طرفداری - میزبانی در مسابقات مختلف ورزشی یکی از مهم ترین بخش های نشان دهنده پیشرفت ورزش یک کشور است. در سال های اخیر کشورهای آسیایی پا را از قاره پهناور فراتر گذاشته و میزبانی رویدادهای بزرگ جهانی را نیز بر عهده گرفته اند. جام جهانی 2002 کره و ژاپن نقطه شروعی خوبی بود تا پس از سال ها قاره آسیا میزبانی یک رویداد بزرگ جهانی شود. با برگزاری این بازی ها که با موفقیت خوبی همراه بود درصد اعتماد به آسیایی ها افزایش یافت و بدنبال آن میزبانی بازی های بزرگی چون المپیک، جام جهانی رده های سنی پایین فوتبال و همچنین المپیک دانشجویان به کشورهای آسیایی تعلق یافت. قطر کشور کوچک همسایه ما نیز پس از برگزاری موفق جام ملتهای آسیا دست به کاری بزرگ زد و توانست میزبانی جام جهانی 2022 را کسب کند.
این مقدمه نشان می دهد ورزش از لحاظ ساختاری و سخت افزاری در قاره آسیا به شدت در حال رشد است و با افزایش شمار میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی جهان، آسیایی ها قدرت خود را در ورزش به رخ جهانیان می کشند. در این بین رویدادهای بزرگ داخل قاره آسیا نیز با کیفتی بسیار بالا نسبت به ادوار گذشته برگزار می شوند و کسب میزبانی بازی های قاره ای نیز برای کشورهای آسیایی به مراتب دشوارتر از قبل شده است و فاکتور های اولیه لازم به منظور کسب میزبانی این بازی ها بسیار اصولی تر و پیشرفته تر شده است.
بدون شک میزبانی بازی های فوتبال از سایر رشته ها سخت تر است و با توجه به پرطرفدار بودن و پول سازتر بودن این رشته، وسواس بیشتری برای انتخاب میزبان صورت می گیرد. کشور ما هم که در دهه های گذشته بجز برگزاری چند مسابقه کشتی در سطح جهانی، رویداد ورزشی چندان بزرگی را میزبانی نکرده، به شدت بدنبال کسب میزبانی جام ملتهای آسیا در سال 2019 است. اما به راستی نیل به این هدف چقدر عملی و عقلانی است؟ در حال حاضر فوتبال ایران هر ساله در داشتن حداقل استانداردهای لازم برای حفظ سهمیه های لیگ قهرمانان آسیا با مشکلات مختلفی مواجه است. باشگاه های بزرگ ایرانی هیچکدام ورزشگاه اختصاصی ندارند و جملگی باشگاه های کشور از ورزشگاههای دولتی استفاده می کنند و این ورزشگاهها نیز بجز آزادی پا به سن گذاشته فاقد استانداردهای جهانی هستند. با نگاهی به میزبانان اخیر و آینده جام ملتهای آسیا کمی بیشتر وارد جزئیات می شویم تا ببینیم آیا می توان میزبانی ایران در جام ملتها را باور کرد یا خیر!
جام ملتهای آسیا 2004 چین
سال 2004 کشور چین به واسطه کسب میزبانی المپیک 2008 دارای زیرساخت های ورزشی مناسب برای برگزاری جام ملتهای آسیا بود و این بازی ها به میزبانی چهار ورزشگاه که بزرگترین آنها استادیوم "کارگران پکن" (با ظرفیتی معادل 66 هزار نفر) بود، برگزار گردید. این بازی ها با توجه به هزینه 40 میلیاردی چین برای میزبانی المپیک دوره آینده بیشتر تحت الشعاع این رویداد بزرگ جهانی قرار گرفته بود اما چینی به نحو احسن آنرا برگزار کردند تا نشان دهند راه و چاه میزبانی را خوب بلدند. ژاپن در این دوره قهرمان شد.
جام ملتهای آسیا 2007 اندونزی،مالزی، ویتنام و تایلند
این بازی ها به علت تقارن با المپیک که بعد از سال ها در آسیا و به میزبانی پکن برگزار می شد یکسال زود تر برگزار شد و از لحاظ استقبال و نظم یکی از ضعیف ترین ادوار جام ملتهای آسیا بود. چهار کشور میزبان که از لحاظ فوتبالی در سطح پایینی قرار داشتند برای اولین بار فرصت یافتند تا در سطح فوتبال قاره به واسطه میزبانی شان خودی نشان دهند. قطع برق در استاديوم هاي اندونزي، تحريم پخش زنده مسابقات از سوي شبكه دولتي ويتنام ، برگزاري مسابقات در فصل بارش منطقه جنوب شرقي آسيا و استقبال بسیار پایین تماشاگران از بازی ها این دوره را به یکی از بی سر و صداترین ادوار جام ملتهای آسیا تبدیل کرد. جالب اینجاست که هیچ یک از چهار میزبان بازی ها ورزشگاه جدیدی را احداث نکرده بودند و بیشترین توجه شان به جذب توریست بود که آن هم با شکست مواجه شد. عراق قهرمان این دوره شد.
جام ملتهای آسیا 2011 قطر
کشور ثروتمند قطر که با صرف هزینه ای گزاف در پی جهانی کردن خود در عرصه ورزش است پس از برگزاری بی نقص بازیهای آسیایی 2006 در دوحه، جام ملتهای آسیا را نیز در سال 2011 میزبانی کرد تا پتانسیل بالای خود را در میزبانی به رخ همگان بکشد. این دوره از بازی ها که از لحاظ کیفی در سطح مناسبی برگزار شد تمرین مناسبی بود برای میزبانی این کشور در جام جهانی 2022. این بازی ها در دو شهر دوحه و ریان برگزار شد و در مجموع 5 استادیوم مورد استفاده قرار گرفت. ورزشگاه زیبای خلیفه در دوحه با گنجایش 50 هزار نفر بزرگترین ورزشگاه این دوره بود. ایران و هند نیز در این دوره رقبای قطر برای کسب میزبانی بودند که در نهایت این کشور کوچک قطر بود که با اختلاف رای بسیار بالا موفق به کسب این عنوان شد. کیفیت تصویربرداری بالا و همچنین هتل های شیک از جمله ویژگی های برتر میزبانی قطر بود. ژاپنی ها قهرمانی این دوره را نیز کسب کردند تا پر افتخارترین کشور در فوتبال آسیا شوند.
جام ملتهای آسیا 2015 استرالیا
استرالیا که کمتر از یک دهه از حضورش در قاره آسیا می گذرد موفق به کسب میزبانی جام ملتهای آسیا در سال 2015 شده است. این بازی ها از دی ماه سال 93 در شهر ملبورن آغاز خواهد. سیدنی، ملبورن، بریسبان، کانبرا و نیوکاسل شهرهایی هستند که بازی ها در آنها برگزار خوهد شد. استرالیا که میزبانی المپیک 2000 سیدنی را در کارنامه دارد امیدوار است این رویداد بزرگ فوتبالی را هم با موفقیت میزبانی کند.
با بررسی 4 میزبان جام ملتهای آسیا از سال 2004 تا 2013 تا حدودی با جو میزبانان این تورنمنت آشنا شدیم. حال به بررسی عواملی می پردازیم که می توانند مهم ترین مشکلات پیش روی ایران در راه اخذ میزبانی این جام باشند:
ورزشگاههای میزبان
کمبود استادیوم های مجهز بزرگترین مشکل فوتبال ایران در این راه است که با وعده های مسولین فوتبال مبنی بر حل آنها در صورت کسب میزبانی می توان به رفع آن امیدوار بود. چهار شهر تهران، تبریز، مشهد و اصفهان شهرهایی هستند که ایران برای میزبانی معرفی کرده است. با نگاهی به استادیوم های این شهرها وارد جزئیات بیشتری می شویم:
ورزشگاه آزادی تهران
بدون شک مهم ترین و اصلی ترین ورزشگاه مد نظر مسولین فدراسیون این ورزشگاه است که سالیان بسیار دور میزبان بازی های آسیایی تهران بود که از آن رویداد ده ها سال می گذرد. این ورزشگاه از لحاظ گنجایش، کیفیت چمن و اتاق کنفرانس و همچنین رختکن وضعیت مناسبی دارد و می توان با اصلات جزیی آنرا به شرایط ایده آل رساند.
ورزشگاه یادگار امام تبریز
این ورزشگاه در خارج از شهر تبریز ساخته شده و همیشه مشکلات بسیاری برای تماشاگران در زمینه ایاب و ذهاب داشته است. حل این مشکل و همچنین اصلاح ورودی های ورزشگاه از کارهای ضروری برای تجهیز این استادیوم بزرگ هفتاد هزار نفری است. البته با توجه به اینکه این ورزشگاه سال قبل میزبان بازی های تراکتورسازی در جام ملتهای آسیا بوده بنابراین دارای حداقل های AFC هست و می توان به میزبانی مناسب آن امیدوار بود.
ورزشگاه ثامن ال ائمه مشهد
ورزشگاه ثامن مشهد با گنجایش 40 هزار نفری با توجه به داشتن امکانات اولیه مناسب از جمله پارکینگ به ظرفیت 1200 خودرو و همچنین رختکن های مناسب می تواند میزبان شایسته ای برای این بازی ها باشد. البته نمای داخلی و چمن این ورزشگاه نیاز به بازنگری بیشتر دارد. از لحاظ طراحی این ورزشگاه نیز به مانند سایر ورزشگاههای کشور ظاهر مدرن و زیبایی ندارد.
ورزشگاه نقش جهان اصفهان
شاید میزبانی ایران در جام ملتها یکی از مزیت هایش این باشد که اصفهانی ها پس از سال ها صاحب استادیومی در شان فوتبالشان شوند. این ورزشگاه که از سال های دور در دست احداث است هنوز تکمیل نشده و شاید میزبانی ایران بتواند محرک خوبی برای تعجیل در افتتاح این ورزشگاه شود.
این چهار استادیوم میزبانان احتمالی بازی ها خواهند بود چرا که با وضعیت کنونی بعید است فدراسیون فوتبال دست به احداث ورزشگاه جدید بزند. به هر حال از نظر ظاهری این 4 ورزشگاه توان رقابت با ورزشگاههای مدرن کشورهای عربی و شرقی را ندارند ولی به هر حال می توان با تجهیزشان کمی شرایط را بهتر کرد.
امکانات شهرهای میزبان
با بررسی ورزشگاهها می رسیم به بررسی امکانات شهرهای میزبانی که یکی مهم ترین عوامل برای داشتن یک میزبانی در سطح مناسب است. 4 شهر میزبان که جزو بزرگترین شهرهای کشورمان هستند مشکلات بسیاری نظیر ترافیک سنگین، کمبود اماکن تفریحی مناسب و عدم دارا بودن هتل های مجلل دارند که تک تک آنها باید بسرعت رفع شوند. همانطور که گفته شد هر چند ايران مي‌تواند تا سال ۲۰۱۹ امكانات ورزشگاه‌هاي ميزبان را به حد استانداردهاي كنفدراسيون فوتبال آسيا برساند اما طبق معيارهاي كنفدراسيون فوتبال آسيا هتل‌هاي ميزبان بايد داراي درجه پنج ستاره بين‌المللي باشند، درجه‌اي كه منوط به داشتن برخي امكانات است كه با توجه به قوانين جمهوري اسلامي هتل‌هاي ايراني قادر به ارائه سرويس دهي در اين موارد نمي‌باشند. حال باید دید شهرهای میزبان چه تدبیری برای این مساله مهم خواهند اندیشید.
حضور بانوان در ورزشگاه
حضور بانوان یکی دیگر از مشکلاتی است که در راه میزبانی جام ملتهای آسیا بایستی مرتفع شود. این مشکل قدیمی که سالهاست گریبان فوتبال ایران را گرفته باید به طور قطعی حل شود چرا که میزبان یک رویداد بین المللی یا قاره ای نمی تواند چنین قوانینی را داشته باشد. باید دید مسولین بلند بالای کشوری در این رابطه تا چه حد دست فدراسیون فوتبال را خواهند گرفت تا راه میزبانی برا کشورمان هموار گردد.
به هرحال این مشکلات تنها قسمت نا چیزی از مسائلی است که بایستی حل شود. با نگاهی به گذشته متوجه می شویم که ایران در دهه هفتاد دو بار توانسته میزبانی این رقابت ها را کسب کند و اینک با گذشته چند دهه از آن دوران با مشکلاتی مواجه هستیم که مانع از میزبانی دوباره مان می شود. در سال های 1968 و 1976 ایران در حالی میزبان جام ملتهای آسیا شده بود که تا آن زمان هیچ کشور عربی نتوانسته بود میزبانی بازیها را کسب کند ولی پس از گذشت چهل سال از آن دوران شاهد این هستیم که کشورهایی چون کویت، امارات، لبنان و قطر یکی پس از دیگری میزبان بازی ها می شوند و ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم!
علاوه بر امتیازات جانبی که همراه با میزبانی جام ملتهای آسیا برای کشورمان بدست می آید، می توانیم با قهرمانی در این بازی ها نیز بار دیگر قدرت فوتبال ایران را در آسیا شاهد باشیم.
مقوله میزبانی در جام ملتهای آسیا مقوله ای پیچیده نیست ولی با شرایط کنونی کمی قابل تامل است و نیاز به تلاش زیادی دارد. باید نشست و دید تا چه اندازه از فدراسیون فوتبال در این زمینه حمایت خواهد شد تا توان رقابت با کشورهای بحرین، چین، کویت، لبنان، میانمار، عمان، عربستان، عمان و امارات را برای کسب میزبانی داشته باشد. در انتهای این پرورنده نگاهی داریم به ضمانت هایی که AFC از دولت ها برای واگذاری میزبانی این بازیها خواستار است، به نظر می رسد این بخش یکی از کلیدی ترین بخش ها برای موفقیت در میزبانی کشورمان است چرا که در بندهایی از این ضمانت ها مواردی گنجانده شده است که رعایت آنها کمی دشوار به نظر می رسد. با این وجود این مساله، مساله ای ملی است و امیدواریم نهادهای سیاسی و اقتصادی کشورمان نیز با حمایت های خود فدراسیون فوتبال را در برداشتن این گام بزرگ یاری دهند.
ضمانت های خواسته شده از دولت های میزبان:
1: مهاجرت (IMMIGRATION)
اگر ایران به عنوان میزان جام ملتهای 2019 انتخاب شد، شرایطی درباره مسائل ورود و خروج و اقامت اعضا از تاریخ 1 دسامبر 2019 (11 آذر 1398) باید بوسیله ایران تضمین شود؛ ویزای ورود و اجازه خروج به افرادی که در ادامه ذکر می‌شود باید بدون هیچگونه قید و شرط و محدودیتی توسط دولت ایران فراهم شود:
1- تمام نمایندگان AFC
2- تمام مقامات رسمی کشورهای شرکت کننده شامل اعضای تیم و کادر پزشکی
3- اعضای کمیته بازاریابی AFC
4- اصحاب رسانه و نمایندگان شرکت های حق پخش تلویزیونی
5- کارکنان شرکت‌های تبلیغاتی و اعضای وابسته
6- شرکت اصلی دارنده حق پخش رقابت‌ها و تمام اعضای مربوط
7- هواداران و خبرنگاران
2- اجازه کار (WORK PERMITS)
بر اساس این بند از ایران خواسته می‌شود که در صورتی که به عنوان میزبان انتخاب شد شرایطی را فراهم کند که افراد غیر ایرانی شامل گروه‌هایی که ذکر می‌شود، بتوانند طبق قانون داخلی ایران مجوز کار دریافت کنند.
1- تمام نمایندگان AFC
2- تمام مقامات رسمی کشورهای شرکت کننده شامل اعضای تیم و کادر پزشکی
3- اعضای کمیته بازاریابی AFC
4- اصحاب رسانه و نمایندگان شرکت‌های حق پخش تلویزیونی
5- کارکنان شرکت‌های تبلیغاتی و اعضای وابسته
6- شرکت اصلی دارنده حق پخش رقابت‌ها و تمام اعضای مربوط
7- هواداران و خبرنگاران
3- امور گمرکی و مالیات (CUSTOM DUTIES AND TAXES)
ایران باید متعهد شود که اجازه واردات و به دنبال آن صادرات هرگونه کالا در ارتباط با مسائل مربوط به جام ملتهای آسیا از طریق موسسه، نهادها و افراد مشخص صادر شده و تمام هزینه‌های مربوط به مالیات، صادرات، امور گمرکی و ... برای افرادی که در ادامه می آید رایگان باشد:
1- تمام نمایندگان AFC
2- تمام مقامات رسمی کشورهای شرکت کننده شامل اعضای تیم و کادر پزشکی
3- اعضای کمیته بازاریابی AFC
4- اصحاب رسانه و نمایندکان شرکت‌های حق پخش تلویزیونی
5- کارکنان شرکت‌های تبلیغاتی و اعضای وابسته
6- شرکت اصلی دارنده حق پخش رقابت‌ها و تمام اعضای مربوط
7- هواداران و خبرنگاران
لیست کالاهایی که شامل این معافیت مالیتی می‌شود به شرح زیر است:
1- تجهیزات فنی و وسایل مربوط به تدارکات، غذا و ...
2- تمام تجهیزات الکترونیکی مربوط به شرکت‌های دارنده حق پخش
3- تمام وسایل رایانه‌ای مانند دوربین‌ها و کامپیوترهای متعلق به نمایندگان رسانه‌ها
4- تجهیزات و وسایل پزشکی از جمله داروها و ...
5- تجهیزات مربوط به ورزش فوتبال مانند تور، توپ و ...
6- تمام مواد خام و وسایلی که شرکت‌های تبلیغاتی برای انجام کارهای خود نیاز دارند.
7- تمام مواد و وسایلی که مربوط به حقوق برگزاری رقابت‌ها و اجرای فعالیت‌های مربوط به AFC و جام ملتها خواهد بود.
8- وسایل مربوط به اهدای جوایز مانند جام قهرمانی، مدال، پاداش و ...
9- تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری که شرکت‌های تبلیغاتی و اسپانسرهای AFC نیاز به استفاده از آن دارند.
4- معافیت کلی مالیات (GENERAL TAX EXEMPTION)
اگر ایران به عنوان میزبات انتخاب شود، باید متعهد شود که در قبال مسائل مالیاتی مربوط به کالاها یا خدمات ارائه شده به اعضای تمام کشورهای شرکت کننده در رقابت‌ها، رفتاری منطبق با قوانین مورد نظر AFC انجام خواهد داد بدین صورت که باید با تمامی افراد و گروه هایی که پیش از این از آنها نام برده شد، باید به عنوان معاف از مالیت رفتار شود.
5- ایمنی و امنیت (SECURITY AND SAFETY)
اگر ایران به عنوان میزبان انتخاب شود، تضمین می‌کند که تمام ابزارها و راهکارهایش را به کار ببندد تا بالاترین درجه امنیت و ایمنی برای این افراد فراهم شود.
1- تمام نمایندگان اعزامی AFC
2- تمام مقامات رسمی کشورهای شرکت کننده شامل اعضای تیم و کادر پزشکی
3- تمام مقامات رسمی کنفدراسیون فوتبال آسیا
گارانتی 6- حمایت و به رسمیت شناختن حق تبلیغات (PROTECTION AND EXPLOITATION OF COMMERCIAL RIGHTS)
ایران تضمین می کند که معیارهای زیر در وهله نخست طراحی و سپس اجرا شود. در صورت لزوم مسائل مربوط به تصویب قوانین جدید به شکلی انجام شود که در فاصله حداقل یک سال مانده به آغاز جام ملت های 2019 این شرایط وجود داشته باشد. این مسائل مربوط به حقوق شرکت‌های تبلیغاتی و اسپانسرهای رسمی مسابقات است که ایران باید متضمن شود با وضع قوانین و مقرراتی از رقابت ناعادلانه سایر شرکت‌های غیر مرتبط با این شرکت‌ها جلوگیری کند. همچنین مسائل مربوط به فروش غیرقانونی یا در اختیار قرار دادن بلیت به افراد خارج از روال این شرکت‌ها ممنوع شود.
