از شهر لومار مسیری را در حدود ۲ کیلومتر به سمت تنگه طی می‌کنید. البته لازم به ذکر است که برای رسیدن به تنگه باید سوار قایق شوید. این یعنی شما لذت قایق‌سواری در رود زیبای سیمره را نیز خواهید چشید. تا رسیدن به تنگه می‌توانید در یک سمت خود کوه‌های استان لرستان و در سمت دیگر کوه‌های استان ایلام را نظاره‌گر باشید. حتما می‌توانید حدس بزنید که کلمه «سازبن» احتمالا باید یک واژه کردی باشد. باید بگوییم که همین‌طور است. در واقع این واژه از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول یعنی «ساز» همان ساز محلی است که شکلی همچون قیف دارد. بخش دوم یعنی «بن» را نیز می‌توان «انتها یا ته چیزی» معنی کرد. اما دلیل این نامگذاری چیست؟ اگر از بالا به تنگه سازبن نگاهی بیندازیم، رود سیمره که جهت آن از شمال به جنوب است، در انتهای تنگه سازبن عریض‌تر می‌شود که این انتهای پهن‌تر یک ساز را برای انسان تداعی می‌کند. به همین دلیل است که نام سازبن برای این تنگه در نظر گرفته شده است. زمانی که از مسیرهای سخت در دل کوهستان خود را به تنگه سازبن رساندید یا آن‌گونه که ما گفتیم، با قایق به دل رود سیمره زدید و به تنگه رسیدید، با مکانی روبه‌رو می‌شوید که طبیعت بکر و زیبای آن شما را مسحور خود خواهد کرد. تماشای منظره چشم‌نواز رود پرآب سیمره و ترکیب آن با طبیعت دل‌انگیز تنگه سازبن خصوصا در فصل بهار برای هر گردشگری می‌تواند لذت‌بخش باشد. اما جذابیت تنگه سازبن فقط به طبیعت و آب خلاصه نمی‌شود. بلکه باید به دیوارهایی که در کنار این تنگه وجود دارند و در طول زمان تراشیده شده‌اند و البته اعتقادات و باورهایی که مردم محلی ممکن است در مورد آن‌ها داشته باشند، نیز اشاره کنیم. این دیوارها در کنار رودخانه زیبایی‌های تنگه سازبن را دوچندان کرده‌اند.
آتشکده موشکان: آتشکده موشکان از آثار تاریخی استان ایلام به‌شمار می‌رود و در فاصله سه کیلومتری شهر سرابله قرار دارد. قدمت این آتشکده به دوره ساسانیان بازمی‌گردد. با بنایی از ملات ساروج و سنگ، آتشکده موشکان در طول زمان بر اثر حوادث مختلف تا میزان زیادی تخریب شد. نام این جاذبه تاریخی در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.
کوه اهوران: کوه اهوران با ۲۱۲۰ متر ارتفاع، در ۸۳ کیلومتری شمال شرقی ایلام واقع شده است. این کوه از دره جزمان رود در غرب شروع می‌شود، به طول ۲۴ کیلومتر به سوی جنوب شرقی پیش می‌رود و سرانجام به کوه‌های کولیته و کازه‌تر می‌پیوندد.
قلعه سازبن: قلعه بسیار زیبای سازبن بر روی تیغه ورودی تنگه سازبن و در قسمت شرقی شهر لومار قرار دارد و یکی از آثار به ثبت رسیده ملی است. موقعیت، جنس مصالح بکار رفته و همچنین شکل قلعه نشان می‌دهد که از مراکز نظامی و تفریحی شاهان ساسانی بود که با وجود شکارگاه‌های بکر و طبیعت چشم‌نواز مرکز خوش‌گذرانی و نگهبانی شهر کوچکی است که در درب ورودی تنگه وجود داشته است. آثار دیوارها، ستون‌ها و ... این قلعه همچنان باقی مانده است، این قله تاریخی با توجه به موقعیت جغرافیای و مکان ساخت آن یکی از قلعه‌های منحصر به فرد است.
روستای سنگ‌سفید: روستای سنگ‌سفید در بخش مرکزی شهرستان چرداول واقع شده است. این روستا دره‌ای زیبا دارد که رودخانه چناره از وسط آن می‌گذرد. خرم‌کوه نیز در جنوب‌غربی آن واقع شده است. همچنین تنگ‌منصوری نیز سبب شده است تا گردشگران بسیاری به‌سمت این روستا حرکت کنند.
قبرستان آهنگران: قبرستان آهنگران یک قبرستان خانوادگی در ۲ کیلومتری روستای سراب کارزان مربوط به عصر آهن است. در این قبرستان نزدیک به ۱۰۰ قبر کشف شده است و در هر قبر یک خانواده به صورت دسته‌جمعی دفن شده‌اند. قبرستان باستانی آهنگران در شهرستان سیروان درنزدیکی چرداول قرار دارد.
.....................................
آرشیو
