جام جهانی قطر بالاخره در پی بیش از یک دهه آماده‌سازی این کشور انجام و به پایان رسید و همانند سایر دوره‌های این تورنمنت فوق العاده محبوب، پر از اتفاقات ریز و درشت داخل و خارج از چمن سبز جادویی بود.
اختصاصی طرفداری| لیونل مسی بهترین تورنمنت دوران کاری‌اش را پشت سر گذاشت، کریستیانو رونالدو با ناامیدی مطلق از جام جهانی خداحافظی کرد، تیم شایسته کرواسی یک بار دیگر روی سکوی مسابقات قرار گرفت و در دوره‌ای که بیشترین پنالتی‌های پایان بازی و همچنین گل‌ها را به خود دید، این مراکش بود تحسین تمام دنیا را به خود دید.
در این یادداشت و ادامه معرفی اتفاقات برتر تاریخ جام جهانی که 4 سال قبل با مرور 100 اتفاق برتر 1930 تا 2014 شروع کردیم و پیش از جام جهانی 2022 قطر، آن را با معرفی 10 اتفاق برتر روسیه 2018 تکمیل کردیم، به مرور 10 اتفاق یا لحظه برتر جدیدترین ورژن جام جهانی به انتخاب تحریریه طرفداری می‌پردازیم.
10- ناکامی بزرگ قاره سبز
با وجود رسیدن دو تیم کرواسی و فرانسه به نیمه نهایی و فینال مسابقات، این دوره از مسابقات یک ناکامی قابل توجه برای قاره برتر فوتبال دنیا به حساب می‌رود. قبل از همه، این آلمان پرافتخار بود که برای دومین دوره پیاپی از صعود به دور یک هشتم بازماند. بلژیک که مقام سوم دوره گذشته را به دوش می‌کشید، جایی در بین 16 تیم برتر نداشت. دانمارک به عنوان یکی از 4 تیم برتر یورو 2022، هم شرایط مشابهی با دو تیم قبلی داشت و با عملکردی به مراتب بدتر، فقط با کسب یک امتیاز در مرحله گروهی حذف شد. تیم پرستاره صربستان هم نتوانست برای دومی گروه هفتم، چالش چندانی برای سوئیس ایجاد کند و حتی از کامرون هم پایین‌تر قرار گرفت.
این روند ضعیف اروپایی‌ها با حذف اسپانیا و پرتغال به دست تیم تحسین شده مراکش در یک یک هشتم و یک چهارم ادامه پیدا کرد و پازل ناکامی این قاره با شکست فرانسه در فینال مقابل آرژانتین تکمیل شد تا در پی 16 سال سلطه تیم‌های اروپایی بر جام جهانی، آن‌ها تاج و تخت را به آمریکای جنوبی واگذار کنند.
9- پر از پنالتی و پنالتی‌گیر
جام جهانی 2022، پنج ضربات پنالتی پایان بازی داشت که این بیشترین میزان کشیده شدن ضربات پنالتی در یک دوره جام جهانی بود. آرژانتین با شکست دادن هلند در ضربات پنالتی، نخستین تیم تاریخ شد که در 5 مرتبه از ضربات پنالتی آخر بازی برنده می‌شود و با برد مقابل فرانسه، آمار خود را بهتر هم کرد.
این دوره از جام جهانی پر از دروازه‌بانان پنالتی گیر هم بود. وویچک شزنی از بهترین سنگربانان قطر 2022 بود و با مهار پنالتی لیونل مسی در دیدار با آرژانتین، به سومین دروازه‌بان تاریخ جام جهانی تبدیل شد که در یک دوره جام جهانی، دو پنالتی را در جریان بازی مهار می‌کند. همچنین، دومینیک لیواکوویچ دیگر چهره شاخص مسابقات بود که بهترین عملکرد خود را برابر برزیل به نمایش گذاشت و همین طور مقابل ژاپن به سومین دروازه‌بان تاریخ جام جهانی تبدیل شد که توانسته در پنالتی‌های آخر بازی، سه پنالتی بگیرد. یاسین بونو در پنالتی‌ها مقابل اسپانیا درخشان ظاهر شد و در نهایت به امیلیانو مارتینز می‌رسیم که علاوه بر واکنش‌های دیدنی در جریان بازی‌ها و البته با تکیه بر بازی‌های روانی، مقابل هلند و فرانسه در ضربات پنالتی باورنکردنی عمل کرد.
8- طوفان رکوردها
رکوردها و نکات آماری جام جهانی 2022 را قبلا به طور مبسوط منتشر کردیم، ولی در دوره‌ای که بسیاری از رکوردهای جدید ثبت شده و خیلی از رکوردهای بزرگ پیشین تکرار شد، برخی از مهم‌ترین موارد را به اختصار مرور می‌کنیم:
- جام جهانی 2022، پرگل‌ترین جام جهانی تاریخ بود و 172 گل داشت. قبلا، پرگل‌ترین جام‌های جهانی تاریخ، 1998 و 2014 بودند که 171 گل داشتند.
- لیونل مسی با حضور در همه بازی‌های آرژانتین، به رکورد 26 بازی در تاریخ جام جهانی که در اختیار لوتار ماتئوس (25) بود را شکست. او همچنین دقایق بازی خود را به به 2314 دقیقه رساند تا از پائولو مالدینی عبور کرده و نفر اول تاریخ شود. در کنار این‌ها، او تنها بازیکن تاریخ مسابقات شد که توانسته هم در دور گروهی و هم در تمام مراحل حذفی جام جهانی گلزنی کند.
- کیلیان ام‌باپه با زدن چهار گل در فینال‌های جام جهانی، بهترین گل‌زن تاریخ فینال‌های جام جهانی است.
- کریستیانو رونالدو با گلزنی مقابل غنا به اولین بازیکن تاریخ جام جهانی تبدیل شد که توانسته در پنج دوره مختلف جام جهانی گلزنی کند.
- هر سه مدافع عنوان قهرمانی قبلی که توانستند به صورت متوالی به فینال جام جهانی راه یابند، در فینال شکست خوردند. فرانسه هم به جمع آرژانتین 1990 و برزیل 1998 پیوست.
7- ناامیدی بزرگ کریستیانو
کریستیانو رونالدو بعد از پشت سر گذاشتن یک نیم فصل ناامیدکننده در منچستریونایتد و فسخ قرارداد با باشگاه محبوبش در آستانه جام جهانی، پای به این مسابقات گذاشت و با گلزنی در دیدار ابتدایی برابر غنا، نوید تورنمنتی درخشان داد، ولی اوضاع در ادامه برایش بسیار بد پیش رفت. کریستیانو در مرحله گروهی دیگر گل نزد و از آغاز مرحله یک هشتم، به نیمکت پرتغال میخکوب شد. در دیدار برابر سوئیس، گونزالو راموس هت تریک کرد و رونالدو تنها به عنوان بازیکن جانشین وارد زمین شد تا فرناندو سانتوس در دیدار مقابل مراکش هم شانس بازی ثابت را به مهاجم جوان بنفیکا دهد. در شرایطی که پرتغال با یک گل از رقیب آفریقایی عقب افتاد، سانتوس از دقیقه 50 کاپیتان را وارد زمین کرد تا با تکیه بر چارچوب شناسی و تجربه بالای او، گره از کار تیم باز کند، ولی این طور نشد و در نهایت پرتغال هم همانند اسپانیا قربانی مراکشِ غول کش شد.
کریستیانو رونالدو نتوانست مثل 2006 به نیمه نهایی برسد تا آخرین جام جهانی خود را با ناکامی بزرگ به پایان رسانده باشد. رقیب همیشگی او، لیونل مسی، اما بهترین تورنمنت دوران فوتبالش را پشت سر گذاشت و تا بوسه زدن به جام قهرمانی هم پیش رفت تا شکست کریستیانو از آنچه در ابتدا نشان می‌داد هم بزرگ‌تر جلوه کند.
6- نبرد لوسیل
جام جهانی قبلا هم دیدارهای خشنی از جمله نبرد برن (مجارستان-برزیل در 1954)، نبرد سانتیاگو (ایتالیا-شیلی در 1962)، نبرد سن سیرو (آلمان غربی-هلند در 1990) و نبرد نورنبرگ (هلند-پرتغال در 2006) به خود دیده بود ولی این نبرد لوسیل بین آرژانتین و هلند در جام 2022 بود که رکورد کارت‌های رنگی تاریخ جام جهانی را به نام خود زد.
متئو لاهوز با اختلاف، ماندگارترین چهره در جدال جذاب هلند و آرژانتین بود. او رکورد بیشترین خطا و بیشترین کارت در جام جهانی را شکست! لاهوز در این مسابقه 48 بار خطا اعلام کرد که رکورد تعداد خطای تاریخ جام جهانی را به نام خود زد. در این بین، 30 خطای هلند و 18 خطای آرژانتین اعلام شد. لاهوز در این مسابقه 16 کارت از جیب خارج کرد که این هم رکورد تعداد کارت های یک بازی را شکست. او 6 کارت زرد به هلند و 10 کارت زرد به آرژانتین نشان داد که شامل یک اخراج برای هلند و دنزل دومفریز هم شد. همچنین بازیکنان آرژانتین با دریافت 8 کارت زرد، رکورد بیشترین کارت زرد دریافتی توسط یک تیم در جریان یک بازی جام جهانی را شکستند.
این بازی حاشیه‌های بسیار هم داشت. درگیری لفظی لوئیس فن‌خال و لیونل مسی که قبل از بازی شروع شده بود، در داخل زمین هم ادامه پیدا کرد. فن‌خال قبل از مسابقه گفته بود: «آرژانتین با وجود مسی 10 نفره است چون او در دفاع شرکت نمی‌کند.» لئو هم پس از گلزنی مقابل چشمان لوئیس فن خال و ادگار داویدز، سرمربی هلند و دستیارش به خوشحالی پرداخت و بعد از مسابقه هم گفت: «فن خال به همه می‌گوید که تیمش فوتبال ناب بازی می‌کند اما همه کاری که آن‌ها کردند، زدن توپ‌های بلند بود.»
تصمیمات متئو لاهوز تاثیر منفی زیادی بر بازی داشت و به شدت مورد انتقاد بازیکنان هر دو تیم به خصوص شاگردان لیونل اسکالونی قرار گرفت و آبی پوشان بارها به سوت های او معترض شدند، همچنین بین بازیکنان دو تیم نیز درگیری‌های فیزیکی و لفظی زیادی در حین و پس از بازی رخ داد. فیفا با وجود اعلام شروع بررسی تخلفات چهره‌های حاضر در نبرد لوسیل، تا پایان تورنمنت هیچ تنبیهی برای آن‌ها در نظر نگرفت.
5- روسفیدی قاره زرد
جام جهانی 2022، تورنمنتی خاطره انگیز برای تیم‌های آسیایی بود. ژاپن توانست در دور گروهی 2 قهرمان سابق جهان شامل آلمان و اسپانیا را شکست دهد و در گروهی که کسی از آن‌ها انتظاری نداشت، به عنوان صدرنشین راهی مرحله بعد شود. آن‌ها در مرحله بعد مقابل کرواسی که نایب قهرمان دوره قبل بود هم پیش افتادند و تنها در ضربات پنالتی بود که شکست خورده و با سری بالا، از دور مسابقات کنار رفتند.
استرالیا که قبل از تورنمنت به عنوان یکی از ضعیف‌ترین تیم‌ها شناخته می‌شد هم با 2 بردی که مقابل دانمارک و تونس به دست آورد، هم‌امتیاز با مدافع عنوان قهرمانی از گروه صعود کرد و در مرحله بعد هم نمایشی تحسین برانگیز مقابل آرژانتین بروز داد. عربستان با وجود عدم توفیق در صعود از دور گروهی، تنها تیم تمام مسابقات بود که موفق شد قهرمان یعنی آرژانتین را شکست دهد و بدشانس بود که نتوانست به ماجراجویی خود در مسابقات ادامه دهد. کره جنوبی در گروه بسیار مشکلی که اروگوئه، غنا و پرتغال در آن حضور داشتند، نتایج بسیار درخشانی گرفت و علاوه بر تساوی با اروگوئه، در لحظات آخر دیدار پایانی برابر پرتغال پرستاره پیروز شد تا در کنار ژاپن و استرالیا، سومین تیم آسیایی حاضر در مرحله یک هشتم تلقی شده و نمایش خوب آسیایی‌ها را تکمیل کند.
در دوره‌ای که ایران و قطر ضعیف‌ترین نمایندگان آسیا بودند، قاره زرد کار خود را با 21 بازی شامل 7 برد، 2 تساوی، 12 باخت، 22 گل زده و 37 گل خورده به پایان رساند تا بهترین عملکرد تاریخ این قاره در جام جهانی شکل بگیرد.
4- رکورد خارق العاده لاک پشت ننیجا
کیلیان ام‌باپه توانست اولین بار بعد از رونالدو نازاریو (2002)، هشت گل در جام جهانی به ثمر رسانده و کفش طلای مسابقات را ازان خود کند. با این حال، عملکرد شگفت انگیز لاک پشت نینجای فرانسوی به همین محدود نمی‌شود. او توانست بعد از 56 سال، رکوردی بی‌نظیر که تنها یک بازیکن در تاریخ جام جهانی ثبت کرده بود را تکرار کند. ام‌باپه در فینال جام جهانی 3 گل شامل 2 گل از روی نقطه پنالتی و یک سوپرگل در جریان بازی به ثمر برساند تا بعد از جف هرست در فینال 1966، دومین بازیکنی شود که
در دیدار فینال، هت تریک کرده است.
گل‌های هرست باعث پیروزی 4 به 2 انگلیس مقابل آلمان غربی در فینال جام جهانی 1966 شد، ولی ام باپه در 2022 قطر، هر چه می‌زد از سوی لیونل مسی پاسخ داده می‌شد تا در نهایت این عملکرد خارق العاده منجر به قهرمانی سوم تیمش در تاریخ جام جهانی نشود. به دنبال شکسته شدن رکورد جف هرست 81 ساله، او به ام‌باپه تبریک گفت: «تبریک‌های فراوان به ام‌باپه. این رکورد برای مدتی طولانی در اختیار من بود.»
3- برای تمام آفریقا
مراکشی‌ها در دو بازی پایانی‌شان در جام جهانی قطر شکست خوردند اما تیم ولید رکراکی پیش از این دو شکست، تاریخ‌سازی‌اش در جام جهانی را انجام داده بود. مراکش با صعود به نیمه نهایی جام جهانی 2022 به اولین تیم تاریخ قاره آفریقا تبدیل شد که توانسته به جمع چهار تیم پایانی جام جهانی راه یابد. آن‌ها پیش‌تر اولین تیم آفریقایی شده بودند که در جام جهانی کسب امتیاز می‌کند و همچنین اولین تیم از قاره‌شان بودند که جواز صعود به مرحله حذفی را گرفته‌اند.
خیلی‌ها فکر می‌کردند از گروه ششم جام جهانی، تیم‌های بلژیک و کرواسی یا حتی کانادا صعود کنند اما مردان مغرب، همه معادلات را به هم زدند و به عنوان صدرنشین از گروه صعود کردند. شکست دادن نام‌هایی بزرگ چون اسپانیا و پرتغال به همراه ثبت چهار کلین‌شیت در هفت بازی، دستاوردهایی از مراکش است که تاریخ از یاد نخواهد برد و البته که تیم‌های آفریقایی از این پس محترم‌تر از گذشته خواهند بود. مراکش در این جام، پدیده‌هایی چون سفیان امرابط و عزالدین اوناحی را رو کرد که بزرگ‌ترین تیم‌های اروپا حالا به دنبال آن‌ها هستند. سایر ستارگان بین‌المللی این تیم چون یاسین بونو و حکیم زیاش هم حالا شهرت و ارزش بالاتری نسبت به گذشته خواهند داشت.
2- مختصر و مفید مثل شطرنجی پوشان
تیم ملی کرواسی در دیدار رده‌بندی جام جهانی 2022، با نتیجه دو بر یک مقابل مراکش به برتری رسید و به عنوان سوم مسابقات دست یافت. کرواسی برای دستیابی به مدال برنز جام جهانی قطر، از سد ژاپن و برزیل در ضربات پنالتی گذشته بود و شکست مقابل آرژانتین مانع صعود آن‌ها به فینال شد.
آن‌ها در اولین دوره حضور خود در جام جهانی در سال 1998 توانسته بودند به همین مقام دست پیدا کنند. در دوره گذشته جام جهانی یعنی سال 2018 هم کرواسی با شکست مقابل فرانسه در فینال جام جهانی، نایب‌قهرمان مسابقات شد. ارزش کار کرواسی آن‌جایی بالا می‌رود که این کشور 4 میلیون نفری از زمان استقلال خود در سال 1991 توانسته شش مرتبه در جام جهانی حضور یابد و سه مرتبه با مدال به خانه برگردد. در واقع هر وقت کرواسی از مرحله گروهی جام جهانی صعود کرده، توانسته به نیمه نهایی برسد و مدال کسب کند.
موارد قابل ذکر دیگر
قبل از اینکه به مهم‌ترین ورودی این یادداشت یعنی مهم‌ترین اتفاق جام جهانی قطر برسیم، برخی رخدادها و اتفاقات جام جهانی 2022 هستند که در قالب 10 اتفاق برتر قرار نگرفتند، ولی اشاره به آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود:
1- جام مسی
عصر یکشنبه 27 آذر 1401 در ورزشگاه لوسیل، همه اتفاقات به بهترین شکل ممکن در حال رخ دادن بودند. آرژانتین گل‌هایی که برای قهرمانی لازم داشت را وارد دروازه آخرین کاپیتان قهرمان جهان کرده بود، یک بار روی هنرنمایی دی ماریا و پنالتی مسی و پس از آن با زیباترین ضدحمله جام. آرژانتینی ها فکر می کردند که ام‌باپه را به مانند دیگر مهاجمان ساکت کرده اند اما در نهایت او بود که توانایی ایجاد صدا را از 50 هزار + 11 آرژانتینی گرفت. دو پنالتی و یک موشک از سوی جوانترین مدعی تاج و تخت دنیای فوتبال و حاکم بلامنازع شهر پاریس دمای قلب مردمان سرزمین نقره را به زیر 0 رساند.
با این حال، این مسی بود که در پایان ماراتن پنالتی‌ها، شیرین‌ترین نفس راحت عمرش را کشید، به هم تیمی هایش تبریک گفت و در نهایت به سمت مهم ترین افراد زندگی اش رفت تا مهم ترین افتخار دوران حرفه ای خودش را با خانواده جشن بگیرد. لئو کفش طلا را از دست داد اما مگر اهمیتی هم دارد؟ او جامی را برد که همیشه آرزویش را داشت و باور کنید، اگر توپ طلای جام را هم به ام‌باپه واگذار می کرد هیچ تغییری در حالت چهره اش به وجود نمی آمد. این جام، جام مسی بود و او توانست بعد از 1986 و دیگو مارادونا، دستاورد بزرگ دیگوی فقید را تکرار کرده و تیمش را به قله افتخار برساند.
لحظه مسی فرا رسید. او این بار از کنار جام عبور نکرد، کنار آن ایستاد، به انعکاس تصویر خودش در آن نگاه کرد، خم شد، گنبد صاف آن را نوازش کرد و اولین بوسه. اولین بوسه همیشه به یادماندنی ترین بوسه است. مسی به اندازه کافی صبر کرده بود و دیگر نمی خواست بیشتر از این صبر کند.
