باب انار مرکز شهرستان خفر
باب‌انار شهری در جنوب استان فارس و مرکز شهرستان خفر در فاصلهٔ ۱۰۵ کیلومتری شیراز و ۷۵ کیلومتری جهرم است. این شهر دارای باغ‌های بسیار مرکبات و خرما می‌باشد و گل نرگس از محصولات آن است که از کیفیت و مرغوبیت بسیار بالایی برخوردار و به سایر کشورها صادر می گردد.
در رابظه با نام باب‌انار نقل شده چون این شهر مناسب كشت انار مرغوب است و باغ‌های انار در آن فراوانند؛ باب‌انار نامیده شده. «باب» در اصطلاح زبان فارسی معنای مناسب میدهد و باب‌انار در کل یعنی «مناسب انار».
شهر باب‌انار، تقریباً در شمال قسمت میانی شهرستان خفر، در فاصله حدود ۸۳ کیلومتری شمال‌غربی شهر جهرم، در دامنه جنوبی کوه گرو و در ارتفاع ۱۳۳۰ متری واقع است. رود قره‌آغاج از حدود دو کیلومتری جنوب آن می‌گذرد. باب‌انار در مسیر بزرگراه شیراز-جهرم قرار گرفته و با شهر شیراز (در شمال غربی) حدود ۱۰۷ کیلومتر فاصله دارد. همچنین این شهر به شهرهای خاوران، قطب‌آباد و کوار مرتبط است.
باب‌انار دارای آب و هوای چهار فصل است به گونه‌ای که درختانی همچون انار، مرکبات، بادام، گردو، هلو، زردآلو، انجیر، سیب، ازگیل و زیتون در این منطقه رشد می‌کنند. باب‌انار دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک می‌باشد. بیشتر بارش‌ها در این منطقه در نیمه دوم بهمن ماه روی میدهد. تابستان‌های باب‌انار گرم و خشک و بدون بارندگی و زمستان‌های آن نسبتا سرد هستند. میانگین بیشترین دمای شهر در تابستانها به °۲۹ و میانگین کمترینِ آن در زمستانها به °۱۲ می‌رسد. میانگین بارش سالانه باب‌انار ۲۶۹٫۸ میلیمتر است.
این شهر در سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیتی برابر با ۷٬۰۶۱ تن داشت. مردم این شهر مسلمان و شیعه مذهب هستند و به زبان فارسی سخن می‌گویند.
شهرستان خفر
شهرستان خفر شهرستانی‌است در جنوب استان فارس به مرکزیت شهر باب‌انار. این شهرستان در سال ۱۳۹۸ تاسیس شد. این شهرستان دارای ۱٬۸۱۱ کیلومتر مربع مساحت و جمعیتی برابر با ۴۲٬۲۶۳ نفر (۱۳۹۵) است.
خفر در زمان هخامنشیان دارای رونق بوده چنانچه در الواح گلی تخت جمشید نیز از خفر با نام «کبرپیش» یاد شده است. در یکی از این الواح «اَرتَخم» حاکم فسا، مزد ۱۵۰ کارگری که در بشی‌یا (فسای کنونی) و کبرپیش (خفر) کار می‌کردند از خزانه‌دار کل پارس «راتی بیندا» خواسته‌است. مقبره جاماسب حکیم در روستای کراده در منطقه خفر نیز مربوط به دوران هخامنشی است و نشان از رونق خفر در آن دوران دارد. قابل بیان است که در کتب مختلف کردیه چوبین خواهر بهرام چوبین و سردار سپاه ساسانی نیز از مردمان خفر بوده‌است.
در دوره ساسانیان، خفر یکی از رستاقهای کوره اردشیر خوره بود. جغرافی‌نویسان سده چهارم، خفر را ناحیه و شهری مشروب از رود سَکّان دانسته‌اند. در سده ششم شهر خفر از شهر کوار بزرگ‌تر بود و هوای لطیف، آب گوارا، غلات، میوه‌های سردسیری و گرمسیری و جامع و منبر داشت. در سده هفتم، یاقوت حموی (ذیل «خبر») آن را شهرکی نزدیک شیراز ذکر کرده است. در سده هشتم حمداللّه مستوفی (ص ۱۱۶ـ۱۳۳) خفر را شهری آباد و دارای قلعه مستحکمی به نام تیرخدا (تیرخدای؛ واقع در کوهی بلند نزدیک خفر) معرفی کرده است. این قلعه در سده هشتم، مدتی در اختیار حکام آل‌مظفر بود. در سده یازدهم، شاردن و تاورنیه در مسیر سفرشان از شیراز به جهرم و بندرعباس از کاروانسرای خفر یاد کرده‌اند.
در نیمه دوم سده دوازدهم علی مردان‌خان زند که با احمدخان ذوالقدر (حاکم جهرم) منازعه داشت، آسیبهایی به بلوک خفر رساند. در دوره ناصرالدین شاه قاجار، اعتمادالسلطنه بلوک خفر را مشروب از رود خفر، به طول شانزده و عرض نیم تا ۱٫۵ فرسخ دانسته و از شکار کبک و دراج در آنجا یاد کرده است. در همین دوره، فسائی نیز مطالبی از خفر آورده است. او بلوک خفر را به مرکزیت آبادی خفر با حدود صد خانه ذکر کرده و از فراورده‌های سردسیری و گرمسیری آنجا یاد کرده است. در اوایل دوره پهلوی، بلوک خفر جزو بلوکات ولایات خمسه فارس، دارای چهل آبادی و ۲۶٬۰۰۰ سکنه بود.
بخش خفر در سال ۱۳۲۳ به عنوان یکی از بخش‌های شهرستان جهرم تشکیل شد. در سال ۱۳۶۱ خاوران و در سال ۱۳۷۴ باب‌انار به شهر ارتقا یافتند. در سال ۱۳۶۶ نیز ۵ دهستان خفر، راهگان، سفیدار، علی‌آباد و گل‌برنجی در این بخش تشکیل شدند. در ۱۰ مهر ۱۳۹۸ طبق مصوبه هیات دولت بخش خفر به شهرستان خفر ارتقا یافت و بخش راهگان به مرکزیت خاوران متشکل از دهستان‌های راهگان و راهگان شمالی در این شهرستان تشکیل شدند.
شهرستان خفر در مرکز استان فارس واقع است. شهرستان‌های سروستان و کوار در شمال این شهرستان، شهرستان فسا در شرق، شهرستان جهرم در جنوب و شهرستان فیروزآباد در غرب این شهرستان واقع شده‌اند. رود قره‌آغاج از این شهرستان می‌گذرد.
شهرستان خفر دارای آب و هوای چهار فصل است به گونه‌ای که درختانی همچون نخل، انار، مرکبات، بادام، گردو، هلو، زردآلو، انجیر، سیب، ازگیل و زیتون در این منطقه رشد می‌کنند. خفر دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک می‌باشد. بیشتر بارش‌ها در این منطقه در نیمه دوم بهمن ماه روی میدهد. تابستان‌های خفر گرم و خشک و بدون بارندگی و زمستان‌های آن نسبتا سرد هستند. میانگین بیشترین دمای شهر باب‌انار، مرکز این شهرستان در تابستانها به ْ۲۹ و میانگین کمترینِ آن در زمستانها به ْ۱۲ می‌رسد و متوسط بارش سالانه آن نیز در حدود سیصد میلیمتر است.
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان خفر در سال ۱۳۹۵ برابر با ۴۲٬۲۶۳ نفر بوده‌است و بدین ترتیب بیست و هشتمین شهرستان پرجمعیت استان فارس به شمار می‌رود.
مردم شهرستان خفر عید نوروز را جشن می گیرند و در شادی‌ها هم به صورت همگانی شرکت می‌کنند. برای مراسم ازدواج دو روز و دو شب مراسم می‌گیرند که برای شادتر شدن این مجالس از ساز و دهل نیز استفاده می‌کنند. مردم خفر مردمی مهمان نواز و خونگرم هستند.
شهرستان خفر دارای یک بیمارستان، یک مرکز بهداشتی درمانی شبانه‌روزی شهری، یک پایگاه بهداشتی شهری، ۸ مرکز بهداشتی درمانی روستایی و ۳۰ خانه بهداشت است. امور بهداشتی و درمانی شهرستان خفر تحت نظر دانشگاه علوم پزشکی جهرم است.
بخش مرکزی( دهستان خفر، دهستان سفیدار، دهستان علی‌آباد، دهستان گل‌برنجی) شهرها: باب انار
بخش راهگان( دهستان راهگان، دهستان راهگان شمالی) شهر:خاوران
جاذبه های خفر
آبشار خفر: آبشار خفر از جاهای دیدنی خفر است و در ۵ کیلومتری روستای خفر و در دل کوه دنا قرار دارد. ارتفاع آبشار خفر در حدود ۳۰ متر است. نسیم مرطوب همراه با وزش باد که با قطرات آب همراه است، مانع نزدیک شدن افراد به آبشار می‌شود. آبشار خفر از دور هم چشم‌اندازی بسیار زیبا دارد. این آبشار با بهره‌گیری از آب و هوای معتدل، و طبیعت اطراف و باغ‌های متنوع موجود، انواع گونه‌های گیاهی و جانوری، قرار گرفتن یخچال‌های طبیعی در منطقه و رودخانه‌های جاری آن، این منطقه را به یکی از مناطق ییلاقی استان اصفهان تبدیل کرده است. یکی از مناطق ییلاقی اصفهان محسوب می‌شود. این منطقه دارای پتانسیل بسیار بالایی برای توسعه گردشگری به‌ویژه اکوتوریسم است.
بقعه شیخ خلیفه: بقعه شیخ خلیفه واقع در روستای جزه، بخش حفر در شهرستان جهرم استان فارس متعلق به قرن هشتم و نهم هجری است و در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این بقعه ساختمانى مرتفع و آجرى دارد که معمارى آن به سبک کاخ سروستان و قبر شیخ یوسف در سروستان است.۶ سنگ قبر نیز در درون بقعه قرار دارد که به صورت موازى قرار گرفته اند. سالهاست که مرمت بقعه شیخ خلیفه همچون بسیاری دیگر از ابنیه‌های تاریخی به کندی صورت می‌گیرد تا جایی که گویی ویرانه‌ای دور افتاده و رها شده است.
کاروانسرای آسمانجرد: کاروانسرای آسمانجرد یکی از آثار ملی ثبت شده ایران در جهرم است که قدمت آن مربوط به صفویه می باشد و در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۲ به شماره ثبت 7201 در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است. نشانی این اثر ملی ثبت شده شهرستان خفر، روستای برایجان می باشد.
روستای تادوان: تادوان نام روستایی از توابع شهرستان جهرم است که دارای نخلستان‌های خرما و باغات مرکبات است. این روستا در مسیر اصلی جاده شیراز – جهرم قرار دارد. روستای بزرگ تادوان درقسمت جنوب شرقی وبه فاصله ۲۳ کیلومتری ازمرکزبخش خفر واقع گردیده است.روستای تادوان از قدیمی ترین روستاهای بخش خفر می باشد. قدمت این روستا به بیش از ۲۵۰۰ سال می رسد.آثار این روستا در زمینه تاریخی : حمام قدیمی ُ نقاره خانه -خانه گبرها – پل قدیمی و … می باشند. غار بزرگ مشهوری به نام غار تادوان در این منطقه قرار گرفته، که یکی از بزرگترین غارهای ایران است.جلال طوفان درکتاب شهرستان جهرم درباره تادوان چنین مینویسد:” تادوان دردوران گذشته دارای شهرت فراوانی بوده است ومحصولات آن به اصفهان، یعنی پایتخت صفویان میرفته است. تادوان به علت آب وهوای مطبوع ازقدیم جلب توجه سیاحان و اروپاییان میبوده وازگرمای بندرعباس به باغستان های آن پناه میبرده اند.
گورستان چرگ: قبرستان چرگ مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان خفر، بخش خفر، جنوب شرقی شهر خاوران، منطقه مسکونی چرک، بین باغات انار واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ شهریور ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۷۲۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آرامگاه جاماسب حکیم: این اثر باستانی با ارزش در شهرستان خفر و در مسیر جاده شیراز به جهرم در سمت راست جاده و نرسیده به شهر باب‌انار قرار گرفته‌است که پس از ورود به جاده فرعی به روستای کراده منتهی می‌شود و پس از آن در شرق کراده روستای گاره واقع شده که آرامگاه جاماسب حکیم در بیرون این روستا قرار دارد. فاصله روستای کراده تا روستای گاره دو کیلومتر است که از میان کوچه باغ‌های سرسبز راهی باریک و خاکی ناهموار را به‌طرف آرامگاه طی می‌کند. نام اصلی این روستا گاره یا کاره می‌باشد که اهالی منطقه به‌آن جومه بزرگی می‌گویند که مخفف جاماسب بزرگ است. اهالی منطقه جاماسب را به کسر «س» تلفظ می‌کنند. پیرمردان و پیرزنان این منطقه جاماسب را خانباز هم می‌خوانند و دربارهٔ جاماسب یا خانبازخان داستان‌ها و اشعار بسیاری در منطقه استان فارس گفته شده‌است. حال باید تحقیق شود که آیا این آرامگاه جاماسب همان داماد زرتشت است؟ یا این‌که جاماسب دیگری است؟ این بنای باستانی در بیرون و در جنوب شرقی روستای گاره بر فراز تپه‌ای قرار گرفته‌است که مشرف بر شهر خفر و باغ‌ها و روستاهای اطراف است. جاماسب یکی از دامادهای زرتشت پیامبر ایرانیان می‌باشد. از آن جمله می‌گویند که خداوند به جاماسب گفت: که در روزی معین عمرت به‌پایان می‌رسد و جاماسب در روز موعود به این منطقه وارد شده و در همان‌جا جان به جان آفرین تسلیم کرد و اهالی روستای باستانی کراده برایش مقبره‌ای ساختند. بنا بر نوشته‌های منابع جاماسب از پیشگویان بود و مرگ خویش را پیش‌بینی کرده بود که در تاریخی معین بر اثر نیش عقرب وفات خواهد یافت؛ بنابراین در آن ساعت موعود برهنه سوار بر اسبی عریان گردید و به میان رودخانه قره قاج رفت. اما بر اثر نیش عقرب جان به جان آفرین تسلیم کرد. ظاهراً عقرب به خاربنی چسبیده و برآب سوار بود که به دم اسب رسید و مأموریت خویش را انجام داد. البته جدا از افسانه‌های قدیمی در مورد داستان جاماسب باید به این موضوع اشاره نمود که بر اساس نظریه استاد مرتضی رضوی، جاماسب بنیان‌گذار دین ایرانی بوده و زردشت پیامبر اصلاح گر همان دین است و زرتشت آمده بود دین جاماسب را از تحریفات میترائیزم اصلاح کند.
تل گورستان برایجان: تل قبرستان برایجان مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان جهرم، بخش خفر، روستای برایجان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۲۰۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
.......................................
آرشیو
