طرفداری | فوتبال در عربستان سعودی طی سال‌های اخیر، تحولات عظیمی را تجربه کرده است. این کشور نه تنها با سرمایه‌گذاری‌های هنگفت و جذب بازیکنان مطرح بین‌المللی مانند کریستیانو رونالدو، نیمار، و سایر ستارگان، سطح مسابقات خود را به طرز چشمگیری ارتقا داده، بلکه در حوزه ساختارهای ورزشی و فرهنگی نیز به الگویی بزرگ تبدیل شده است.
اگرچه برتری فوتبال عربستان در زمین بازی، با نتایجی که مقابل تیم‌های ایرانی و آسیایی کسب کرده‌اند، آشکار است اما شاید مهم‌تر از این، تحولات فرهنگی و رفتاری در میان تماشاگران این کشور باشد. هواداران عربستانی کنار حمایت از تیم‌های محبوبشان، با ایجاد فضایی مدرن و منظم در استادیوم‌ها، تصویری تازه از فرهنگ فوتبالی خاورمیانه ارائه کرده‌اند. حضور خانوادگی در ورزشگاه‌ها، همراه با جشن‌ها و مراسمی که بیشتر شبیه یک فستیوال است تا یک مسابقه ساده فوتبال، نشان‌دهنده تحولی اساسی در نگرش و رفتار تماشاگران این کشور است.
این تحول اما تنها به سکوهای ورزشگاه‌ها محدود نمی‌شود. هواداران عربستانی در شبکه‌های اجتماعی نیز حرفه‌ای‌تر از همیشه عمل می‌کنند. صفحات رسمی باشگاه‌های بزرگ این کشور مانند الهلال و النصر، با تولید محتوای حرفه‌ای، گرافیک‌های خلاقانه، و ویدئوهای انگیزشی، به بهترین شکل ممکن با هواداران خود در ارتباط هستند. آن‌ها نه تنها اخبار باشگاه را با سرعت و دقت در اختیار طرفداران قرار می‌دهند، بلکه با ایجاد کمپین‌های مجازی و چالش‌های هواداری، جامعه‌ای پویا در فضای مجازی شکل داده‌اند. این رویکرد حرفه‌ای، باعث شده ارتباط میان باشگاه‌ها و هواداران نه تنها محدود به روز مسابقه نباشد، بلکه به یک تعامل دائمی و موثر تبدیل شود.
از سوی دیگر، در روز مسابقه، تشویق‌های منظم و برنامه‌ریزی‌شده هواداران عربستانی در ورزشگاه‌های مدرن این کشور، مثال‌زدنی است. هر تیم گروه‌های تشویقی سازمان‌یافته‌ای دارد که با شعارهای هماهنگ، موزیک‌های خاص، و حتی نمایش‌های بصری، فضایی شگفت‌انگیز در ورزشگاه خلق می‌کنند. این نوع از تشویق که بیشتر شبیه رویدادهای ورزشی اروپایی است، نشان‌دهنده سطح بالای برنامه‌ریزی و مدیریت فرهنگی در فوتبال عربستان است. علاوه بر این، استفاده از امکانات پیشرفته در ورزشگاه‌ها مانند سیستم‌های صوتی حرفه‌ای و صفحه‌نمایش‌های بزرگ، به هواداران کمک می‌کند تا تجربه‌ای منحصر‌به‌فرد از تماشای مسابقه داشته باشند.
در مقابل، فوتبال ایران که همواره یکی از قدرت‌های سنتی آسیا بوده، همچنان درگیر مشکلاتی است که گاهی بیش از بازی‌ها، به حاشیه‌ها دامن می‌زند. آخرین نمونه آن در بازی پرسپولیس و تراکتور در ورزشگاه آزادی رخ داد. این مسابقه که می‌توانست یک جشن فوتبالی باشد، به‌دلیل رفتارهای نامناسب برخی از هواداران و پرتاب اشیا، تحت‌الشعاع حاشیه‌ها قرار گرفت. در چنین شرایطی، نه تنها زیبایی فوتبال قربانی می‌شود، بلکه فضایی که باید محلی برای شور و نشاط باشد، به محیطی نگران‌کننده برای بازیکنان، کادر فنی، و حتی خانواده‌هایی که به استادیوم آمده‌اند، تبدیل می‌گردد. این اتفاق، بار دیگر ضعف‌های جدی در مدیریت فرهنگی و اجرایی فوتبال ایران را آشکار کرد.
ورزشگاه‌های ایران، که در گذشته با نام‌های بزرگی مانند آزادی و نقش‌جهان سمبل فوتبال ملی بودند، امروز به‌دلیل نبود امکانات مدرن و عدم مدیریت صحیح، گاهی بیشتر یادآور اختلافات و تنش‌های اجتماعی هستند. در حالی که در عربستان، ورزشگاه‌ها به‌عنوان نماد پیشرفت و میزبانی استانداردهای جهانی شناخته می‌شوند، در ایران این مکان‌ها هنوز از زیرساخت‌های حداقلی نیز محروم‌اند. برای مثال، امکاناتی مانند جایگاه خانوادگی، پارکینگ مناسب، سیستم‌های فروش آنلاین بلیت، و نظم در ورود و خروج هواداران، در بسیاری از استادیوم‌های ما به درستی پیاده نشده است. این در حالی است که هواداران ایرانی از پرشورترین و وفادارترین هواداران در آسیا هستند و مستحق برخورداری از فضایی شایسته‌تر و فرهنگی مناسب‌تر برای تماشای مسابقات.
این تفاوت فرهنگی در میان تماشاگران ایرانی و عربستانی، نتیجه مستقیم سیاست‌گذاری‌های متفاوت ورزش دو کشور است. در حالی که عربستان با نوسازی ورزشگاه‌های خود و آموزش رفتار حرفه‌ای به هوادارانش، سعی در ارتقای استانداردهای فوتبال داشته، فوتبال ایران همچنان از نبود زیرساخت‌های مناسب و فرهنگ‌سازی برای هواداران رنج می‌برد. باید اذعان داشت که تغییرات عربستان فقط محدود به زمین بازی نیست؛ بلکه آن‌ها درک کرده‌اند که موفقیت فوتبال، نیازمند هماهنگی بین زمین و سکوهاست. فضایی که هوادار با آرامش وارد ورزشگاه شود، همراه با خانواده‌اش از فوتبال لذت ببرد، و با رضایت کامل به خانه بازگردد، همان چیزی است که عربستان موفق به تحقق آن شده است.
شاید بتوان گفت که فوتبال تنها یک ورزش نیست، بلکه یک ابزار برای فرهنگ‌سازی و ایجاد همبستگی اجتماعی است. عربستان سعودی این حقیقت را به‌خوبی درک کرده و توانسته علاوه بر موفقیت‌های فوتبالی، یک جامعه هواداری مدرن و منسجم بسازد. الگویی که اگرچه با سرمایه‌گذاری‌های کلان ممکن شده، اما برای ایران نیز می‌تواند الهام‌بخش باشد؛ چراکه تماشاگران ما، با شور و شوق بی‌نظیری که به فوتبال دارند، شایسته بهترین امکانات و بهترین فرهنگ‌سازی‌ها هستند.
تحول فوتبال، از زمین بازی آغاز می‌شود، اما در نهایت به سکوها و هواداران می‌رسد. آیا زمان آن نرسیده که فوتبال ایران هم از این الگو درس بگیرد؟
