اختصاصی طرفداری- وقتی چیزی اوج می گیرد، همه سعی می کنند خودشان را به آن اتصال دهند و بالا بروند؛ فوتبال هم از این قضیه مستثنی نبوده، نیست و نخواهد بود؛ نه در خاورمیانه و نه در کل جهان. فوتبال از روزی که بدل به یک صنعت اوج گیرنده شد، دیگر یک ورزش نبود. درصد کمی فقط به چشم ورزش به آن نگاه می کنند و دلیل این هم ساده است چراکه این ما انسان ها هستیم که فوتبال بازی می کنیم یا در آن شرکت می کنیم. در واقع ذات انسان همیشه یکسان است؛ چه در خانه باشد چه در میانه زمین چمن بزرگ ترین ورزشگاه های جهان. اگر توانستید ذات انسان را تغییر دهید پس شاید بتوانید آن اتصالات را هم پاره کنید.
اتصالات گاهی خوب هستند و گاهی بد و گاه خاکستری. صد ها بار از فوتبال به عنوان یک وسیله استفاده شده است. گاه آن وسیله یک مسکن ساده بوده است، گاه سیانوری در دهان بوده است و گاه یک انگیزه برای درمان. اما از زمان شکل گیری کامل و جامع فیفا، سران آن سعی کرده اند دو چیز را از فوتبال دور نگه دارند و دلایل آن هم به وضوح مشخص است؛ سیاست و مذهب. زمین چمن نه میز سازمان ملل است و نه محلی برای درگیری های قومی و مذهبی. زمین فوتبال، برای فوتبال است، برای صعنت، برای اقتصاد و برای علم!
فوتبال،چیزی است که نمی توان از آن تنها به عنوان یک ورزش اسم برد؛ یک ورزش، جنگ را متوقف نمی کند، یک ورزش جنگ هایی را شروع نمی کند، یک ورزش انسان ها را از بستر بیماری بلند نمی کند و یک ورزش انسان هایی را به بستر مرگ نمی فرستد. فوتبال فقط با خودش وصف می شود، با فوتبال.
فیفا به عنوان اصلی ترین سازمان متولی فوتبال در سراسر جهان قوانین بسیار سخت گیرانه ای در این دو مورد داشته است. این واقعیت است که گاهی خود سران فیفا به خاطر تخلفات سنگین مالیاتی با اغماضی فراوان بخشیده شده اند و حتی قانون برایشان برابرتر اعمال شده است، اما فیفا هیچگاه بر سر این موضوع کوتاه نیامده است و برای حفظ یک چیز، هر چه که باشد نظم مهم ترین نکته است و فیفا این نظم را حفظ کرده است تا چیزی که امروز از فوتبال به ما ارث رسیده است، از بین نرود. چندین جلد کتاب در مورد این دو موضوع نوشته است و بی شک یکی از بی نظیر ترین این کتاب ها، کتابی از سایمون کوپر به نام فوتبال علیه دشمن است. در ادامه این یادداشت بخش هایی از چنین کتاب هایی را هم با ترجمه اختصاصی و به صورت خلاصه خواهید خواند.
قوانین فیفا
در اولین بخش قوانین فیفا به نام:"تعاریف" واژه سمبل های مذهبی اینگونه تعریف شده است:
هر سمیل یا نشانه اعم از کار های هنری، الگو و.. که برای نشان دادن یک مذهب یا یک گرایش مذهبی استفاده می شوند. (جز آن هایی که در پرچم های رسمی کشور ها و سمبل های رسمی که از سوی فیفا تایید شده است).
در بخش آیتم های خاص از واژه ای به نام اِلمان های زینتی یا تزئینی استفاده شده است. شکل های تزئینی که ممکن است توسط بازیکنان یا باشگاه ها بر روی پیراهن یا چنین مکان هایی استفاده شود. در توصیف آن آماده است:
این مورد نباشد شامل اشکالی به شکل کشور ها، سمبل های مذهبی و سیاسی یا هر گونه اشکالی باشد که بر روی درک و تبادلات تجاری اثر بگذارد.
در قوانین انضباطی فیفا در بند شماره 58 که شامل سه متمم است در مورد رفتار های تفرقه انگیز صحبت شده است.
الف) هر فردی که رفتار هایی توهین آمیز نسبت به فرد یا افرادی داشته باشد یا از کلماتی تفرقه انگیز با مضمون های رنگی، زبانی، قومی و مذهبی استفاده کند باید برای حداقل 5 بازی محروم شود. برای مجازات بیشتر می توان از ورودش به ورزشگاه جلوگیری کرد و حداقل بین 20 تا 30 هزار فرانک سوئیس هم جریمه شود.
ب) زمانی که تعدادی (افراد رسمی یا بازیکنان) از یک مجموعه یا باشگاه قوانین ذکر شده در بالا را نقض کنند یا کاری مشابه با نقض آن انجام دهند در وهله نخست ممکن است از تیم سه امتیاز کم شود، در مرحله دوم شش امتیاز و در صورت تکرار بعدی به دسته پایین تر فرستاده شود. در مسابقاتی هم که امتیازی رد و بدل نمی شود، تیم از مسابقات کنار گذاشته می شود.
الف) اگر هواداران در یک بازی قوانین ذکر شده در متمم اول را نقض کنند تیم حداقل 30 هزار فرانک سوئیس جریمه می شود.
ب) جریمه های سخت گیرانه تر شامل بازی بدون تماشاگر، 3 بر 0 اعلام شدن بازی، کنار گذاشته شدن تیم از تورنمنت است.
این تنها بخش های اصلی قوانین فیفا در این زمینه بود، فیفا برای سانتی متر به سانتی متر پیراهن های بازیکنان در تورنمنت ها قوانین دارد پس بحث های سیاسی و مذهبی و قومی که خط قرمز های فیفا محسوب می شوند، بی شک قوانین سفت و سختی دارند. اما سوالاتی هم در این بین مطرح می شود، نشانه ها و سمبل های سیاسی چه متر و معیاری دارند و در واقع چه کسی می تواند بگوید یک حرکت یا کلام سیاسی و مذهبی بوده است یا نه؟
فیفا در قوانین پایه ای فوتبال در مورد وسایل مورد استفاده بازیکنان توضیح داده است و گفته است که بازیکنان نباید بر روی وسایل ضروری خود مثل پیراهن و جوراب و... از نوشته های سیاسی، قومی و مذهبی استفاده کنند. حال بازیکنان با پوشیدن یک زیرپویش و نوشتن متن خود برای آن زیرپویش به سادگی قانون فیفا را زیر پا می گذارند یا به نوعی دورش می زنند. متمم هایی که در بالا ذکر شد برای این است که بازیکنان بعد از بازی هم توسط فیفا به علت دور زدن قانون جریمه شوند. به عنوان مثال هم می توان از جوزپ سیمونیچ کروات یاد کرد. در پیروزی کرواسی مقابل ایسلند در مقدماتی جام جهانی 2014 که به صعود این تیم به جام جهانی انجامید، او میکروفن را گرفت و با سر دادن شعار هایی همراه با تماشاگران، شعار هایی در حمایت از نازی ها داد. فیفا او را 30 هزار فرانک جریمه کرد و 10 بازی هم خانه نشین شد.
تیم ملی ایران نیز از سوی فیفا به علت برگزاری مراسم عاشورا بین و قبل از بازی با کره جنوبی در مقدماتی جام جهانی 2018 در ورزشگاه آزادی چیزی حدود 600 میلیون تومان (به رقم این بازه) جریمه شده است. به نوعی می توان دلیل جریمه را به متمم شماره دو نسبت داد.
در سال های اخیر فیفا تیم های ملی گواتمالا، کویت، پاکستان و سیئارالئون رو به علت دخالت سیاستمداران در امور فدارسیون این کشور محروم کرده است. محرومیت های سخت و شدید. این نشان می دهد که عزم فیفا برای جدا کردن سیاست های داخلی از فوتبال نیز جزم است. فیفا هر نوع سیاستی از جمله داخلی و خارجی را به شدت منع می کند و به شدت هم با آن برخورد می کند. برای فیفا قومیت شما، مذهب شما و سیاست شما مهم نیست. فیفا متولی فوتبال است و وظیفه اش این است تا از فوتبال محافظت کند. در نهایت باید گفت که این مسائل خود نیز ابهامات و نقاط خاکستری زیادی دارند و می توان با موشکافی زیادی به آن ها نگاه کرد.
سعی ما مثل همیشه در طرفداری این خواهد بود تا در سری یادداشت هایی که با پژوهش، تحقیق و ریشه یابی مسائل موجود نوشته خواهد شد، حقیقت را برای اذهان به ارمغان بیاوریم؛ بی کم کاست، بی جهت گیری.
