نشریه The Athletic برای نخستین بار کریس ودرسپون را به عنوان نویسنده‌ای اختصاصی در حوزه مالی فوتبال منصوب کرده است. کریس یک حسابدار خبره است که با تکیه بر تخصص حرفه‌ای خود، با نام مستعار "حسابدار"، به بررسی پشت‌پرده‌های مالی دنیای فوتبال خواهد پرداخت. او این هفته کار خود را با مجموعه‌ای از تحلیل‌ها درباره سلامت مالی برخی از بزرگ‌ترین باشگاه‌های لیگ برتر آغاز کرده است.
در مقاله قبل به بررسی وضعیت مالی آرسنال پرداختیم. در این مقاله به بررسی وضعیت مالی منچستر یونایتد خواهیم پرداخت.
________________________________________________________________________________________________________________
در ۲۰ فوریه ۲۰۲۴ — تقریباً دو ماه پس از اعلام اولیه و پانزده ماه پس از آن‌که خانواده گلیزر آمادگی خود را برای فروش جزئی یا کامل باشگاه اعلام کردند — شرکت Trawlers Limited متعلق به سر جیم رتکلیف، خرید ۲۷.۷ درصد از سهام باشگاه منچستریونایتد را نهایی کرد.
این، آن جدایی کامل از خانواده گلیزر که اکثر هواداران یونایتد آرزویش را داشتند، نبود؛ اما در نگاه بسیاری، گامی روشن به سوی آینده‌ای بهتر بود. پس از یک دهه عقب‌گرد، به نظر می‌رسید باشگاه بالاخره می‌تواند به جلو نگاه کند.
اما کمی بیش از یک سال بعد، تیرگی همچنان در کمین تلاش‌های باشگاه برای پیشرفت است.
جدول لیگ برتر به تنهایی گویای وخامت اوضاع است. وخیم‌ترین وضعیت از زمان واگذاری باشگاه به خانواده گلیزر در سال ۲۰۰۵. یونایتد در رده سیزدهم قرار دارد، هرچند پیروزی ۳-۰ مقابل لسترسیتی بحران‌زده و پیشروی در لیگ اروپا تا حدی روحیه‌بخش بوده‌اند. اما تصویر بزرگ‌تر نگران‌کننده است:
* شکست‌های خانگی به شکل فاجعه‌بار،
* سرمربی جدیدی که با مصدومیت‌ها دست‌و‌پنجه نرم می‌کند،
* و ترکیبی که برای اجرای سبک بازی مدنظرش مناسب نیست.
همچنین نگرانی‌هایی وجود دارد که رتکلیف، درست مانند کسانی که سهام را از آن‌ها خریده، ممکن است راه بازگشت باشگاه به افتخار ورزشی را نداند.منچستریونایتد همچنان یک نهاد سهامی عام است، و به همین دلیل بیشتر از هر باشگاه انگلیسی دیگری، امکان بررسی منظم وضعیت مالی و مدیریتی آن وجود دارد.
درست یک روز مانده به سالگرد آغاز دوره مالکیت رتکلیف، باشگاه گزارش مالی سه‌ماهه دوم فصل جاری (Q2) را منتشر کرد — دوره‌ای که از ۱ ژوئیه تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۴ را پوشش می‌دهد.
نتایج، هم قابل پیش‌بینی بودند و هم شگفت‌آور:
از یک سو، درآمد باشگاه مطابق با پیش‌بینی‌ها باقی مانده، حتی در شرایطی که درآمد حاصل از پخش تلویزیونی به دلیل غیبت در لیگ قهرمانان اروپا و از دست رفتن امید به سهمیه چهار تیم برتر، کاهش یافته است.
از سوی دیگر، سطح بدهی همچنان بالا است، پرداخت بهره‌ها سود نهایی باشگاه را کاهش می‌دهد، و با وجود تمام حرف‌ها درباره صرفه‌جویی، باشگاه همچنان در حال زیان‌دهی است.
منچستریونایتد، مانند هر کسب‌و‌کاری که وارد دوره‌ای از زیان‌دهی مستمر شده، سعی کرده مزایای استفاده از شاخص‌هایی غیر از سود و زیان نهایی را برجسته کند ، روندی که در گزارش مالی سه‌ماهه دوم (Q2) ماه گذشته نیز ادامه یافت.
شاخص مورد علاقه‌ی یونایتد "EBITDA تعدیل‌شده" است ، سود پیش از بهره، مالیات، استهلاک و کاهش ارزش، با اعمال تعدیلاتی برای حذف سود حاصل از فروش بازیکن و اقلام غیرعادی در هر دوره.
در گزارش ماه گذشته، باشگاه با افتخار از پیش‌بینی EBITDA تعدیل‌شده برای پایان سال مالی سخن گفت که قرار است در "بالاترین محدوده پیش‌بینی‌شده" بین ۱۴۵ تا ۱۶۰ میلیون پوند (۱۸۸.۴ تا ۲۰۷.۹ میلیون دلار) قرار گیرد.
اما در باقی ارقام گزارش، چیز چندانی برای خوش‌بینی وجود نداشت.استناد به شاخص‌های مثبت مالی، در تضاد است با اخبار اخیر باشگاه از جمله:
* دور دیگری از اخراج کارکنان
* و اذعان باشگاه به گروه هواداری The 1958 مبنی بر اینکه احتمال نقض قوانین سود و پایداری (PSR) وجود دارد.
* چگونه می‌توان این تناقض — رشد EBITDA در برابر وضعیت واقعی باشگاه — را درک کرد؟
شاید وارن بافت، رئیس هیئت‌مدیره Berkshire Hathaway و یکی از مشهورترین سرمایه‌گذاران جهان، بهترین پاسخ را داده باشد:
«اشاره به EBITDA ما را به لرزه می‌اندازد، مگر مدیریت فکر می‌کند که پری دندانی (Tooth Fairy) هزینه‌های سرمایه‌گذاری را پرداخت می‌کند؟»
________________________________________________________________________________________________________________
منچستریونایتد چقدر با خطر نقض قوانین PSR مواجه است؟
اینکه چهارمین باشگاه پردرآمد فوتبال جهان بار دیگر نگران رعایت قوانین سود و پایداری (PSR) باشد، نشان‌دهنده‌ی بزرگی و همچنین ریخت‌و‌پاش‌های سال‌های اخیر در اولدترافورد است. یونایتد همچنان مانند یک باشگاه لیگ قهرمانان هزینه می‌کند، حتی با وجود آن‌که در پنج فصل از یازده فصل اخیر، از این رقابت‌ها بازمانده است.
اینکه یونایتد چقدر به نقض PSR نزدیک است، بیشتر بر اساس گمانه‌زنی تحلیلی مطرح می‌شود (زیرا مثل بسیاری از باشگاه‌ها، یونایتد هم محاسبات رسمی PSR خود را منتشر نمی‌کند). اما بررسی گزارش مالی فصل گذشته به‌تنهایی نشان می‌دهد چرا در اولدترافورد نگرانی وجود دارد.
بر اساس تخمین The Athletic، یونایتد تنها حدود ۱۶ میلیون پوند فضای مجاز در چارچوب PSR داشته ، و آن تنها در صورتی که بتوان ۳۴.۶ میلیون پوند هزینه مرتبط با خرید سهام توسط رتکلیف را از زیان‌های باشگاه کسر کرد.
نه باشگاه و نه لیگ برتر تأیید نکرده‌اند که این هزینه قابل کسر بوده است؛ اما در غیر این‌صورت، توضیح اینکه یونایتد چطور با PSR هم‌راستا باقی مانده، دشوار است.
یونایتد در بازه‌ی سه‌ساله‌ی منتهی به پایان فصل گذشته، زیان پیش از مالیات معادل ۳۱۲.۹ میلیون پوند ثبت کرده است. خبر خوب برای فصل جاری آن است که زیان ۱۴۹.۶ میلیون پوندی فصل ۲۲-۲۰۲۱ از محاسبات PSR فعلی حذف شده است. بنابراین، برآورد می‌شود که یونایتد می‌تواند در حدود ۱۳۳ میلیون پوند در این فصل زیان کند و همچنان با قوانین PSR لیگ برتر مطابقت داشته باشد.
اما در مورد مقررات یوفا، داستان متفاوت است.
برای شرکت در رقابت‌های اروپایی، یونایتد باید با چندین قانون دیگر نیز مطابقت داشته باشد، از جمله سقف هزینه‌های تیم اصلی و محدودیت زیان‌ها.
بر اساس برآوردها، نسبت هزینه‌های تیم به درآمد یونایتد در این فصل حدود ۶۳٪ خواهد بود، که خیلی کمتر از سقف ۸۰٪ است. اما از جهت زیان مالی، وضعیت سخت‌تر به نظر می‌رسد؛ نکته‌ای که شاید علت پاسخ نگران‌کننده باشگاه به گروه هواداری The 1958 باشد.
قانون جدید یوفا با عنوان "درآمد فوتبالی" (Football Earnings) در فصل گذشته اعمال نمی‌شد، اما بر اساس آن، زیان سه‌ساله باشگاه‌ها به ۶۰ میلیون یورو (۵۰.۵ میلیون پوند) محدود شده است، که در صورت برخورداری از سلامت مالی، می‌تواند سالانه ۱۰ میلیون یورو دیگر نیز اضافه شود.
اما اینکه آیا وضعیت مالی یونایتد واجد شرایط «سلامت مالی» هست یا نه، مشخص نیست؛ زیرا سطح بالای بدهی‌های باشگاه ممکن است شرط نسبت بدهی پایدار را نقض کند. اگر چنین باشد، آن‌ها دیگر از انعطاف‌پذیری اضافی بهره‌مند نخواهند شد و باید دقیقاً با همان محدودیت ۶۰ میلیون یورویی مطابقت داشته باشند.
هرچند به دلیل شرایط انتقالی، این سقف تنها برای دو فصل اخیر (نه سه فصل) اعمال خواهد شد. بر اساس برآورد The Athletic، زیان PSR یونایتد در فصل ۲۴-۲۰۲۳ در حدود ۴۳ میلیون پوند بوده است. با نرخ تبدیل فعلی، این یعنی آن‌ها تنها می‌توانند حداکثر ۸ میلیون پوند دیگر زیان ثبت کنند تا از سقف ۶۰ میلیون یورو تجاوز نکنند.
هزینه‌ی ۳۵ میلیون پوندی خرید سهام در فصل گذشته در این فصل دیگر وجود ندارد، و حذف آن باعث می‌شود یونایتد دقیقاً روی مرز سقف مجاز یوفا قرار بگیرد. به همین دلیل است که نگرانی‌ها زیاد است.در سال ۲۰۲۳، یونایتد به دلیل نقض مقررات قبلی «توازن مالی» (که پیش از قانون درآمد فوتبالی وجود داشت)، جریمه‌ای معادل ۳۰۰ هزار یورو پرداخت کرد.
در همین حال، باشگاه همچنان در حال آماده‌سازی سرمایه‌گذاران برای ارائه گزارش EBITDA تعدیل‌شده‌ای در حدود ۱۶۰ میلیون پوند است، اما صورت‌های مالی کامل فصل ۲۴-۲۰۲۳ نشان می‌دهند که این عدد چقدر با واقعیت فاصله دارد. یونایتد در فصل گذشته EBITDA تعدیل‌شده ۱۴۷.۷ میلیون پوندی اعلام کرد، در حالی که زیان پیش از مالیات باشگاه، ۱۳۰.۷ میلیون پوند بود. این یعنی تفاوتی معادل ۲۷۸.۴ میلیون پوند بین این دو شاخص.
EBITDA تعدیل‌شده، هزینه استهلاک را کنار می‌گذارد، که شاید در برخی صنایع قابل‌قبول باشد. اما برای باشگاهی مانند یونایتد، که تنها در همین فصل بیش از ۲۰۰ میلیون پوند هزینه استهلاک بازیکن دارد، این کار شبیه به ارزش‌گذاری یک خانه بدون سر زدن به طبقه بالا است:
«بله، آخرین باری که دیدمش خیلی زیبا بود. نه، نیازی نیست سوراخ وسط سقف رو ببینم، مطمئنم همه چیز خوبه!»
________________________________________________________________________________________________________________
وضعیت مالی اخیر منچستریونایتد چگونه به نظر می‌رسد؟
منچستریونایتد سال‌هاست که در زمین بازی عملکردی به‌مراتب پایین‌تر از انتظارات دارد، اما برای مدتی پس از خداحافظی سر الکس فرگوسن در سال ۲۰۱۳، هیچ نگرانی خارج از زمین به چشم نمی‌خورد.
در بازه‌ی شش‌ساله‌ی بین ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹، یونایتد تنها در یک فصل دچار زیان شد و در مجموع، ۱۹۷ میلیون پوند سود پیش از مالیات ثبت کرد، حتی در شرایطی که رؤیای رقابت جدی برای قهرمانی لیگ برتر به خاطره‌ای دور تبدیل شده بود. درست است که در آن زمان اکثر باشگاه‌های لیگ برتر سودآور بودند، رشد سریع قراردادهای حق پخش تلویزیونی هنوز با موج بی‌امان افزایش دستمزد بازیکنان مواجه نشده بود، اما تنها دو باشگاه، یعنی تاتنهام و لیورپول، در آن بازه سود بیشتری نسبت به یونایتد کسب کردند.
اما اوضاع از زمان همه‌گیری کووید-۱۹ دستخوش تغییر شد؛ با اینکه نمی‌توان تنها عامل سقوط مالی باشگاه را همه‌گیری دانست، اما ضربه‌ی شدیدی وارد کرد.
یونایتد در فصل ۲۰-۲۰۱۹ معادل ۲۰.۸ میلیون پوند زیان داد.
در فصل ۲۱-۲۰۲۰ این زیان به ۲۴.۰ میلیون پوند افزایش یافت.
اما اوضاع واقعاً زمانی از کنترل خارج شد که به فصل بعد رسیدیم:
در فصل ۲۲-۲۰۲۱، باشگاه زیانی معادل ۱۴۹.۶ میلیون پوند ثبت کرد، بدترین نتیجه مالی تاریخ منچستریونایتد و سومین زیان پیش از مالیات بزرگ تاریخ فوتبال انگلستان، پس از:
منچسترسیتی در سال ۲۰۱۱ با زیان ۱۹۴.۸ میلیون پوند
چلسی در سال ۲۰۲۱ با زیان ۱۵۵.۹ میلیون پوند
این نقطه سقوط، نتیجه‌ی سال‌ها هزینه‌کرد بیش از حد بود که با اثرات اقتصادی همه‌گیری کرونا تشدید شد، و سرانجام، عواقب آن دامان باشگاه را گرفت.
________________________________________________________________________________________________________________
سودآوری منچستریونایتد در سال‌های اخیر از بین رفته است
سود یا زیان پیش از مالیات شرکت Manchester United Plc
در فصل گذشته، منچستریونایتد رکورد درآمدی جدیدی به ثبت رساند:
۶۶۱.۸ میلیون پوند، افزایشی معادل ۱۳.۴ میلیون پوند یا ۲ درصد نسبت به سال قبل.
این عدد در نگاه اول مثبت به نظر می‌رسد، اما اگر به روند سال‌های اخیر نگاهی بیندازیم، مشخص می‌شود که توان درآمدزایی یونایتد دیگر آن اعتبار گذشته را ندارد.
بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۴، منچستریونایتد بالاترین درآمد در دنیای فوتبال را در اختیار داشت.
در بازه‌ی ۲۸ فصل اول لیگ برتر انگلستان (از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۲۰)، یونایتد در ۲۶ فصل پردرآمدترین باشگاه انگلستان بود.
تنها در دو سال — ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ — این جایگاه را از دست داد که آن هم ناشی از درآمدهای حاصل از فروش املاک آرسنال در زمین هایبوری سابق بود.
اما از فصل ۲۱-۲۰۲۰ به بعد، یونایتد جایگاه نخست درآمدی در انگلستان را از دست داد و همسایه‌اش منچسترسیتی به سرعت جای او را گرفت. در فصل گذشته، برتری درآمدی سیتی نسبت به یونایتد به ۵۳.۲ میلیون پوند رسید آن هم در شرایطی که یونایتد از درآمدهای لیگ قهرمانان اروپا بهره‌مند بود.
از نظر درآمدهای تجاری نیز، سیتی اکنون بیش از ۴۰ میلیون پوند جلوتر است تغییری چشمگیر در مقایسه با سال ۲۰۱۹، زمانی که یونایتد ۴۸ میلیون پوند جلوتر از سیتی بود.
درآمدهای تجاری سیتی، موضوعی‌ست جداگانه برای بحث؛ اما رشد درآمدی یونایتد در این بخش، بسیار کُند بوده است. در حالی‌که گزارش سه‌ماهه دوم (Q2) بر رشد تجاری تأکید داشت، عملکرد ضعیف فوتبالی باشگاه بالاخره تأثیر چشمگیری بر درآمدها گذاشته است.
بر اساس قرارداد فعلی تأمین لباس با آدیداس، این شرکت آلمانی از فصل ۲۶-۲۰۲۵ به بعد، در هر فصلی که یونایتد به لیگ قهرمانان نرسد، مبلغ پرداختی سالانه خود را ۱۰ میلیون پوند کاهش خواهد داد.
یونایتد در تمام پیش‌بینی‌های رسمی، درآمد فصل جاری خود را بین ۶۵۰ تا ۶۷۰ میلیون پوند اعلام کرده عددی که در گزارش Q2 نیز تکرار شده است — اما اینکه دقیقاً چطور قرار است به آن برسند، مشخص نیست. درآمدهای پخش تلویزیونی باشگاه، قطعاً پایین‌تر از رقم ۲۲۱.۷ میلیون پوند فصل گذشته خواهد بود، و تا پایان ماه دسامبر، ۵۲.۹ میلیون پوند کاهش نسبت به سال قبل گزارش شده است.
درآمدهای روز مسابقه و تجاری رشد داشته‌اند، اما اینکه آیا می‌توانند افت پخش را جبران کنند یا نه، هنوز مشخص نیست. باشگاه اما نسبت به تحقق پیش‌بینی‌های درآمدی خود اطمینان دارد.
یکی از نکات امیدوارکننده در گزارش سه‌ماهه دوم، رشد درآمد تجاری در سالی با عملکرد فوتبالی ضعیف بود؛ یونایتد این رشد را عمدتاً به قرارداد جدید اسپانسری جلوی پیراهن با شرکت Snapdragon نسبت داده است — قراردادی که در ماه اوت امضا شد و ۷۵ میلیون دلار در سال برای باشگاه به همراه دارد.
برخلاف قرارداد با آدیداس، قرارداد با Snapdragon شامل هیچ جریمه‌ای در صورت عدم صعود به لیگ قهرمانان اروپا نیست.
نکته‌ای که در جشن گرفتن قرارداد اسپانسری کمتر به آن اشاره شد، این است که برخی از اعضای کلیدی تیم بازاریابی که آن را به سرانجام رساندند، از باشگاه جدا شده‌اند. از جمله ویکتوریا تیمپسون، مدیر اجرایی اتحادها و مشارکت‌های تجاری باشگاه که نقش کلیدی در انعقاد قرارداد با Snapdragon داشت، اکنون دیگر در باشگاه نیست.
تغییرات به همین‌جا ختم نمی‌شود: فلورانس لافایه (مدیر تجاری) و جیمز هولرویید (رئیس توسعه تجاری) نیز باشگاه را ترک کرده‌اند. درآمد پخش تلویزیونی یونایتد در این فصل می‌توانست حتی بیشتر کاهش یابد. اگر نه برای جذابیت پایدار برند باشگاه.
در لیگ برتر، حق‌الزحمه پخش تلویزیونی (TV Facility Fees) که به ازای تعداد بازی‌هایی که به‌صورت زنده پخش می‌شوند پرداخت می‌شود، ۱۲.۵٪ از کل درآمدهای توزیع‌شده توسط لیگ را تشکیل می‌دهد و در دوره حق پخش ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹، این سهم به ۱۶ تا ۱۷٪ هم می‌رسید. از آغاز آن دوره تا پایان فصل ۲۴-۲۰۲۳ (به‌جز فصل مختل‌شده‌ی کرونایی ۲۰-۲۰۱۹)، از ۲۶۶ بازی لیگ برتر یونایتد، ۱۹۴ بازی به‌صورت زنده پخش شده‌اند — آماری که تنها توسط لیورپول (۲۰۱ بازی) پشت سر گذاشته شده است. در نتیجه، یونایتد از این محل ۱۹۴.۴ میلیون پوند درآمد کسب کرده، چیزی در حدود ۱ میلیون پوند به‌ازای هر بازی پخش‌شده.
این مدل درآمدی اکنون هم در دوران پرآشوب باشگاه، کف درآمدی آن را بالا نگه داشته است؛ تا تاریخ ۲۸ آوریل، بازی‌های یونایتد ۲۶ بار پخش زنده شده‌اند — بالاترین رقم مشترک با آرسنال و لیورپول.
درآمد یونایتد از جوایز داخلی کاهش یافته، اما شکاف اصلی در اروپا رخ داده است. تا پایان فصل گذشته، یونایتد از حضور در لیگ قهرمانان اروپا و لیگ اروپا در دهه گذشته ۵۰۴ میلیون یورو درآمد کسب کرده است.
در مقایسه: منچسترسیتی: ۹۰۴ میلیون یورو لیورپول و چلسی: هر دو بیشتر از یونایتد در مجموع، ۱۰ باشگاه در این بازه زمانی بیش از یونایتد از رقابت‌های یوفا درآمد داشته‌اند.
حتی اگر یونایتد این فصل قهرمان لیگ اروپا شود، مجموع جایزه دریافتی‌شان از ۴۰ میلیون پوند فراتر نخواهد رفت. با این حال، چنین قهرمانی تنها راه بازگشت به لیگ قهرمانان در فصل آینده خواهد بود — راهی که از طریق رتبه لیگ، دیگر ممکن نیست.
از منظر مالی، قهرمانی در لیگ اروپا برای یونایتد اولویت مطلق دارد. افزایش قیمت بلیت‌ها توسط رتکلیف جنجال‌برانگیز بوده، اما از منظر مالی، تأثیر مثبت آن از همین حالا مشهود است.
تا پایان دسامبر، یونایتد در این فصل ۱۵ بازی خانگی برگزار کرده‌اند: ۱۰ بازی لیگ برتر، ۳ بازی لیگ اروپا و ۲ بازی جام اتحادیه (کارابائو کاپ).
درآمد روز مسابقه از این بازی‌ها به ۷۸.۵ میلیون پوند رسیده، افزایشی معادل ۳.۵ میلیون پوند یا ۵ درصد نسبت به سال گذشته. درآمد به‌ازای هر بازی خانگی نیز افزایش یافته:
از ۵ میلیون پوند در سه‌ماهه دوم فصل قبل به ۵.۲ میلیون پوند در همین فصل آن هم در غیاب بازی‌های لیگ قهرمانان.
و این تنها آغاز ماجراست؛ بر اساس افشای The Athletic، قیمت بلیت‌های فصلی در فصل ۲۶-۲۰۲۵ یک بار دیگر ۵ درصد افزایش خواهد یافت.
________________________________________________________________________________________________________________
هزینه‌کرد در سطح لیگ قهرمانان، حالا با واقعیت مالی روبه‌رو شده است
یکی از مشکلات اساسی در اولدترافورد، مسئله‌ای ساده اما حیاتی است: کمبود نقدینگی واقعی.
منچستریونایتد همواره یکی از باشگاه‌هایی بوده که توانایی بالایی در تولید نقدینگی عملیاتی داشته‌اند — و با وجود اینکه فصل گذشته نیز ۱۲۱.۱ میلیون پوند نقدینگی عملیاتی تولید کردند، اما هزینه‌های نقل‌وانتقالی باشگاه اکنون دردسرساز شده‌اند.
نقدینگی آزاد باشگاه (Free Cash Flow – FCF) در سال ۲۴-۲۰۲۳، با سقوطی ۹۰ میلیون پوندی وارد محدوده منفی شد.
به‌جز دوران همه‌گیری کرونا، این بدترین وضعیت نقدینگی آزاد در تاریخ اولدترافورد است — و یکی از دلایل اصلی فشار کنونی برای کاهش هزینه‌ها تحت هدایت جیم رتکلیف به‌شمار می‌رود.
به زبان ساده:
با وجود اینکه یونایتد از نظر عملیاتی باشگاهی بسیار نقدینگی‌زا است، اما میزان هزینه خالص آن‌ها در نقل‌وانتقالات، بیشتر از جریان نقدی روزمره‌شان است.
در فصل گذشته، هزینه خالص نقدی یونایتد برای نقل‌وانتقالات ۱۵۳.۷ میلیون پوند بود؛
و در **نیمه اول فصل جاری، این رقم حتی از آن هم بیشتر شد — به ۱۶۴.۳ میلیون پوند.
با این‌حال، تا پایان دسامبر، منچستریونایتد هنوز هم به سایر باشگاه‌ها در مجموع ۳۰۰.۱ میلیون پوند بدهکار بود — آن هم فقط بابت هزینه‌های معوق نقل‌وانتقالات.
از این میزان، ۱۶۷.۹ میلیون پوند باید تا پایان سال ۲۰۲۵ پرداخت شود.
در بین تمام باشگاه‌های لیگ برتر، فقط چلسی بدهی بیشتری به سایر باشگاه‌ها دارد — اگرچه چلسی ارقام مربوط به بدهی‌های نقل‌وانتقالی را به‌طور دقیق افشا نمی‌کند، اما مجموع بدهی‌های کلان آن‌ها نشان‌دهنده بدهی‌های بزرگ به دیگر باشگاه‌هاست.
جیم رتکلیف اخیراً تأکید کرده بود که این بدهی‌ها چه تأثیری بر مدیریت فعلی دارند. او گفت:
«این‌ها همگی میراث گذشته هستند، چه بخواهیم چه نه، ما آن‌ها را به ارث برده‌ایم و باید از پسشان بربیاییم.»
و درواقع، می‌توان یک خط مستقیم کشید بین این هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر و تصمیم باشگاه برای تعدیل نیروی انسانی در اولدترافورد.
با این حال، هزینه‌کرد یونایتد در نقل‌وانتقالات تحت مالکیت جدید (اقلیت) چندان کاهش نیافته است.
در تابستان ۲۰۲۴، باشگاه بار دیگر برای خرید بازیکن ۲۱۹ میلیون پوند تعهد مالی ایجاد کرد، و اگرچه هزینه‌های ژانویه به ۳۷.۷ میلیون پوند محدود شد، اما این سومین فصل پیاپی است که منچستریونایتد بیش از ۲۰۰ میلیون پوند برای جذب بازیکن هزینه کرده است.
درست است که هزینه نقل‌وانتقالات همیشه معیاری دقیق برای موفقیت نیست — و معمولاً میزان دستمزدها شاخص قابل‌اتکاتری به‌شمار می‌رود — اما اینکه یونایتد چنین مبالغ هنگفتی خرج کرده و این‌قدر ضعیف نتیجه گرفته، چیزی نیست جز نشانه‌ای از سال‌ها مدیریت ناکارآمد.
متأسفانه برای رتکلیف و گروه INEOS، در نخستین سال حضورشان نشانه‌ی زیادی مبنی بر اصلاح این سیاست‌های ریخت‌و‌پاش‌گرایانه دیده نمی‌شود.
در مورد دستمزدها هم، هزینه‌ها دوباره افزایش یافته‌اند. فصل گذشته، مجموع دستمزدهای یونایتد به ۳۶۴.۷ میلیون پوند رسید ، رقمی که البته کمی پایین‌تر از رکورد ۳۸۴.۲ میلیون پوندی در سال ۲۰۲۲ است.
اما این کاهش اندک، تسلی‌بخش نیست، زیرا باشگاه از نظر فوتبالی عملکردی بسیار ضعیف داشت:
تنها رتبه هشتم در لیگ برتر و حذف در همان مرحله گروهی لیگ قهرمانان اروپا، آن هم در شرایطی که سومین دستمزد بالای لیگ را پرداخت می‌کردند.
این، دومین بار در سه فصل اخیر است که منچستریونایتد پنج پله پایین‌تر از جایگاه دستمزدی‌اش در جدول نهایی قرار می‌گیرد، یک نشانه‌ی دیگر از فاصله چشمگیر بین سرمایه‌گذاری و عملکرد ورزشی.
سود یا زیان پیش از مالیات شرکت Manchester United Plc
البته این تحلیل، یک نکته کلیدی در مورد هزینه‌های کارکنان را نادیده می‌گیرد. منچستریونایتد یکی از بزرگ‌ترین کارفرمایان در دنیای فوتبال است.
در فصل گذشته، این باشگاه به‌طور متوسط ۸۱۱ نفر نیروی غیرورزشی تمام‌وقت در اختیار داشت، بالاترین رقم در لیگ برتر. تنها باشگاهی که به این عدد نزدیک می‌شود، لیورپول با ۷۸۲ نفر است.
تعداد کمی از باشگاه‌های انگلیسی، نسبت دقیق دستمزد بازیکنان به کارکنان غیرورزشی را به‌صورت عمومی منتشر می‌کنند. اما نسخه اولیه‌ای از گزارش یوفا در سال ۲۰۲۴ — که پس از انتشار اولیه حذف شد — نشان می‌داد که دستمزد بازیکنان منچستریونایتد در فصل ۲۳-۲۰۲۲ تنها ۳۳٪ از درآمد باشگاه را تشکیل داده است. بر اساس همین داده، می‌توان تخمین زد که دستمزد کارکنان غیرورزشی باشگاه در آن فصل حدود ۱۱۵ میلیون پوند بوده است، رقمی که کمی بالاتر از کل دستمزدهای پرداختی باشگاه برنتفورد در همان فصل بوده است.
چه از نظر ظاهری خوشایند باشد یا نه، دلیلی وجود دارد که جیم رتکلیف دست به تعدیل ۴۰۰ تا ۴۵۰ نفر از پرسنل باشگاه زده است.
عملکرد ضعیف منچستریونایتد در بازار نقل‌وانتقالات در سال‌های اخیر، باشگاه را به لحاظ مالی به بن‌بست رسانده است. اما از آن‌جا که باشگاه نمی‌تواند از پرداخت دستمزدهای کلان بازیکنان یا بدهی‌های معوق نقل‌وانتقالاتی شانه خالی کند، ناگزیر به سمت هزینه‌هایی رفته که امکان حذف فوری‌شان وجود دارد — حتی اگر این تصمیم از نظر انسانی و اجتماعی، ناخوشایند به نظر برسد.
________________________________________________________________________________________________________________
کاهش ناچیز بدهی – با وجود تزریق سرمایه قابل‌توجه
یکی از شروط خرید سهام منچستریونایتد توسط جیم رتکلیف این بود که او در سال اول حضورش، ۲۳۸.۵ میلیون پوند سرمایه از طریق انتشار سهام جدید به باشگاه تزریق کند. در نگاه برخی، انتظار می‌رفت که این مبلغ صرف کاهش بدهی‌های سنگین باشگاه شود؛ اما در عمل، میزان بدهی ناخالص یونایتد در طول سال نخست مالکیت جدید، تقریباً بدون تغییر باقی مانده است.
در گزارش مالی سه‌ماهه دوم (Q2)، معمولاً بدهی یونایتد در ماه دسامبر بالاتر از ژوئن است — چرا که باشگاه برای حفظ جریان نقدی در نیم‌فصل، از تسهیلات اعتباری گردان (RCF) خود استفاده می‌کند. با این حال، بدهی‌های بلندمدت باشگاه — که نخستین‌بار در جریان تصاحب باشگاه توسط خانواده گلیزر ایجاد شد و دستخوش نوسانات فصلی نیست — هیچ نشانه‌ای از کاهش نشان نمی‌دهد.
تأمین مالی این بدهی همچنان فشار سنگینی به منابع باشگاه وارد می‌کند: ۳۵.۵ میلیون پوند بهره خالص در فصل گذشته و ۱۷ میلیون پوند دیگر در شش ماه اول فصل ۲۵-۲۰۲۴
در مقایسه با هزینه‌های نجومی نقل‌وانتقالات، این مبالغ شاید کوچک به نظر برسند، اما تأثیر مستقیمی بر امور مالی روزانه باشگاه دارند.
باشگاه‌هایی مانند تاتنهام و اورتون نیز بدهی‌های بزرگی متحمل شده‌اند، اما در ازای آن استادیوم‌های مدرن و سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی ارزشمندی به‌دست آورده‌اند. در مقابل، منچستریونایتد تقریباً هیچ‌چیز برای نشان دادن در ازای این حجم هزینه مالی ندارد، جز اینکه این بدهی‌ها صرفاً برای امکان‌پذیر ساختن تملک باشگاه توسط خانواده گلیزر در سال ۲۰۰۵ ایجاد شده بودند.
RCF (تسهیلات اعتباری گردان) از سال‌ها پیش در اختیار یونایتد بوده، اما استفاده از آن از فصل ۲۱-۲۰۲۰ آغاز شد. در آن زمان، باشگاه اعلام کرد که این تسهیلات برای «ایجاد انعطاف‌پذیری مالی جهت عبور از اختلالات ناشی از کووید-۱۹» در نظر گرفته شده‌اند.
اگرچه این حرف در آن زمان درست بود، اما چهار سال بعد، وابستگی باشگاه به این تسهیلات بیشتر هم شده است. در پایان سال ۲۰۲۴، یونایتد ۲۱۰ میلیون پوند از ظرفیت ۳۰۰ میلیون پوندی RCF خود را مصرف کرده بود، که در کنار سایر بدهی‌های موجود، سطح کل بدهی ناخالص باشگاه را به ۷۳۱.۵ میلیون پوند رسانده است.
این سطح از بدهی، به‌هیچ‌وجه بر گردن رتکلیف یا INEOS نیست.توافقی که در سال ۲۰۰۵ برای فروش باشگاه به خانواده گلیزر انجام شد، همچنان یکی از سنگین‌ترین میراث‌های منفی در فوتبال جهان را رقم زده است.تا پایان دسامبر ۲۰۲۴، یعنی در ۱۹ سال و نیم مالکیت گلیزرها، هزینه‌هایی که به باشگاه تحمیل شده به شرح زیر است:
۸۳۵ میلیون پوند پرداخت نقدی صرفاً بابت بهره بانکی
۱۶۹.۷ میلیون پوند پرداخت سود سهام (که ۱۲۸.۷ میلیون پوند از آن مستقیماً به گلیزرها رسیده)
حداقل ۲۷.۴ میلیون پوند بابت «هزینه‌های مدیریت و مشاوره»
۲۴.۶ میلیون پوند بابت بازپرداخت خالص وام‌ها
و این ارقام بدون احتساب مبلغ ۱۴۸.۶ میلیون پوندی است که طی دو دهه گذشته به عنوان پرداختی به مدیران و اعضای کلیدی مدیریت انجام شده ، مبلغی که مشخص نیست چه میزان از آن نیز به جیب خانواده گلیزر رفته است.
حتی اگر موارد مثبت را هم در محاسبات لحاظ کنیم — باز هم رقم خروجی از باشگاه حیرت‌انگیز است.
اگر ما ۲۵.۱ میلیون پوند تأثیر مثبت ناشی از تغییرات نرخ ارز را اضافه کنیم — که تنها به دلیل بدهی‌های دلاری باشگاه به‌وجود آمده — و همچنین ۲۱.۶ میلیون پوند سود بانکی دریافتی باشگاه از سال ۲۰۰۵ تاکنون را به آن بیفزاییم، و پرداخت‌های انجام‌شده به مدیران اجرایی را هم نادیده بگیریم، همچنان نتیجه این است که:
از روزی که مالکیت به خانواده گلیزر واگذار شد، در مجموع ۱.۰۱۰ میلیارد پوند پول نقد از باشگاه خارج شده است.
بدهی فعلی منچستریونایتد، ۱۸۰ میلیون پوند بیشتر از ۵۵۰ میلیون پوندی است که در ابتدا برای خرید باشگاه توسط گلیزرها اخذ شد.
در این مدت، خانواده گلیزر از محل فروش سهام خود، ۱.۲۰۲ میلیارد پوند درآمد کسب کرده‌اند.
اگر این رقم را با سودهای دریافتی از محل سود سهام (dividends) و حق‌الزحمه‌های مدیریتی آن‌ها ترکیب کنیم، می‌توان گفت:
سود کلی خانواده گلیزر از مالکیت منچستریونایتد، به رقم خیره‌کننده ۱.۳۵۸ میلیارد پوند رسیده است و این در حالی‌ست که آن‌ها هنوز هم ۶۷.۹۲٪ از حق رأی در باشگاه را در اختیار دارند. این در حالی‌ست که ارزش‌گذاری خرید جیم رتکلیف در سال گذشته، کل باشگاه را حدود ۴.۳ میلیارد پوند برآورد کرده بود.
________________________________________________________________________________________________________________
گام بعدی چیست؟
با وجود تمامی بحران‌های مالی و مدیریتی منچستریونایتد، لیگ اروپا همچنان روزنه‌ای از امید در افق باقی گذاشته است.قهرمانی در این رقابت‌ها، بازگشت به لیگ قهرمانان اروپا را برای فصل آینده تضمین می‌کند — رقابتی که باشگاه در فصل گذشته، علی‌رغم حذف به عنوان تیم آخر گروه، ۵۳.۸ میلیون پوند از آن درآمد کسب کرد.
با افزایش مبلغ جوایز، در صورت صعود به فصل آینده لیگ قهرمانان، یونایتد می‌تواند حتی درآمد بیشتری نیز انتظار داشته باشد.در شرایطی که نشانه‌های بهبود همچنان نادر و پراکنده‌اند، منچستریونایتد شاید باید قدردان شکاف فزاینده‌ای باشد که در فوتبال انگلیس میان "داراها" و "ندارها" به وجود آمده است.
برای دومین سال پیاپی، به نظر می‌رسد که سه تیم تازه‌صعود کرده، بلافاصله به چمپیونشیپ بازخواهند گشت.اگر چنین نبود، شاید لحن این مقاله بسیار شدیدتر و هشدارآمیزتر می‌بود.
بی‌انصافی نیست اگر بگوییم:
در دنیایی که مدیریت ضعیف به‌درستی تنبیه می‌شود، منچستریونایتد این فصل مستحق سقوط بود.اما این فوتبال است، جایی که ثروتمندترین‌ها ذاتاً در برابر فاجعه بیمه شده‌اند. منچستریونایتد میلیاردها خرج کرده تا ضعیف باشد.
شاید بتوان استدلال کرد که ورود رتکلیف، به‌طرزی متناقض، ظرفیت باشگاه برای تصمیم‌گیری‌های بد را افزایش داده است. اگر او نیامده بود و بیش از ۲۰۰ میلیون پوند سرمایه‌گذاری نمی‌کرد، وضعیت مالی باشگاه به‌مراتب وخیم‌تر به‌نظر می‌رسید. اما با اینکه این پول به باشگاه تزریق شد، نه تأثیر محسوسی در کاهش بدهی گذاشت و نه جلوی تصمیم‌گیری‌های ضعیف‌تر بعدی را گرفت.
تا پایان سال ۲۰۲۴، ترکیب فعلی تیم بیش از ۱ میلیارد پوند هزینه برداشته — یکی از گران‌ترین اسکوادهای فوتبال جهان — اما هنوز فرسنگ‌ها با موفقیت واقعی فاصله دارد.
فقط در همین فصل، اشتباهات مدیریتی و فنی باشگاه ۱۵ میلیون پوند هزینه به‌همراه داشته، و این حتی بدون احتساب ۱۱ میلیون پوندی است که برای فسخ قرارداد روبن آموریم و کادر فنی‌اش با اسپورتینگ لیسبون پرداخت شد.و هنوز حتی درباره سرنوشت ورزشگاه اولدترافورد صحبت نکرده‌ایم.
در هفته گذشته، تنها چند ساعت پس از آن‌که رتکلیف از بحران مالی باشگاه اظهار تأسف کرد، اعلام شد که یونایتد قصد دارد ورزشگاهی جدید با ظرفیت ۱۰۰ هزار نفر بسازد — پروژه‌ای که هزینه‌ی آن حدود ۲ میلیارد پوند برآورد شده است.
چگونگی تأمین مالی این پروژه؟ هیچ‌کس نمی‌داند.
واضح است که جریان نقدی فعلی باشگاه توان تأمین چنین هزینه‌ای را ندارد و در واقع هیچ باشگاهی به‌تنهایی نمی‌تواند چنین پروژه‌ای را پیش ببرد مگر با حمایت مالکان یا وام‌های سنگین. ترکیبی از این دو حالت محتمل‌تر به نظر می‌رسد. با این حال، یونایتد در این مورد کاملاً مبهم و محافظه‌کار عمل کرده است.
مدیر اجرایی جدید باشگاه، عمر برادا، در واکنش به این پرسش تنها گفت:
«ما به عنوان یک شرکت سهامی عام نمی‌توانیم در مورد منابع مالی زیاد حدس بزنیم.»
در پشت تمام این بحران‌ها، در کنار بدهی سنگین باشگاه، مشکل اصلی همچنان باقی‌ست: کارنامه فاجعه‌بار در نقل‌وانتقالات.
از زمان بازنشستگی سر الکس فرگوسن تا پایان سال ۲۰۲۴، منچستریونایتد ۱.۷ میلیارد پوند برای خرید بازیکن هزینه کرده در مقابل، فقط ۳۸۹ میلیون پوند از فروش بازیکن درآمد داشته
نتیجه؟
هزینه خالصی معادل ۱.۳۰۸ میلیارد پوند
شاید کاهش هزینه‌ها در این فصل یک راهکار موقت باشد، اما تا زمانی که سیاست‌های نقل‌وانتقالاتی باشگاه بهبود نیابد، وضعیت مالی نیز اصلاح نخواهد شد.
نگاهی به سودهای ناچیز یونایتد از فروش بازیکن در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که این باشگاه نه‌تنها نسبت به رقبای بالای جدول، بلکه حتی در مقایسه با تیم‌های میانه‌جدول هم عملکرد ضعیف‌تری داشته است.
رم در یک روز ساخته نشد، و منچستریونایتد هم یک‌شبه فرو نپاشید.
تملک باشگاه از طریق اهرم مالی (Leverage) که تقریباً دو دهه پیش صورت گرفت، به‌صورت آنی ترازنامه مالی باشگاه را دگرگون کرد اما رساندن یونایتد به وضعیت تأسف‌بار امروز، حاصل سال‌ها مدیریت ناکارآمد است.
تعدیل نیرو و افزایش قیمت بلیت‌ها، تصمیماتی نامحبوب‌اند؛ و وقتی با اسراف فوتبالی ادامه‌دار همراه می‌شوند، حس می‌شود که دیگران بهای اشتباهات مالکان را می‌پردازند. و واقعیت این است که، در بسیاری جهات، دقیقاً همین اتفاق افتاده است.
اما با کوهی از بدهی، درآمدهای نسبتاً ثابت، و پروژه ساخت استادیومی ۲ میلیارد پوندی در پیش، اگر منچستریونایتد خیلی زود در زمین فوتبال تحول ایجاد نکند، تصمیمات سخت‌تری در راه خواهند بود.
اظهارنظر اخیر جیم رتکلیف درباره احتمال ورشکستگی باشگاه در «کریسمس» شاید جنبه‌ی بزرگ‌نمایی داشته باشد — اما خطر مالی در باشگاه، واقعیتی انکارناپذیر است.
این مسیر هیچ‌گاه قرار نبود که یک اصلاح فوری باشد، و با اینکه یونایتد اکنون به‌وضوح جهت‌گیری جدیدی در پیش گرفته، اما موج‌های آغازین، شدیدتر از آن بوده‌اند که بسیاری تصور می‌کردند.
هم هواداران و هم تصمیم‌گیرندگان تازه‌وارد باشگاه، اکنون بیش از هر زمان دیگری نیاز دارند که ورق برگردد — و هرچه زودتر، بهتر.
کریس ودرسپون
۱۸ مارس ۲۰۲۵ (به‌روزرسانی‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۵)
