طرفداری- رشته فوتبال یکی از محبوب ترین و پر تماشاگرترین رشته های ورزشی دنیا به شمار می رود که تحقیقات علمی بسیاری نیز در مورد آن انجام گرفته است. در سلسله مطالب پیوسته ای که در قالب "فیزیولوژی فوتبال" برای شما عزیزان آماده خواهیم کرد شما را به تدریج با تمامی موارد فیزیولوژیکی این رشته ورزشی آشنا خواهیم کرد.
در قسمت سوم نگاهی داریم به سوخت مورد نياز فوتبال:
از آن جا كه فوتبال هر دو دسته فعاليت های كم شدت و پرشدت را هم زمان دربردارد، انتظار مي رود كه سوخت به صورت تركيبي از چربی و كربوهيدارت ها موجود باشد. مصرف گليكوژن عضله در مورد شمار اندكی از بازيكنان بررسی و گزارش شده است، اما سه روند در آن ها كاملاً واضح است:
1- سطح کلیگوژن پیش از بازی فوتبالیست ها از دیگر ورزشکاران تمرین کرده سایر رشته ها کمتر است.
2- در نیمه اول تخیله گلیکوژن بشدت صورت می گیرد. (67% ذخیر کل)
3- ورزشکار بازی را تقریباً با ذخیره گلیکوژن خالی به پایان می رساند. (85%)
توصیه ویژه: مصرف یک پلیمر گلوکزی پیش از بازی یا در بین دو نیمه باعث می شود تا ورزشکاران در نیمه دوم با شدت بالایی، مسافت بیشتری را بپیمایند.
کربوهیدرات:
بازيكنان فوتبال بايد برای تكرار فعاليت های انفجاری سريع كه توسط گليكوليز بی هوازی حمايت می شود، آماده باشند، زيرا در بازی فوتبال،ظرفيت غيرهوازی بالا اهميت زيادی دارد. در گلیکولیز بی هوازی، بدن بدون استفاده از اکسیژن به سوزاندن مواد قندی و تامین انرژی می پردازد. بنا بر توصیه متخصصین تغذیه FIFA سهم کربوهیدرات در برنامه غذایی فوتبالیست ها بایستی در حدود 55 درصد از کل انرژی دریافتی باشد. بازیکنان فوتبال به کربوهیدرات دریافتی بالایی نیازمندند تا ذخایر عضلات خود را پس از هر جلسه تمرین مجدداً به مقدار کافی فراهم کنند. به طور متوسط بازیکنان 5 – 8 کیلوگرم کربوهیدرات به ازای هر کیلوگرم از وزن خود نیاز دارند.
عواقب بارگیری ناکافی کربوهیدرات:
برخی از شواهد حاكی از آن است كه علاوه بر تخلیه گلیکوژن، هيپوگليسمی (كاهش قند خون) نیز می تواند عامل اصلی خستگی در برخی از بازيكنان باشد. هيپوگليسمی ممكن است در ورزش بلندمدت ظاهر شود و به ايجاد خستگی بيانجامد. هيپوگليسمی معمولاً ناشی از بازسازی ناكافی ذخاير گليكوژن كبدی است.
در فوتبال، اين معضل ممكن است به از دست دادن توپ، پاس نادرست، تكل بی موقع يا حتی از دست دادن فرصت های عالی گل زنی منجر شود. به هر روی، درك اين نكته كه پايين آمدن غلظت گلوكز خون می تواند سبب هيپوگليسمی شود كه نتيجة آن، ضعف در تصميم گيری است، اهميت فراوانی دارد.
مغز و سيستم عصبي مركزی از لحاظ متابوليكی به گلوكز وابسته اند. غلظت گلوكز خون مي تواند سبب بی قراری و اضطراب و كاهش هوشياری شود. هرگونه اختلال جزئی در عملكرد مغز ورزشكاران ماهر، به ضعف تصميم گيری يا بی تناسبی در آن مي انجامد.
چربی:
در مقابل، سيستم هوازی منبع اصلی توليد انرژی در جريان مسابقه فوتبال است. در فعاليت كم شدت، راه رفتن و نرم دويدن، سوختی به كار می رود كه درصد بيش تری چربی در تركيبش دارد و این سوخت از طریف سیستم هوازی تامین می شود. اما همان گونه که در ابتدای مطلب نیز گفته شد، انتظار مي رود كه سوخت به صورت تركيبی از چربی و كربوهيدارت ها موجود باشد.
نکته مهم: با توجه داشته باشیم که با توجه به دیر هضم بودن این مواد، بایستی از خوردن آنها قبل از بازی خودداری نمود.
یک نکته مهم دیگر در مورد سوخت و ساز در فوتبال این است که نيازمندی های انرژی در بازی فوتبال، عمدتاً به توليد حرارت در بدن وابسته است و حتی هنگام بازی در آب و هوای سرد، مقدار قابل ملاحظه ای عرق توليد می شود تا اين حرارت را دفع كند. اين فرايند به مقداری دهيدراسيون (كم آبی) می انجامد. ارزش این مقوله زمانی مشخص می شود که بدانیم دليل اصلی خستگی در بازيكنان فوتبال، تخليه ذخاير گليكوژن و دهيدراسيون است.
صحبت از سوخت و ساز و منابع انرژی در ورزش بحث بسیار گسترده ای است و بالطبع مطالب ارائه شده در این پست تنها قسمتی ناچیزی از این موضوع بود تا صرفا شما کاربران عزیز اطلاعات ابتدایی را از این موضوع کسب کنید.
منابع مورد استفاده:
- کتاب بیوشیمی ورزشی و سوخت و ساز فعالیت ورزشی – دان مک لارن و جیمز مورتون – ترجمه عباسعلی گائینی
- کتاب فیزیولوژی فوتبال کاربردی - قراخانلو، رضا
