اسپکه مرکز شهرستان لاشار
شهر اِسپَکِّه، مرکز شهرستان لاشار و یکی از شهرهای کوچک استان سیستان و بلوچستان ایران است. شهر اسپکه یکی از مراکز سوزن‌دوزی در استان سیستان و بلوچستان است. نام اسپکه در نوشته‌های قدیمی نیز دیده می‌شود. قلعه اسپکه مربوط به سده‌های میانه اسلامی (شماره ثبت ۷۲۶۵ در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۲) از مکانهای تاریخی اسپکه است.
نام شهر اسپکه در قدیم، سپه گه بوده است یعنی مکانی که نیروهای دولتی و خوانین برای تصمیم گیری در مورد مسایل و مشکلات منطقه در آنجا جمع میشده اند و تصمیم گیری مینموده اند. قدمت این شهر براساس قبضی که از قلعه آن پیدا شده است به حدود800 سال میرسد.
شهرستان لاشار
شهرستان لاشار یکی شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان ایران است.مرکز این شهرستان، شهر اسپکه است. این بخش در تاریخ ۱۳ تیر ۱۴۰۰ از شهرستان نیکشهر جدا گردید و به شهرستان تبدیل شد.
معنی لاشار در واقع از لاشه کردن و کشتن بر می‌آید. یعنی هرکسی یا طایفه‌ای قصد تعرض و تجاوز به این منطقه را داشت و پایش به این منطقه باز می‌شد یا فرار می‌کرد یا لاشه اش را می‌بردند.
در روایتی دیگر آمده است،اولین شخصی که در لاشار سکنا گزید لاشار نام داشت: لاشار نِشتَگَت لاشارا رِند مَہ پَهرَیِ بازارا
بخش لاشار از شمال به شهرستان بمپور و شهرستان ایرانشهر، از جنوب به بخش مرکزی شهرستان نیکشهر و از جنوب به شهرستان قصرقند، از شرق به بخش آهوران و از غرب به شهرستان فنوج منتهی می‌شود. همچنین فاصله مرکز بخش یعنی شهر اسپکه با مرکز شهرستان نیکشهر ۱۱۰ کیلومتر فاصله دارد.
آب و هوای بخش لاشار در تابستان گرم و خشک و در زمستان سرد و خشک است و بادهای باران‌آور موسمی در فصل تابستان و بادهای باران‌آور مدیترانه‌ای در فصل زمستان در این منظقه موجب ریزش پراکنده باران می‌شود.
ساخت جاده ترانزیتی چابهار - ایرانشهر- زاهدان- میلک و عبور آن از حوزه شهرستان نیکشهر فرصت بسیار خوبی برای گردشگران فراهم کرده تا از مناظر طبیعی و روستاهای سرسبز بخش لاشار دیدن کنند. آبشارها و چشمه‌های آبگرم شیرآباد (پوتاپ) با مناظر زیبا و دیدنی رودخانه آن واقع در فاصله ۱۵ کیلومتری محور ترانزیتی نیکشهر به ایرانشهر در محل دو راهی شرق روستای هریدوک، روستای کوپچ با طبیعت پر جلوه وسوزندوزی منحصربه‌فردش و آبادی کشیگان با طبیعت و رودخانه زیبا در جنوب روستای کوبچ قرار دارد جای زیبا برای تفریح و سرگرمی میباشد. همچنین در مسیر عبور به نیکشهر از جاده ترانزیتی درسمت راست با کوه بلند،جذاب ودیدنی آزباغ مواجه میشوید که بزرگ ترین کوه لاشار میباشد و دارای چشمه ها وآبادی های زیبا وسر سبز در دامنه کوه می باشد
روستای تنگ سرحه و روستای پیپ با طبیعت بکر و چشم‌اندازهای طبیعی و انواع پوشش گیاهی، وجود گیاهان دارویی، انواع پرندگان وحشی، نخلستانها، چشمه‌های آب در دامنه کوه، رودخانه تنگ سرحه با داشتن صخره‌ها و استخرهای طبیعی و سرسبزی طبیعت آن، گوشه‌ای از جذابیت‌های بخش لاشار نیکشهر است. آبشار گواتامیچ در شرق روستای پیپ به فاصله دو کیلومتری جاده ترانزیت نیکشهر به ایرانشهر و روستای گردشگری بغدان با طبیعت زیبا و دل‌انگیز و وجود رودخانه پرآب و مناظر دیدنی، باغات میوه‌های گرمسیری و سردسیری در حاشیه رودخانه، آبشار اوگینک با ۸۰ متر ارتفاع در فاصله سه کیلومتری غرب روستای اوگینک و محور ترانزیتی که بزرگترین آبشار استان محسوب می‌شود با چشم‌اندازهای طبیعی از مناطق بسیار دیدنی برای دوستداران ورزش کوهنوردی و طبیعت گردان است. آبشار گلیگ به فاصله یک و نیم کیلومتری محور ترانزیتی و غرب روستای جاکس با آبشارهای پلکانی و حوضچه‌های طبیعی و صخره‌های رنگارنگ و انواع پوشش گیاهی، روستای تفریحی «کَس مزور» در دهستان چانف به فاصله پنج کیلومتری از مرکز دهستان با داشتن باغات مرکبات و رودخانه که تلفیقی از زیبایی طبیعت را به نمایش گذاشته‌است، هر بیننده‌ای را به خود جذب میکند. از دیگر جاذبه‌های گردشگری بخش لاشار قلعه‌های تاریخی متعلق به دورانهای مختلف از جمله قلعه اسپکه در بخش اسپکه، قلعه هریدوک در روستای هریدوک و قلعه سرمیچ در روستای سرمیچ است.
روستاهای سرسبز با انواع پوشش گیاهی و وجود داروهای گیاهی در سراسر حوزه بخش لاشار و دو طرف محور ترانزیتی چابهار-نیکشهر-ایرانشهر جلوه‌ای خاص به این منطقه بخشیده‌است به‌طوری‌که اکثر کسانی که از این محور تردد می‌کنند ساعت‌ها به گشت و گذار در مناظر دیدنی و زمین‌های سرسبز و جمع‌آوری بومی می پردازند وهمچنین از رودخانه تنگه سرحه می توان یکی از زیبایی های این مسیر زیبا باشد کسی ک از این مسیر عبور می کند از دشت کوه وریگ زارها می گذرد ک این نشانه زیبایی ها وجلوه های بخش زیبا وبزرگ لاشارست
مردم لاشار مردمانی بسیار قدیمی خونسرد خونگرم وبا اصل و نسب می باشند مردم لاشار اکثریت بلوچ میباشند ک از نوادگان میر گوهرام خان لاشاری هستند واز اقوامی ک الان می توان از آنها نام برد. از جمله دانش ، بلوچ لاشاری ،آزباغی ،سهوئی ،امیری ،میرلاشاری،مبارکی،جاوشیری،سردارزهی،شاهوزهی،حسن زهی،رستمی،بلوچی،اربابی،محمدی،درزاده،گردهانی،زین‌الدینی و رئيسي براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان لاشار برابر با ۳۵٬۱۲۹ نفر بوده‌است.
از عمده‌ترین صنایع دستی منطقه لاشار می‌توان به قالی بافی، گلیم بافی، حصیربافی، پرده بافی، چادر بافی، خراطی، سوزن دوزی، سکمه دوزی و آینه دوزی، پریوار دوزی، توردوزی، خامه دوزی و سیاه دوزی اشاره کرد.
جاذبه های لاشار
غار ملا سلیمان: غار ملا سلیمان معروف به (هو سلیمان) یکی از غارهای تاریخی در منطقه لاشار نزدیک روستای کوپچ و از توابع این روستا است. این غار در یکی از دره‌های رود کوچهک از شعبه‌های رودخانه کوپچ در کوههای گراوانی به فاصله ۵ کیلومتری جنوب روستای کوپچ واقع شده است. سلیمان معروف به ملا سلیمان از نزدیکان دادشاه بلوچ نیلگی که سر مچار (شجاع) مبارز و آزادیخواه و مخالف دولت ستم شاهی بوده است. او فردی قوی هیکل و تنومند بوده و در واقع ملا نبوده ولی فردی بود که خطبه عقد نکاح افراد دادشاه را برعهده داشته است ودر این خصوص معروف بوده به ملا سلیمان. در حدود سال ۱۳۳۷ شمسی بعد از قتل دادشاه و برادرش محمد در جنگ جاه ابگاه با مهیم خان میر لاشاری و همراهانش رخ داد، گروه بازمانده دادشاه ملاسلیمان، دادکریم، وشوک و سایر همراهان و گروگان ها در این غار پناه گرفته بودند، نیروهای دولتی در یک زمستان خیلی سرد و وحشتناک با راهنمایی افراد محلی این مکان را شناسایی می کنند البته قبل از جنگ و هدف قرار دادن گروه ملا سلیمان دولت و نیروهای امنیتی همگی سران لاشار را به محل فرا می خوانند تا از طریق واسطه و پا در میانی ازملا سلیمان تقاضا کنند که خود و گروهش را تسلیم کند ولی ایشان به هیچ وجه کوتاه نمی آید و حدود پنج شبانه روز جنگ و جدال نیروهای امنیتی وقت با گروه ملا سلیمان ادامه پیدا می کند همراهان ملا سلیمان از شدت تشنگی و گرسنگی به ستوه می آیند ولی تسلیم نمی شوند و به گفته افراد محلی صدای تیر اسلحه ملا سلیمان با کل اسلحه ها فرق داشت و اسلحه اش همان اسلحه دادشاه بود و در طول این در گیری از صدای تیر ملا سلیمان مردم می فهمیدند که ایشان هنوز زنده است و غار به طور طبیعی طوری بود که سنگر محکم و تیر گیری برای گروه بود که به هیچ وجه تیر به آنها اصابت نمی کرد و بر همین اصل بود که درگیری شان پنج شبانه روز طول کشید و به ناچار نیروهای امنیتی به بالگرد و توپ متوسل می شوند و با توپ و بالگرد غار را هدف قرار می دهند که در این جریان ملا سلیمان کشته می شود و دادکریم با چالاکی فرار می کند و در عین فرارفشنگی به پایش اصابت می کند ولی با درد زیاد باز هم از دست نیروهای امنیتی وقت جان سالم به در می برد ایشان فردی با جربزه و تک تیرانداز، از بازوهای اصلی گروه دادشاه بوده است .ودر ادامه وشوک وگروگان ها را دستگیر می کنند بدین ترتیب این مساله و لشکرکشی به منطقه خاتمه پیدا میکند.
تنگ سرحه: تنگ سرحه یکی دیگر از مکانهای زیبا ولی کوهستانی و بسیار زیبا برای تفریح می باشد که مردم برای گزراندن وقت خود به آنجا میروند و تنگ سرحه منطقه ای با کوههای سر به فلک کشیده است که رودخانه ای زیبا از وسط کوههای آن می گزرد، تنگ سرحه روستایی قدیمی وکوهستانی است که مردم آن در بالای کوهها زندگی می کنند وراه آن از اسپکه تا آنجا سی۳۰ کیلومتر است که راهش خوب و از جاده ترانزیتی که از اسپکه به نیکشهر می رود جدا می شود، افرادی که اهل تفریح و دیدن مکانهای دیدنی وتفریحی هستند تنگ سرحه یکی از همان مکانهاست که مختص مکانهای دیدنی هست
آبشار پلکانی پیپ: آبشار پلکانی پیپ یا گواتامیچ می باشد که در شرق روستای پیپ از توابع لاشار شهرستان نیکشهر، در 2 کیلومتری محور ترانزیتی چابهار-میلک جای گرفته است. ارتفاع این آبشار از سطح دریا حدود 1300 متر میباشد و منشع اصلی سر چشمه گیری این آبشار از کوه های مرتفع پیپ است. از برکات حضور این آبشار ایجاد حوضچه های طبیعی و تأمین آب آشامیدنی مردم روستای پیپ و همچنین مناظر سرسبز و چشم نواز بوده است.آب و هوای این منطقه معمولا در تابستان گرم و در زمستان معتدل میباشد.
آبشار گلیک: آبشار گلیک در استان سیستان و بلوچستان واقع است. یکی ازمکانهای تفریحی وگردشگری شهرستان نیکشهر آبشار گلیک در بخش لاشار حوزه دهستان لاشار جنوبی در روستای جاکس است. این آبشار که یکی از زیباترین آبشارهای منطقه است ۶ متر ارتفاع دارد و بصورت پلکانی با حوضچه های زیبا وصخره ای نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. وجود پوشش گیاهی نادر و گیاهان دارویی در مسیر آبشار از دیگر جاذبه های دیدنی این آبشار است. این آبشار در فاصله ۶۹ کیلومتری نیکشهر و یک ونیم کیلومتری جاده ترانزیتی چابهار به ایرانشهر قرار دارد.
قلعه اسپکه: قلعه تاريخي اسپكه قدمتش به قرون مياني اسلام بر مي گردد و اين بنا توسط مير نصير خان از طايفه رند بلوچستان ساخته شده است. قلعه اسپكه در سه سطح ساخته شده است كه قديمي ترين قسمت قلعه نيمه شرقي آن بوده و شامل تعدادي اتاق در قسمت شمالي و جنوبي است. پايين ترين سطح در قسمت غربي مي باشد كه در گذشته حصار قلعه بوده و بعدها بناي ديگري در دو طبقه به آن اضافه و قسمت زيرين اتاقها جنوبي است كه دسترسي آنها از صحن قلعه بوده است. قلعه اسپكه در 12 بهمن ماه سال 1381 با شماره ثبتي 7265 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.
منطقه گردشگری ودیدنی کس مزور: این منطقه که بین روستای گورناگان وگوهچ واقع شده یکی ازبهترین مکان های گردشگری این منطقه محسوب می شودکه دارای رودخانه ای پرآی می باشد.که آب این رودخانه درخشک سالی های اخیر هم خشک نشده از حیث پرآب بودن دومین رودخانه منطقه آهوران بعدازرودخانه کاجو (کاجه ) می باشد.رودخانه ای بسیار زیبادارای ماهی های زیبای رودخانه ای کوچک می باشد.ومردمان این منطقه بیشتر به کار کشاورزی ودامداری مشغول هستندوگاهی اوقات به ماهیگیری می پردازنددرضمن منطفه کس مزور یکی ازسرسبز ترین مکان دیدنی این منطقه محسوب می شود.که افراد ازجاهای مختلف برای اوقات فراغت وتفریح به این مکان دیدنی وزیبا دیدن می کنند.وفراموش نشود که خرماهای کس مزور بهترین خرماهای منطقه محسوب می شوند.ولیمو شیرین وبرنج وگندم وجو هم کاشت می شود.واز یک طرف داروهای گیاهی توجه گردشگران رابه خود جذب می کند.وازطرفی دیگر سدبتونی بسیاز زیبای آن توجه افراد رابه خودجلب می کند .حتما ازاین مکان بسیارزیبا دیدن کنید
قلعه هریدوک: قلعه هریدوک مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان نیک شهر، بخش لاشار، روستای هریدوک واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۲۶۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
................................
آرشیو
