چوار، مرکز شهرستان چوار و یکی از شهرهای استان ایلام ایران است. مردم شهر چوار کرد هستند و به زبان کردی سخن می‌گویند. گویش در این شهرستان گویش کردی جنوبی است که در بخش هایی از کردستان عراق نیز تکلم می‌شود.
این شهرستان در تاریخ ۱۱ آبان ۹۹ از شهرستان ایلام جدا شد و مستقل گردید. شهرستان چوار از شمال تا شرق با شهرستان ایوان، از شمال غربی با شهرستان گیلانغرب استان کرمانشاه، از جنوب غربی با مرز عراق، از جنوب با شهرستان مهران و از جنوب شرقی با شهرستان ایلام همسایه است.جمعیت شهرستان چوار براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۰،۵۵۴ نفر بوده‌است.
رودهاى چوار عبارتند از: رود فصلى تَلخاب، به‌طول حدود 43 کیلومتر، با جهت جنوب‌غربى، که پس از عبور از چمن بولى وارد عراق میگردد؛ کَلال رود، به طول حدود بیست‌وپنج کیلومتر، که از دامنه کوههاى شره زول و اللّه‌خدا سرچشمه می‌گیرد و با جهت جنوبى از دهستان اَرکوازى می‌گذرد و به رود گدار خوش می‌ریزد؛ رود چوار، به طول حدود بیست‌وپنج کیلومتر، که سرچشمه آن ارتفاعات واقع در حدود هفت کیلومترى شمال‌غربى شهر ایلام و جهت آن جنوب‌غربى است به رود چم آب می‌پیوندد و پس از طى حدود دو کیلومتر به رود گدار خوش می‌ریزد. شهرستان چوار داراى معادن شن و ماسه، سنگ ساختمانى، گچ، زغال‌سنگ و نفت و گاز است.
چوار در حدود دویست سال پیش، با اسکان اجبارى یکى از تیره‌هاى مَلکشوَندى به نام چوار، شکل گرفته و به تدریج روستایى به نام چوار به وجود آمده است، با این حال آثار متعلق به دوره ساسانى در شمال آن مشاهده می‌شود . آبادى چوار در ۱۳۴۴ش به شهر تبدیل شد.
چوار داراي زبان کردي مهکی و مذهب تشیع هستند . چوار دو قلعه باستانی معروف پشت قلعه و چکَر بولی و چندین محوطه تاریخی نیز دارد . امامزادگان معروف حاجی بختیار و سید محمد در چوار واقع اند . اقتصاد مردم بعد از دامپروري و کشاروزي ، مشاغل اداري است . این بخش داراي دو ایل بزرگ ارکوازي و بولی است . از شاعران چوار شاکه و غلامرضا خان ارکوازي را می توان نام برد . از جاذبه هاي دیدنی آن تنگه دالاهو ، ششدار ، تجریان درختان سرو 3300 ساله و 2000 ساله زیتون می باشد . بخش چوار داراي تقویم وگاهشماري کردي و محلی است که با فرهنگ بومی ،جغرافیا و
شرایط اقلیمی آن مرتبط است . از مهم ترین وقایع تاریخی چوار بمباران زمین فوتبال و شهادت جمعی از ورزشکاران ، کودکان ، بخشدار و یک تماشاگر می باشد .این تحقیق در صدد است که با استفاده از شیوه توصیفی – تحلیلی و با استفاده ازمنابع میدانی و کتابخانه اي به بررسی تاریخ محلی بخش چوار ، جغرافیاي چوار و آثار باستانی و تاریخی آن بپردازد.
در لغت نامه دهخدا و فرهنگ جغرافیائی ایران چوار را چنین توصیف نموده اند: در شهرستان ایلام و 18 کیلومتري شمال باختر شهر ایلام کنار شوسه ایلام به شاه آباد [اسلام آباد غرب] واقع است . کوهستانی – سردسیر – سکنه 400 - شیعه – کردي . آب مشروبی از چشمه و رودخانه مورت – محصول گندم جو، حبوبات برنج لبنات – شغل زراعت و گله داري – بخشداري – پاسگاه ژاندارمري گمرك و یک دبستان چهار کلاسه دارد.
براساس روایتهاي موجود در میان مردم بخش چوار علت وجه تسمیه چوار را به دلیل دارا بودن چهار چاه آب در گذشته آنرا چوار به معنا و تلفظ کردي عدد 4 دانسته اند . با توجه به اینکه هنوز نیز در این شهرستان آب شرب مردم را از طریق چاه هاي آبی که قدمت دیرینه نیز دارند ، تأمین میگردد این روایت به صحت نزدیک می باشد.
مهم ترین و وسیع ترین پوشش جنگلی استان و چوار را جامعۀ بلوط ایرانی تشکیل می دهد . بنه یا پستۀ وحشی ، زالزالک ، بادام کوهی ، کهورك ، کنار ، ارژن ، کیکم و ارغوان از دیگر گونه هاي جنگلی استان بشمار می روند . گل گاوزبان ، آویشن ، گل نرگس ، علف مار ، تره و کنگر ...می توان اشاره نمود.
جاذبه های چوار
کوه شره زول: کوه شره زول در چوار در 23 کیلومتری شمال غربی شهرستان ایلام واقع شده است. ارتفاع این کوه حدود 2050 متراست و به صورت رشته نسبتا طویلی به درازای 41 و پهنای متوسط آن 15 کیلومتر از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد و گسترش یافته است. دهستان چوار در جنوب و دهستان های سهراب و مرکزی در دامنه های شمالی این کوه جای گرفته اند . بخش شمال غربی آن از جنگل های بلوط پوشیده شده است. رودخانه های کنگیر، گلال رود، کزاب و مورت ازاین کوه سرچشمه می گیرند.
قلعه چکر بولی چوار: قلعه”چکر بولی” واقع در چوار ایلام و مرز کشور عراق می‌تواند محلی دیدنی برای مسافران نوروزی باشد.قلعه باستانی «چکر بولی» در روستای چکر واقع در کوهستان بولی واقع در توابع بخش چوار شهرستان ایلام واقع شده است.این قلعه در نزدیکی مرز عراق بنا شده و سبک معماری و مصالح آن با قلعه یزدگرد در استان کرمانشاه قابل مقایسه است که دارای 11 اتاق است.قلعه در قسمت بلندی حاشیه شمالی محوطه باستانی چکر بنا شده و دارای دژی بسیار بلند و مستحکم است. ارتفاع جبهه شمالی این قلعه بیشتر از سایر قسمت‌ها است و تعداد 11 اتاق در قسمت جنوبی قلعه ایجاد شده که بر حیاط مرکزی تسلط دارند. اتاق‌ها دارای تاق قوسی هستند و محوطه باستانی چکر در مسیر ارتباطی چوار به سومار و سرزمین می‌انرودان قرار گرفته بنابراین در گذشته اهمیت راهبردی داشته است. مصالح بکار رفته در این قلعه سنگ و گچ است و داخل اتاق‌ها نیز با گچ اندود شده است. سفال‌های نخودی و قرمز رنگ با شاموت شن به صورت متراکم در محوطه بیرونی قلعه دیده می‌شود که متعلق به دوره‌ای تاریخی است و علاوه بر این، در گوشه‌های قلعه اتاق‌های دیده‌بانی دیده می‌شوند.
دره ي و تفرجگاه تجریان : موقعیت : در مسیر جاده ي چوار به سمت نواحی غربی واقع شده و حدود 15 کیلومتر با مرکز شهرستان چوار فاصله دارد و در فاصله 20 کیلومتري غرب شهرستان ایلام واقع می باشد و دارای چشمه‌های آب زلال می‌باشد.
قلعه تاریخی چوار ( قلا): قلعه‌ی تاریخی چوار (قلا)، در ۱۲ کیلومتری غرب شهر چوار و۲۰ کیلومتری شهر ایلام بر سر راه چوار به نواحی مرزی با کشور عراق واقع شده است. مجموعه‌ی بناهای این دژ بر فراز و دامنه‌های ناهمواری که حدود ۳۰۰ متر از زمین‌های پیرامونی ارتفاع دارد. ساخته شده است، این قلعه به صورت دژی مستحکم ساخته شده است و شامل سه قسمت است: – بنای اصلی قلعه – دیوارهای جانبی و دیوارهای بلندی که از راس تپه تا سطح زمین‌های پیرامونی امتداد می‌یابند – ساختمان‌های داخل محوطه قلعه و برج‌های دیده بانی که به نظر می‌رسد همانند سایر قلعه‌های محدوده غربی زاگرس کاربرد نظامی داشته است. موقعیت قلعه و سبک معماری بنا این نظر را تقویت می‌کند. این اثر مهم تاکنون مورد بررسی و کاوش علمی قرار نگرفته است
...................................
آرشیو
