بَندَرعَبّاس مرکز استان هرمزگان و یکی کلان‌شهرهای رسمی ایران است که در جنوب ایران قرارگرفته است. شهر بندرعباس پس از شهر شیراز، بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر در جنوب ایران است. شهر بندرعباس مرکز شهرستان بندرعباس و یکی از نام‌های پیشین آن بندر گمبرون بوده که با لشگرکشی شاه عباس یکم و بیرون راندن پرتغالی‌ها از ایران نامش به بندرعباس تغییر یافته‌است.
بندرعباس بزرگترین بندر ایران است، علاوه‌بر آن مجتمع بندری شهید رجایی و بندر شهید باهنر به‌عنوان نقطه اتکای اقتصاد ایران در جهت جابه‌جایی کالا و نیز وجود کارخانه‌های پرشمار و بزرگ صنعتی؛ بندرعباس را به شهری مهم در زمینهٔ بازرگانی و صنعت کشور همچنین منطقه مبدل کرده‌است. فاصله بندرعباس تا تهران ۱۲۸۷ کیلومتر، تا تبریز ۱۸۰۰ کیلومتر ، تا اصفهان ۹۳۳ کیلومتر، تا شیراز ۵۷۷ کیلومتر و تا کرمان ۴۹۱ کیلومتر است.
بندرعباس به دلیل شرایط ویژه خود همواره پذیرای مهمانان بسیاری از همه نقاط ایران است و جمعیت این شهر در فصل‌های مختلف سال متفاوت است و همین شرایط موجب شده تا این شهر به یکی از مقصدهای گردشگری دریایی جنوب کشور تبدیل شود.
در سال ۱۶۲۲ میلادی، سپاهیان شاه‌عباس با فرماندهی سردار ایرانی امام‌قلی خان توانستند پرتغالی‌ها را در جنوب شکست دهند و به افتخار این پیروزی گمبرون به بندرعباس تغییر نام یافت. شهردار کنونی شهر بندرعباس عباس امینی‌زاده است که از شهریور ۱۳۹۲ تاکنون این مسئولیت را برعهده دارد. امام جمعه کنونی شهر بندرعباس محمد عبادی‌زاده است که از تیر ۱۳۹۸ تاکنون این مسئولیت را برعهده دارد.
شهر بندرعباس که در جنوب استان هرمزگان واقع شده از شمال به ارتفاعات و کوه‌ها و از جنوب به دریا منتهی می‌شود؛ بنابراین شیب عمومی شهر در راستای شمال به جنوب است. بخش بزرگ و چشمگیری از شهر از جمله محله سورو در جنوب‌غربی شهر و جنوب خیابان امام‌خمینی حد فاصل خور نایبند (شیلات) و خورگورسوزان و جنوب محله نخل ناخدا دارای سطحی هموار بوده و از ارتفاعی بین ۰٫۶ متر تا حداکثر ۵ از سطح دریا برخوردار است. نزدیک‌ترین شهر به بندرعباس شهر قشم (مرکز جزیره قشم) با حدود ۲۸ کیلومتر و فاصله بندرعباس تا تهران ۱۲۸۱ کیلومتر است.
شهر بندرعباس از ۴ منطقه و ۱۲ناحیه شهرداری تشکیل شده‌است:
منطقه ۱ (منطقه شرقی): از میدان دفاع مقدس تا پل رسالت و شامل محله‌هایی همچون شهرک نبوت، شهرک طلاییه، شهرک الهیه جنوبی، شهرک الهیه شمالی، شهرک سجادیه، شهرک توحید، شهرک گاز (فجر)، داماهی، شهرک انصارالمهدی، گلشهر جنوبی، گلشهر شمالی، محله نخل ناخدا، قریشی‌ها، کوی خلیج‌فارس، زعفرانیه
منطقه ۲ (شرق رو به مرکز): از پل رسالت تا میدان امام‌خمینی (پارک شهر) و شامل محله‌هایی همچون گلشهر جنوبی، گلشهر شمالی، شهرک طلوع، کوی ولیعصر، نایبند شمالی، نایبند جنوبی، شهرک امام‌رضا، آزادگان، چاهستانی‌ها، خواجه‌عطا
منطقه ۳ (منطقه مرکزی): از میدان امام‌خمینی (پارک شهر) تا میدان شهدا (یادبود) و شامل محله‌هایی همچون بیست متری شاهد، درخت سبز، شیر اول، شیر دوم، شیر سوم، سه‌راه برق، شاه‌حسینی، پُشت‌بند، سَرریگ، شهناز، کوی فرهنگیان شمالی و جنوبی، سیم‌بالا، مغ‌پیرمرد (نخل پیرمرد)، دوراهی ایسینی، سربالایی کمربندی، محله شهید جعفری، پل خواجو، نظرآباد، الشهدا، سیدکامل، چهار برق، محله سیاه‌ها، قلعه‌شاهی، چهارباغ، محله اوزی‌ها، چاه‌محمودی، شهرک پیامبراعظم.
منطقه ۴ (منطقه غربی): از میدان شهدا (یادبود) تا میدان قائم (بندر شهید باهنر) و شامل محله‌هایی همچون شمیلی‌ها، گل‌کنی نو، محله پشت‌شهر، حسین‌آباد، شهرک بهشتی، استمبیک (۲۲بهمن)، اسلام‌آباد، کوی پلیس، بهشت زهرا، محله دوهزار، ششصد دستگاه، امیرآباد جنوبی، شهرک نصر، سورو، شهرک امام، شهرک باهنر، بندر شهیدرجایی، شهرک نیروی دریایی (هدیش)
آب و هوای این شهر گرم و مرطوب است. به‌طور کلی در بندرعباس از نیمه آبان تا نیمه فروردین دارای آب‌وهوای مطبوعی است. ماه‌های اردیبهشت و خرداد هوا خشک، ماه‌های تیر تا مهر دارای آب و هوای مرطوب است. دمای هوای شهر بندرعباس در گرم‌ترین روزها به ۵۲ درجه سانتیگراد و در سردترین روزها به ۲درجه سانتیگراد می‌رسد. میانگین بارش بندرعباس در حدود ۲۰۰ میلی‌متر است.
همه ساله در کوه هُماگ با ارتفاع ۳۲۶۷متر ـ بلندترین کوه استان هرمزگان ـ در شمال دهستان سیاهو قرار دارد بارش برف را به خود می‌بیند. در روز ۱۶ دی ماه۱۳۹۲ برف ارتفاعات کوه گنو با ارتفاع بیش از دو هزار و ۲۳۷ متر را سفیدپوش کرد. مدارک معتبری در دسترس نیست که از چه زمان منطقه هرمزگان برای نخستین بار یک مرکز تجارت دریایی به عنوان بخشی از مسیرهای تجاری شده‌است. آنچه که مشخص است
بنابر گزارش هرودوت مورخ یونانی (۴۸۵–۴۲۰ پیش از میلاد) در زمان فرمانروایی داریوش بزرگ (بین ۵۸۶ و ۵۲۲ پیش از میلاد) فرمانده سلیاکوس که یک یونانی بوده به فرمان داریوش بزرگ از بندری در هرمزگان و شمال تنگه هرمز با کشتی به اکتشاف اقیانوس هند و دریای سرخ و ایجاد ارتباط دریایی با بنادر مهم آن دوران مانند چین و هند و لیبی پرداخته‌است. در نتیجه گسترش مسیرهای تجارت آریایی از مرزهای چین به لیبی احتمال داده می‌شود یک شاخه از مسیرهای تجارت دریایی از طریق تنگه هرمز خواهد بود که یک نقطه اتصال طبیعی با مسیرهای تجارت فلات مرکزی ایران می‌شود.
البته پیشینه چند هزار ساله لنج‌سازی در کرانه شمالی خلیج فارس و به‌ویژه بندر کنگ نشان از آن دارد که پیشینه تجارت بیش از این است. بنابر گزارش مورخ یونانی لوسیوس فلاویوس (۸۶–۱۶۰ میلادی)، الکساندر نئارخوس (۳۲۵–۳۲۶ پیش از میلاد) فرمانده نیروی دریایی اسکندر از هند به ایران و آسیای مرکزی تا رودخانه سند - مرز آن دوران امپراتوری هخامنشی - لشکر کشی کرده‌است. نئارخوس با یک ناوگان از سی‌وسه کشتی جنگی بزرگ و کوچک و حدود دوهزار نفر نیروی نظامی بوده‌است. مورخ یونانی اعلام میکند نخستین منطقه‌ای که نئارخوس و ناوگان خود به خلیج فارسی می‌رسد هرمز است و این نخستین باری است که نام هرمز یا هُرمیزَد در متون تاریخی آورده می‌شود.
دوران پادشان هرمز از قرن دهم تا قرن هفدهم میلادی است. در دوران اوج خود به حکومت بخشی از شمال شبه جزیره عربستان هم می‌رسد؛ اما در حالت کلی بندر هرمز که احتمال می‌رود در دهانه خور تیاب کنونی و محدوده دشت هرمز و در محل باغات میناب کنونی بوده خود حاکم ایالت موغیستان و از زیرمجموعه‌های حکومت کرمان بوده‌است. دوران اوج و شهرت هرمز در قاره‌های اروپا و آفریقا و آسیا و افسانه تجارت هرمز و بازارهای عجیب و غریب آن متعلق به قرن ۱۳ و ۱۴ میلادی و بنابر گزارش جهانگردانی چون مارکو پولو (۱۲۵۴–۱۳۲۴) میلادی در ایتالیا، ابن بطوطه (۱۳۰۴–۱۳۶۸) میلادی در مراکش و ژنگ وی (۱۳۷۱–۱۴۳۵) میلادی در چین است. ایلیا پائولوویچ پطروشفسکی خاورشناس روس اندازه ناوگان هرمز را تا ۵۰۰ کشتی یا قایق می‌داند که این این کشتی با توپ مسلح نبودند. برای بررسی نام‌های بندرعباس باید نظری تحلیلی به تاریخ آن داشت چراکه مردمان مختلف به تناسب ارتباطی که با بندرعباس داشتند به لفظ خود نامی بر این شهر نهادند. بندر، بندل، بندر گامرون، گامرون، گمبرون، گمرون، جرون، جرونات، جرونات عباسی، زرون، بندرعباسی و بندرعباس نام‌های این شهر بوده‌است. بعد از حمله اعراب مسلمان در قرن دوم هجری، فرار زرتشتیانی که از مسیر دریا به هند گریختند از این منطقه و هرمز قدیمه اتفاق افتاده‌است.
به اعتراف خود زرتشتیان تا اواخر قاجاریه نیز آخرین آنها از بندرعباس به هند رفته‌اند. بسیاری از تجار ثروتمند کرمان و یزد و … هم از زرتشتیان بودند که در این منطقه تجارت می‌کردند و به تفصیل در مقدمه کتاب از جرون تا بندرعباسی احمد سایبانی در خصوص تجارت زرتشتیان در این منطقه گفته شده‌است. وجود نام‌های زرتشتی مثل هرمز، هورمودر، در هو، مغستان، گبرانی نشان از تسلط زرتشتیان و گبرها بر این منطقه دارد. طبق کتاب اعلام الناس فی احوال بندرعباس نوشته محمد علی مینابی بندرعباسی معروف به سدیدالسلطنه کبابی که حدود یک قرن پیش درباره بندرعباس نوشته شده در نامه‌های ارسالی قبل از حضور پرتغالی‌ها به حکومت مرکزی ایران بندرعباس را بندر یا بندل نام نهادند لفظی که هم‌اکنون هم ساکنان منطقه از آن استفاده می‌کنند و بندل لفظی از لهجهٔ محلی است که لارستانیهای جنوب استان فارس برای بندرعباس به کار می‌برند؛ و این نشان از آن دارد که قبل از ورود پرتغالی‌ها هم بندر بوده‌است به نظر می‌آید تشکیل بندرعباس بعد از حمله مغول و ناامنی‌های پس از آن و سقوط هرمز قدیمه و مهاجرت پادشاه هرمز به جزیره هرمز و همچنین نامناسب بودن بندرگاه تجاری در هرمز قدیمه یا احتمالاً روستای تیاب در دهانه خور تیاب انجام شده‌است.
این که گفته می‌شود گمرون از خرچنگ به زبان پرتغالی یعنی کامارائو یا از خم رو در زبان محلی گرفته شده بی‌اساس است چرا که اگر محلی از قبل وجود داشته باشد را نمی‌توان اسم جدید برایش تعریف کرد و لزومی هم ندارد همچنین مردم محلی به خرچنگ سینگو می‌گویند که لفظی کاملاً فارسی است به معنی حرکت و خزش روی سینه، از طرفی از حدود هزار سال پیش تاکنون به علت پیدایش کاغذ اسامی تغییرات اندکی در تلفظ داشته‌است.
ایرانیان مسلمان شده زرتشتیان را گور یا گبر منطقه آنان را گبرانی می‌گفتند ولی می‌دانیم که گبر شاخه‌ای از دین زرتشت است که مرده‌های خود را دفن می‌کنند. سدید السلطنه می‌گوید که جرون یا جرونات به منطقه جغرافیایی می‌گویند نه الزاماً به شهر بندرعباس گمرون و گبرون و گمبرون و گمرونی و جرون و جارونات و جارونات عباسی و زرون نام‌هایی است که یک ریشه دارد و مردمان مختلف به تناسب خود بر آن نهادند و بندر و بندل و بندرعباس هم اسم حکومتی یا ایرانی آن هست.
هر قومی که بر این بندر تسلط یافته لفظ خود را گسترش داده‌است. اصل آن گبران و گوران است مثل کرمان و تهران و اصفهان و … که شاخه‌ای از دین زرتشتی است و اصل تجارت این منطقه در اختیار زرتشتیان بوده آخرین نقطه‌ای که زرتشتیان هم از ایران گریختند همین منطقه بوده‌است … زرتشتیان آن را گبرانی و زمان تسلط اعراب از آنجا که گاف نداشتند به جای آن جیم گذاشتند و آن را جرون یا جرونات یا جرونات عباسی نامیدند پرتغالی‌ها گمرون یا گمبرون نامیدند و ترکانی که به رهبری امام قلی برای پس گرفتن آن از پرتغالی‌ها تلاش می‌کردند جیم را به ز تلفظ کردند و زرون نامیدند.
در سال ۱۶۲۲ میلادی شاه عباس توانست با کمک انگلیسی‌ها و سردار ایرانی امام قلی خان پرتغالی‌ها را شکست دهد. به افتخار این پیروزی بندر گمبرون به بندرعباس تغییر نام داد. در تقسیمات کنونی کشوری شهر بندرعباس مرکز استان هرمزگان و یکی از مهم‌ترین مراکز راهبردی و بازرگانی ایران در جوار خلیج فارس و دریای عمان است. جمعیت بندرعباس را نمی‌توان به‌طور دقیق عنوان کرد زیرا از بومیان و مهاجرین تشکیل شده و تعداد مهاجرین بنا به فصول سال متغیر است اما به استناد نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر بندرعباس ۵۲۶٬۶۴۸ نفر اعلام شده‌است. مردم بندرعباس اکثریت مسلمان و از پیروان مذاهب شیعه و سنی هستند. اهل سنت بیشتر در محله‌های اوزی‌ها، سورو و شغو (شهرک توحید) زندگی می‌کنند.
زبان اهالی بندرعباس بندری که یکی از گویش‌های پارسی کهن است که ویژگی‌های کهن را حفظ کرده‌است.واژگان دکان و دکه دو نمونه صد ها واژه ای است که در زبان این شهر کاربرد دارداز سوی دیگر به خاطر روابط بازرگانی شماری از وام‌واژه‌های اروپایی (نمونه:tawāl، از واژه towel انگلیسی به معنی حوله) و عربی، هندی نیز در آن دیده می‌شود. در بندرعباس به دلیل تنوع قومی و نژادی نیز این گویش در محله‌های مختلف آن نظیر نایبند خواجه عطا، سورو، پشت شهر و مغ ناخا (نخل ناخدا)، شغو (شهرک توحید) شهرها و روستاهای کوچک اطراف با لهجه‌های مختلف صحبت می‌شود.
بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر به دلیل موقعیت مناسب جغرافیایی، به عنوان نقطه اتکای بندرعباس در جهت جابه‌جایی کالا و سرمایه در اشکال مختلف، نتایج اقتصادی به سزایی برای استان هرمزگان به همراه داشته و بندرعباس را به منطقه ویژه اقتصادی معادن، فلزات، کشتی‌سازی و صادرات و واردات کالا تبدیل کرده‌است.
بندرعباس شهری است که هم بازارهای مدرن دارد و هم سنتی. مجتمع‌های «سیتی‌سنتر، مگامال، ستاره‌جنوب، ستاره‌شهر، زیتون، ملکه آسمان‌ها، پردیس، نخیل، نیلی و …» از جمله بازارهای مدرن و «بازار اوزی‌ها، بازار لاری‌ها و بازار قدیمی» هم ازجمله مراکز خرید سنتی این شهر هستند.
مجتمع‌های تجاری سیتی سنتر، زیتون، ستاره جنوب، نیلی، ستاره شهر، پردیس الهیه جنوبی، مگامال سرو، رویال و پاسارگاد و ملکه آسمان‌ها و کارگزاری در کنار بازارهای سنتی مثل بازار اوزی‌ها، بازار لاری‌ها، بازار شهرداری (این بازار در دهه هفتاد تخریب و فضای آن به طرح‌های عمرانی شهری جدید اختصاص یافت) و بازار روز فعال هستند. مراکز تجاری نور، صدف، مروارید و زیتون۲ و … نیز در حال ساخت است.صدا و سیمای مرکز خلیج‌فارس پس از ارومیه دومین مرکز شهرستانی کشور است که در نیمه دوم سال ۱۳۴۷ در بندرعباس رسماً افتتاح و با یک فرستنده تلویزیونی ۵۰ واتی کار خود را آغاز کرد. ۵ ماه بعد در فروردین ۱۳۴۸ با نصب یک فرستنده یک کیلو واتی فعالیت رادیویی مرکز خلیج‌فارس نیز آغاز شد. رادیوی مرکز خلیج‌فارس در آغاز کار، روزانه ۷ ساعت برنامه پخش می‌کرد و برخی از برنامه‌ها تولید محلی بودند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی صدای مرکز خلیج فارس تا مدتی تولید محلی نداشت و به تقویت برنامه‌های شبکه سراسری می‌پرداخت. تنها اخبار استان و اطلاعیه‌ها به‌طور مستمر تهیه و پخش می‌گردید. از سال ۱۳۵۸ مرکز مجدداً تولیدات محلی خود را شروع کرد به‌طوری‌که در آن سال بیش از ۵۰ ساعت تولید محلی در کارنامه مرکز ثبت گردیده‌است. پس از آن شاهد سیر صعودی تولیدات محلی صدای مرکز می‌باشیم. راه اندازی شبکه استانی صدای مرکز خلیج فارس با پخش روزانه ۱۴ ساعت برنامه در هشتم مرداد ۱۳۷۶ از مهم‌ترین دستاوردهای مرکز است.
استان هرمزگان دارای ۵۸ نشریه محلی است و دو نشریه صبح‌ساحل و دریا در گستره سراسری چاپ و توزیع می‌شوند. ندای هرمزگان، آوای خلیج‌فارس، بندر، صدف، سفیر جنوب، ارمغان بندر، دریای اندیشه، نگاه روز، آفتاب جنوب، شهروند هرمزگان، گامرون، مرجان و ندای جوان از جمله نشریات محلی هرمزگان بوده که در قالب روزنامه، دو روزنامه، هفته‌نامه یا دو هفته‌نامه چاپ و منتشر می‌شوند. همچنین اغلب خبرگزاری‌های اصلی کشور همچون ایرنا، مهر، ایسنا، اکونیوز و فارس در این استان نمایندگی دارند.
فرودگاه بین‌المللی بندرعباس که در شرق شهر قرار گرفته یکی از فرودگاه‌های پررفت‌وآمد کشور است روزانه پروازهای بسیاری به مقاصد داخلی و خارجی در آن آن انجام می‌شود. مقصد پروازهای بین‌المللی این فرودگاه دبی و جده (در زمان حج) است پروازهای داخلی نیز در مسیرهای بندرعباس به تهران، کیش، ابوموسی، چابهار، اصفهان، یزد، شیراز، رشت، مشهد، اهواز، کرمانشاه، ساری، تبریز و … انجام می‌شود. در سال‌های حکومت پهلوی دوم از حدود سال ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۶ ناوگان ترابری هوایی ایران که شامل هواپیمایی DC3 و DC6 بود در محلی بنام بندکناران واقع در ۲۵کیلومتری جاده کنونی بندرعباس سیرجان (باباغلام) اقدام به انجام پرواز می‌کرد. از سال ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۴۹ فرودگاه بندرعباس به محل دیگری که در بلوار جمهوری اسلامی ـ که هم‌اکنون به نام محله فرودگاه قدیم مشهور است و بخشی از بیمارستان شهید محمدی در آن واقع شده - انتقال یافت. کار ساخت فرودگاه کنونی که در سال ۱۳۴۹ ساخت باند آن به اتمام رسیده بود در سال ۱۳۵۰ پس از تکمیل پایانه و نصب کامل دستگاه‌های ناوبری این فرودگاه رسماً افتتاح شد.
پایانه مسافربری خلیج فارس تنها پایانه مسافربری اتوبوسی شهر بندرعباس است که در محلهٔ نخل‌ناخدا و در بلوار خلیج‌فارس قرار دارد. روزانه از پایانه سفرهای متعددی به شهرهای مختلف کشور انجام می‌شود. راه‌آهن از دیگر محورهای ارتباطی که از نظر حجم مسافر و ترابری کالا به کلیه نقاط ایران درصد بالایی را به خود اختصاص داده‌است. از شهر بندرعباس روزانه چندین قطار مسافری و باری به مقصد تهران حرکت میکند. در طول هفته قطارهای دیگری هم به مقصد اصفهان و مشهد هم مسافرین را جابجا میکند. بندر شهید حقانی بندرعباس بزرگترین پایانه مسافری دریایی ایران محسوب می‌شود که با ۴۰ فروند شناور استاندارد و پیشرفته و ظرفیت جابجایی همزمان افزون بر چهار هزار نفر را برای سفرهای دریایی دارد. شناورها از این بندر به جزایر قشم، هرمز و لارک رفت‌وآمد می‌کنند.
تولیدات: تنباکو، خرما، نارنگی، انبه، مرکبات، ارده، مسقطی، تولیدات صنعتی، نفت (و فراورده‌های آن)، گاز، مروارید، شیلات
صادرات: ترانزیت کالا، خرما، مرکبات، شیلات، صادرات دوباره کالا، بندرعباس در گذشته محل صادرات ظروف چینی بوده و در اروپا (به ویژه در انگلیس) با نام گامبرون (gombroon) شناخته می‌شد.
هم‌اکنون بندرعباس دارای ۳ سینماست: سینما ستاره شهر ، سینما ستاره جنوب ، سینما غدیر
سابقه وجود سینما در بندرعباس به هفتاد سال پیش برمی‌گردد. سینما مهتاب نخستین سالن نمایش فیلم بندرعباس بود که سال ۱۳۲۸ خورشیدی با سرمایه‌گذاری جمعی از بازرگانان در نزدیکی محل کنونی بازار بزرگ بندرعباس راه‌اندازی شد. این سینما ۲۰۰ نفر ظرفیت و هر هفته یک‌شب به زنان اختصاص داشت.در سال ۱۳۳۴ سینما شهرزاد به‌عنوان نخستین سینمای مجهز و رسمی بندرعباس راه‌اندازی شد. پس از تخریب ساختمان این سینما در دهه ۱۳۸۰، مجتمع تجاری و سینما ستاره شهر به‌جای آن ساخته شده‌است. سینما شهرنمایش واپسین سینمای مدرن بندرعباس در پیش از انقلاب بود که سال ۱۳۵۳ راه‌اندازی شد. ساختمان این سینما که پس از انقلاب به سازمان تبلیغات اسلامی واگذار شد وجود دارد اما تغییر کاربری داده‌است. به موازات این سینماها، سینماهای دیگری در شهرک‌های مسکونی نیروی دریایی و نیروی هوایی ارتش در بندرعباس فعال بودند.
خرمای بندرعباس، بسیار خوش طعم و مرغوب است. استان هرمزگان به دلیل آب و هوای گرم و خشک بستری مناسبی را برای بعمل آمدن خرما فراهم نموده است. شهرستان حاجی آباد، میناب، رودآب که در نزدیکی شهر بندر عباس قرار دارند از عمده تولیدکنندگان خرمای استان می باشند. سالانه حدود بیست درصد از خرمای هرمزگان به کشورهای حاشیه خلیج فارس، اروپا، آسیای میانه و آمریکا صادر می شوند و بخشی از آن برای مصرف داخلی است. انواع درجه 2و3 آن را برای فرآورده هایی چون چیپس خرما، عسل خرما، شیره ی خرما و …. استفاده می کنند. از سوغاتی دیگر بندر عباس که میتوان به آن اشاره کرد مرکبات بندرعباس و فرآورده‌های حاصل از آنهاست. بندر عباس و شهرستان‌های استان هرمزگان دارای باغات مرکباتی هستند که سالانه درصدی از نیاز استان‌های اطراف خود و کشورهای حاشیه خلیج فارس را در این زمینه تامین می‌کنند. مرکباتی که در استان هرمزگان کشت می‌شوند و در شهر بندر عباس به چشم میخورد نارنگی، پرتقال، لیمو لیسبون، لیمو شیرین، نارنج، گریپ فروت و لیموترش است. در فصل بهار اگر سفری به شهر بندرعباس داشتید میتوانید این میوه‌های خوش طعم را تهیه کنید و از خوردنشان لذت ببرید. گوآوا میوه ای وارداتی است که گیاه آن سال ها پیش وارد ایران شد و در قسمت های جنوب و شمالی ایران کاشته شد تا میوه ای خوشمزه به بار بیاورد. این درخت زیبا در بهمن و اسفند ماه به گل می نشیند و پس از آن در بهار میوه می دهد. درختچه گوآوا برگ های بیضی شکل و موازی هستند و میوه ی آن گوشتدار می باشد ، همچنین میوه ی گوآوا دارای خواص بسیاری نیز می باشد . بهترین ماهی‌های جنوب ایران را می شود در بندرعباس و اطرافش پیدا کرد. بازار ماهی فروشان این شهر هم به عنوان یک جاذبه گردشگری دیدنی است و هم میتوانید ماهی و میگوی تازه از آن خریداری کنید و به شهرتان ببرید. فراموش نکنید این کار را در روز آخر سفر انجام دهید و از فروشنده بخواهید اطراف ماهی‌ها یخ نگذارد. چون هر گونه مایعات در بار هوایپیما ممنوع است و میتواند دردسرهایی برای شما ایجاد کند.
خطه ی جنوب ایران با وجود دستان هنرمند مردان و زنانی معنا پیدا میکند که برای نشون دادن هنرشان منتظر امکانات پیشرفته نیستند . برای مردم خوب بندرعباس برگ های درخت خرما، صدف های کنار ساحل و نخ های رنگی کافی هستند تا زیباترین صنایع دستی رو بیافرینند.
چنته، سوغات رنگارنگ بندرعباس: چنته از صنایع دستی و سوغات بندر عباس به شمار می آید که توسط زنان این منطقه و بر روی دارهای زمینی بافته می شوند. چنته شامل اشکال هندسی و ذهنی متنوعی می باشد. این صنایع دستی زیبا با صدف های دریایی و منگوله های رنگارنگ تزیین می شوند و غالباً از آن برای تزیین کپرها استفاده می کنند. چنته ها از سوغات های محبوب و رنگارنگ زیبای بندرعباس به شمار می آیند.
صنایع دریایی: اگه تا بحال لذت قدم زدن در ساحل خلیج فارس نصیبتان شده باشد، مطمئنا متوجه تنوع بالای صدف های زیبا در این منطقه شده اید. شاید ما براحتی از کنار این صدف ها بگذریم، اما مردم هنرمند جنوب اینها را به عنوان یک فرصت و سرمایه ی اقتصادی می بینند. برای اون دسته از دوستان و عزیزانتان که عاشق وسایل تزئینی هستند، خرید صنایع دریایی بندرعباس میتواند گزینه ی خوبی باشد.
گلابتون دوزی: گلابتون که نوعی زردوزی در قدیم بوده ، یکی از زیباترین صنایع دستی سیستان و بلوچستان و استان هرمزگان هست که جلوه ی بسیار خاصی دارند. امروزه گلابتون دوزی دیگر مثل قدیم با نخ های نازک از جنس طلا بافته نمی شوند ، اما هنوز هم نقش و طرح طلایی روی پارچه های رنگی این هنر را منحصر به فرد میکند.
بادله دوزی: در طول سفرتان به بندرعباس به لباس زنان و دختران جنوب دقت کنید، چیزی جز هنر روی این لباس می بینید؟ پایین شلوار زنان جنوب طرح های گلدوزی شده ی رنگارنگی را می بینید که معروف به بادله دوزی هستند. بادله دوزی یکی از صنایع دستی بندرعباس می باشد که با نخ های ابریشمی دوخته می شوند.
صنایع دستی حصیری: به دلیل وجود نخل‌های خرما در بندرعباس ، مردم صنایع دستی زیادی با حصیر این درختان می‌سازند. لوازمی متنوع از وسایل کاربردی آشپزخانه تا سبد‌هّای تزیینی که همه کیفیت بالا و زیبایی خیره‌کننده‌ای دارند.
جاذبه بندرعباس
حمام گله داری: حمام گله داری در محله «قلعه شاهی» یا همان محله «اوزی‌ها» قرار گرفته است. حمام در جنوب بندرعباس و بسیار نزدیک به ساحل خلیج فارس قرار گرفته است. «شیخ احمد گله داری» یک تاجر سرشناس و خیر بود. او به منظور خدمت به مردم و ایجاد مکانی برای استفاده آنها، حمامی را در اواخر قرن سیزدهم هجری قمری ساخت. در واقع ساخت این بنا به دوره حکومت قاجاریه برمی‌گردد. وی پس از اتمام ساخت این حمام آن را به مسجد گله داری وقف کرد. گویا حمام گله داری در قدیم بسیار شلوغ بوده و مردم زیادی از آن استفاده می‌کردند و رونق فراوانی داشت؛ به گونه‌ای که یکی از اهالی قدیمی محله گله داری در خاطراتش از این حمام این‌گونه بیان میکند که این حمام در نوبت زنان کاملا قرق می‌شده و زنان بندرعباس، با تشریفات خاصی از صبح تا بعدازظهر را در این حمام سپری می‌کردند. حمام گله داری بندرعباس میان سال‌های ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۸ هجری قمری مورد بازسازی قرار گرفت. پس از این که از سال ۱۳۴۰ به بعد لوله‌کشی شهری و حمام به منازل مردم آمد، متاسفانه حمام تاریخی گله داری عملا به یک حمام متروکه مبدل شده بود، ولی در سال ۱۳۷۰ اداره این بنا به اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری واگذار شد. این اتفاق باعث شد تا علاوه بر ثبت آن در فهرست آثار ملی ایران، بنای ساختمان مورد بازسازی نیز قرار گیرد و احیا شود.
معبد هندوها بندرعباس: در کرانه شمالی قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین خیابان و منطقه اداری و تجاری بندر عباس، معبد هندوها چشم هر تازه‌واردی را به خود جلب میکند. شیوه و سبک معماری آدمی را متوجه معابد هندوها و هندوستان می‌سازد و به راحتی میتوان دریافت که معبد، معبد هندوهاست نه گبرها، اما از آنجا که مردم قدیم بندر عباس، هندوهای مقیم این شهر را به نام گور یا گبر می‌شناختند، معبد نیز در زبان مردم بومی به بت گوران شهرت یافته و هنوز هم مردم محلی کم و بیش این معبد را به همان نام می‌شناسند. این معبد در گذشته دارای حیاطی وسیع بوده که در حاشیه آن تعدادی درختان بومی وجود داشته، امروزه بخشی از حیاط در جریان تعریض خیابان از بین رفته است، اما معبد همچنان پا برجا باقی است و به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی بندر عباس شناخته می‌شود. نمای ظاهری آن مخروطی شکل با رنگ سفید و شیارها و کنگرهای طولی است. جمیعت هندوهای مقیم بندر عباس در زمان احداث معبد، حدود یک‌صد نفر بوده که غالبا به کار تجارت مشغول بوده‌اند. این معبد در سال ۱۳۱۰ هجری قمری برابر با ۱۲۷۰ خورشیدی در زمان حکومت (محمدحسن خان سعدالملک) بنا شد. این معبد برای نیازهای هندوهای مقیم شهر بندر عباس که از سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴ خورشیدی سکونت داشته و به کارهای تجاری می‌پرداختند ساخته شده است. پرستشگاه هندوها نشانه‌ای زنده از روابط تجاری باشکوه میان هندی‌ها و ایرانی‌ها است. نشانی که امروز آنچنان مورد کم توجهی قرار گرفته است که کمتر کسی به آن با دیده دقت می‌نگرد. مردم بومی بندر عباس هم با ویژگی‌های تاریخی این بنا بیگانه‌اند، زیرا اطلاعات زیادی از این بنا و معماری معبد هندوها ندارند. این معبد یکی از آثار منحصربه‌فردی است که از سوی تجار شهری به نام شیکار پور در غرب هند ساخته شد. زمانی که آنها بندر عباس را ترک کردند، بت‌هایی که در معبد و طاقچه محراب بود نیز با خود بردند و این بنا کم کم مخروبه شد تا اینکه از طریق سازمان میراث فرهنگی در چند نوبت تعمیر اساسی شده است. هم اکنون عملیات مرمت این معبد به دلایل نامعلومی متوقف شده است.
عمارت کلاه فرنگی بندرعباس: عمارت کلاه‌فرنگی بندر عباس در بخش مرکزی این شهر قرار دارد و در گذشته گمرک و محل تجارتخانه‌ی داخلی و خارجی بوده است. قدمت این بنای تاریخی به دوران حکومت صفویان بازمی‌گردد. عمارت کلاه‌فرنگی شامل طبقه همکف برای نگهداری کالا، طبقه دوم برای تشکیلات اداری و سکونت و دو حیاط وسیع در شمال غرب با آب‌انبارهای متعدد بوده است. بر فراز طبقه دوم ساختمان هشت‌گوشی از چوب ساخته بودند که در وسط آن گنبدی مخروطی شکل قرار داشت. گنبد مذکور شبیه به کلاهی بود که در آن روزگار، مردم اروپایی، یعنی فرنگی‌ها بر سر می‌گذاشتند. به همین سبب آن بخش از ساختمان به کلاه‌فرنگی شهرت یافت و به تدریج نام کلاه‌فرنگی به کل عمارت اطلاق شد. این اثر به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی بندر عباس، در سال ۱۳۸۴، با شماره ۱۳۸۳۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مسجد جامع اهل سنت بندر عباس (مسجد جامع دلگشا): مسجد جامع اهل‌سنت بندر عباس که با نام مسجد جامع دلگشا نیز شهرت دارد، در بلوار ساحلی طالقانی بندر عباس، رو به دریا قرار گرفته و به شماره ۱۵۹۹ به ثبت آثار ملی ایران رسیده است. این مسجد دارای دو طبقه، یک مناره، صحن و ۱۲ ستون است که از طرح قدیمی این مسجد باقی مانده‌‌اند. با گنجایش ۶ هزار نمازگزار، هر جمعه در مسجد مراسم نماز جمعه اهل سنت بندر عباس برگزار می‌شود. مسجد جامع دلگشا به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین مساجد شهر، دارای سابقه‌ای طولانی است و قدمت آن به بیش از ۲۵۰ سال پیش برمی‌گردد. این مسجد در طول این مدت چندین‌بار تجدید بنا و بازسازی شده است و در حال حاضر به‌عنوان یکی از اماکن مذهبی و جاهای دیدنی بندر عباس شناخته می‌شود.
قلعه فین: قلعه فین در بخش فین، در فاصله ۹۵ کیلومتری از بندر عباس قرار دارد و از جاهای دیدنی استان هرمزگان به شمار می‌آید. این قلعه روی تپه‌ای مرتفع جای گرفته است و قدمت آن را از روی سفال‌های به‌دست آمده میتوان به قرون میانه اسلامی نسبت داد. قلعه فین تا دهه‌های اخیر نیز مورد استفاده خوانین منطقه قرار می‌گرفت و احتمالا در زمان ساخت جنبه نظامی داشته است. با توجه به اهمیت تاریخی، این اثر در سال ۱۳۸۱، با شماره ۷۲۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
حمام بزرگ (حمام گپ): حمام بزرگ که با نام حمام گپ نیز شناخته می‌شود، از جاذبه های گردشگری بندر عباس به شمار می‌آید و بزرگترین حمام شهر در دوره قاجار بوده است. از این حمام تا اواخر دهه پنجاه همچنان استفاده می‌شد. با دوقسمت مردانه و زنانه، مصالح بنا را سنگ و آجر به همراه ملات ساروج، گچ و در دهه اخیر سیمان تشکیل می‌دهند. حمام گپ در دوره پهلوی دوم با راه‌اندازی لوله‌کشی شهری در بندر عباس به تاسیسات لوله‌کشی مجهز شد و در بخش‌هایی از آن از دوش استفاده می‌کردند. این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱، با شماره ثبت ۶۴۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
پارک ساحلی سورو: پارکی ساحلی سورو از جاهای دیدنی بندر عباس در نزدیکی دریا است. این پارک دارای امکاناتی نظیر فضای بازی کودکان، میز و نیمکت سنگی است و درختانی مانند نارگیل، نخل زینتی، خرما، سیکاس، ختمی دریایی، گارم زنگی و پلومریا در آن جای گرفته‌اند. مشعل جنگل، این پارک ساحلی را از دیگر پارک‌های سطح شهر متمایز کرده است.
امامزاده سید مظفر (ع): امامزاده سید مظفر (ع) از جاهای دیدنی بندر عباس در محله نایبند است و یکی از اماکن مذهبی استان هرمزگان در جنوب ایران به شمار می‌رود. اهل سنت معتقد هستند سید مظفر از سادات اهل سنت است و شیعیان بر این باور هستند که این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است. با نمای کاشی‌کاری شده، بنای امامزاده یک گنبد و چهار مناره میناکاری شده دارد. این مکان مذهبی هر ساله میزبان تعداد زیادی از زائران می‌شود که از راه‌های دور و نزدیک برای زیارت به این امامزاده می‌آیند.
کوه نمکی خرسین: کوه نمکی خرسین در ۸۰ کیلومتری بندر عباس، جوار روستای خرسین، دهستان سیاهو قرار دارد و از جاهای دیدنی استان هرمزگان به شمار می‌رود. این منطقه از یک رشته‌کوه تشکیل می‌شود که بهصورت گنبد نمکی از داخل زمین بیرون آمده است، به طوری که نوک گنبد هنوز بدون تغییر از بافت طبیعی اطراف پوشیده از بادام کوهی است. قسمت‌های جانبی گنبد تحت تاثیر فشارهای درونی زمین بهصورت نمک ظاهر شده است و به‌علت نمکی شدن بافت خاک، پوشش قابل توجهی ندارد. آب شوری که از گنبد سرچشمه می‌گیرد به زمین‌های کشاورزی اطراف و آب‌های شیرین منطقه اثرات زیان‌باری وارد کرده است. این منطقه به دلیل داشتن ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود در مقایسه با سایر گنبدهای نمکی موجود در استان، چشم‌اندازهای منحصربه‌فردی دارد، از جمله آبشار نمکی، قندیل‌های متنوع و ستون‌های عظیم نمکی.
چشمه آب گرم گنو: چشمه آب گرم گنو از جاهای دیدنی بندر عباس در کوه گنو است که در فاصله ۳۴ کیلومتری از شمال شرقی بندر عباس قرار دارد. این چشمه و بخش‌های اطراف آن مکانی مناسب برای استراحت و تفرج‌های خانوادگی است. با وجود اینکه آب و هوای استان هرمزگان در اغلب مواقع سال گرم و شرجی است، اما محیط اطراف کوه گنو به‌دلیل ارتفاع زیادش آب و هوای معتدلی دارد و البته باید بدین نکته نیز توجه داشت که دلیل شرجی بودن هوای این استان همین کوه گنو است. زیرا این کوه که با ارتفاع ۲۳۴۷ متری ششمین کوه بلند این استان به حساب می‌آید، مانع عبور بخارات آب دریا می‌شود و در نتیجه هوای این استان اغلب شرجی است. معتدل بودن آب و هوای این کوه باعث می‌شود که گردشگران زیادی به این منطقه سفر کرده و ساعاتی را در آنجا سپری کنند. لازم به ذکر است که گنو به‌عنوان منطقه حفاظت شده شناخته می‌شود.
بازار قدیم بندر عباس: بازار قدیم بندر عباس که با نام بازار سنتی بندر عباس نیز شناخته می‌شود، از قدیمی‌ترین و شلوغ‌ترین بازارهای این شهر بندری به شمار می‌رود و با وجود مراکز خرید متعدد، همچنان روحی سرزنده و پویا دارد. این بازار لقب رنگارنگ‌ترین قسمت شهر را به خود اختصاص داده است و یکی از جذاب‌ترین دیدنی های بندر عباس محسوب می‌شود. در این بازار میتوان صنایع دستی محلی و اجناس ارزان یا دست دوم را تهیه کرد.
محله باستانی سورو: محله باستانی سورو در غرب شهر بندرعباس قرار دارد. در کتب تاریخی هرجا نامی از بندر گمبرون (بندرعباس) آمده، نامی از سورو هم برده شده و نام سورو با تاریخ این خطه گره خورده است. محله قدیمی سورو (در شمال محله‌ی سوروی فعلی) قرار دارد و در گذشته نخلستان‌های وسیعی داشت و درختان دیگری مثل کنار، کرت، کهور، گز و خرگ در آن وجود داشت. از این محله سکه‌های متعددی مربوط به دوران مختلف مخصوصا دوران ساسانی، صفویه و قاجاریه به دست آمده است. این سکه‌ها امروزه در موزه بندعباس نگه داشته می‌شوند. محققان از این سکه‌های کشف شده حدس می‌زنند که ملوک هرمز ( حکومتی پادشاهی در خلیج فارس بود که از قرن سوم تا قرن دهم هجری در طول تنگه هرمز حکومت می‌کردند) ضرابخانه داشتند و علاوه بر سکه‌های مس و نقره، مسکوکات طلا هم ضرب می‌کردند.
موزه مردم شناسی خلیج فارس: موزه مردم‌شناسی خلیج فارس یکی از بزرگترین موزه‌های مردم‌شناسی در جنوب کشور است که در محوطه تاریخی برکه‌های باران ساخته است. این موزه در سه طبقه و با زیربنای ۲۴۰۰ متر مربع، در اسفند سال ۱۳۸۶ افتتاح شد. معماری ساختمان موزه یکی از ارزشمندترین نمونه‌های معماری در جنوب ایران بوده و از معماری سنتی هرمزگان ریشه گرفته است. در این ساخت این بنا خلاقیت به کار گرفته شده و ارزش‌های هنری، معماری و فرهنگی منطقه‌ای کاملا در آن حفظ شده است.
موزه آب: موزه آب یکی از موزه‌های شهر بندرعباس است که در بلوار امام خمینی قرار دارد. قدمت بنای این موزه به دوران صفویه بازمی‌گردد و امروزه به شکل بسیار زیبایی بازسازی شده است. با گشت و گذار در این موزه میتوانید شناخت خوبی بر آثار و ابنیه تاریخی در زمینه‌های مختلف مربوط به آب به دست آورید. با راه‌اندازی این موزه تلاش بشر در حفر چاه‌های آب و قنات به نمایش گذاشته شده است تا آنها را به مردم بشناسانند و از میراث قدیمی اشیای مربوط به اب و حفر آن به خوبی حفاظت می‌شود. در موزه آب اشیایی مثل انواع کوزه، انواع خمره آب به نام کروش، خمره‌های سنگی (موو)، پایه مشک (مشک تروز) و عکس‌هایی از ظروف آب و گاوچاه و چاه چرخ گاوی به نمایش گذاشته شده است.
...........................
آرشیو
