اختصاصی طرفداری - در طول تاریخ همواره فوتبالیست‌هایی بودند که قدرت خود را در مستطیل سبز به رخ می‌کشیدند؛ برخی معتقدند آنها افرادی آسمانی هستند که موجب ارتقاء سطح این ورزش شدند و غیرممکن‌ها را ممکن کردند. این بازیکنان به معیاری برای داوری کردن درباره بازیکنان آینده تبدیل می شوند که یکی از آن بازیکنان، دیگو آرماندو مارادوناست.
مارادونا هشت ساله بود که برای معاش خانواده‌اش، سعی می‌کرد تا با انجام حرکات نمایشی با توپ فوتبال در اماکن عمومی بخش از هزینه‌های خانوادۀ فقیرش را تامین نماید. به گفتۀ همسر سابقش، دیگو گاهی اوقات شب‌ها گرسنه سر به بالشت می گذاشت ولی چیزی که بیشتر از همه در آن روزها نمود داشت، استعداد بالای پسر بچه‌ای بود که از همان کودکی تمامی چشم‌ها و حتی تنها دوست دوران بچگی‌اش که همان توپ فوتبال بود را خیرۀ هنرش ساخته بود. او که متولد 30 اکتبر 1960 بود، فوتبالش را به طور حرفه‌ای در سن 15 سالگی و در باشگاه آرجنتینوس جونیورز آغاز کرد. دیگو پس از گذشت تنها 25 روز، نخستین گل خودش در سطح اول فوتبال آرژانتین را در حالی که تنها 16 سال سن داشت به ثمر رساند. مارادونا پنج سال در آرجنتینوس حضور داشت و بین سال های 1976 تا 1981 موفق شد در 166 بازی، 116 گل برای این تیم بزند.
مارادونا و پله؛ دو اسطورۀ جاودان فوتبال جهان - بازی دوستانۀ ایتالیا و آرژانتین 1990
دیگو در سال‌های آغازینش افتخار باشگاهی‌ای به دست نیاورد، اما موفق شد رکورددار بیشترین گل زده طی یک فصل در آرجنتینوس جونیورز شود و با استعداد بالایی که داشت بهترین بازیکن سال 1979 و 1980 فوتبال آمریکای جنوبی شد. پس از دوران درخشان مارادونا در آرجنتینوس، باشگاه مورد علاقه دوران کودکی‌اش بوکا جونیورز، دیگوی بیست ساله را به خدمت گرفت؛ او در نخستین بازی‌اش برای بوکا دو گل زد و فصل را با 28 گل زده در 40 بازی به پایان رساند. مارادونا، در تنها فصل حضورش در بومبونرا موفق شد به قهرمانی لیگ برتر آرژانتین برسد و تنها افتخار داخلی‌اش را به دست آورد. پس از این موفقیت‌ها، او با انتقالی که رکورد نقل و انتقالات دنیای فوتبال را در آن زمان شکست، به اروپا رفت. اولین باشگاه اروپایی که از نعمت حضور این فانتزیستای مستعد در تیمش بهره‌مند شد، بارسلونایی بود که در سال 1982 با پرداخت 5 میلیون پوند او را از بوکا جونیورز به خدمت گرفت. سی و هشت گل زده، آماس کبدی، مصدومیت سنگینی که سلامت او را به خطر انداخت، قهرمانی در کوپا دل ری و مشاجره با پادشاه اسپانیا در بر گیرنده دوران دوساله پر فراز و نشیب مارادونا در بارسلونا بود. بعد از اینکه فعالیت‌های خارج از زمین مارادونا، شهرتش را لکه‌دار کرد، باشگاه اسپانیایی تصمیم به فروش شماره 10 خودش گرفت. سپس ناپولی با پرداخت 6.9 میلیون پوند و شکستن رکورد نقل و انتقالات فوتبال جهان، دیگو مارادونا را به ایتالیا آورد.
دیگو مارادونا؛ روز و روزگاری در بارسلونا
به محض ورود دیگو به ناپل، بین او و هواداران رابطۀ عمیقی شکل گرفت؛ آنها عاشقانه دیگو را می‌پرستیدند و او هم پاسخ علاقه آنها را در زمین به خوبی می‌داد. این رابطه فوق‌العاده هفت سال دوام آورد. در ناپل، او تیمی را کشف کرد که مانند خودش بزرگ شده بود. شهر و مردم همان مشکلات دیگو را داشتند. شهری نا کارآمد، زیر پا لگد شده و بسیار پر احساس مخصوصا وقتی در مورد فوتبال صحبت می‌کنید. شهری ضربه خورده از فقر گسترده، بیکاری و جرم‌های سازمان یافته. لکه ننگی بر صورت ایتالیا که توسط جنوب صنعتی و آریستوکرات به وجود آمده بود. پسر طلایی (El Pibe de Oro) در روز اولش در ناپولی گفته بود:
می‌خواهم الگوی کودکان فقیر ناپولی باشم چون آنها مانند کودکی من در بوئنوس آیرس زندگی می‌کنند.
شهری که بیشتر به خاطر هنر و فرهنگش شناخته می‌شد پس از آن به سبب مارادونا به یاد آورده می‌شد. کاپیتان آرژانتینی ناپلی‌ها آنها را به قله فوتبال ایتالیا رساند و به سلطه تیم‌های شمال کشور بر سری آ پایان داد. با این حال شرارت و تاریکی همواره در اطراف او وجود داشت.
مارادونا و قهرمانی در جام یوفا در سال 1989 به همراه تیم ناپولی
مارادونا در فصل 87-1986 ناپولی را به نخستین اسکودتوی تاریخش رساند و در همان فصل کوپا ایتالیا را هم به دست آورد. مارادونا خود پس از این قهرمانی تاریخی گفته بود:
این جام برای من با ارزش‌تر از قهرمانی جهان است. من قهرمان جام جهانی جوانان در توکیو و پارسال در مکزیک قهرمان جام جهانی بزرگسالان شدم. اما در هر دو جام تنها بودم. هیچ دوستی نداشتم. اینجا کل خانواده و شهر ناپل با من هستند چون خودم را پسر ناپل می‌دانم.
اولین جام اروپایی او هم با قهرمانی در جام یوفای 1989 به دست آمد و فصل بعد ناپولی بازهم اسکودتو را فتح کرد. مارادونا در تمام فصول حضورش در ناپولی بهترین گلزن تیم شد و در فصل 88-1977 عنوان آقای گلی سری آ را هم به دست آورد. شرارت و تاریکی موجود در شهر ناپل، اما سرانجام دامن‌گیر دیگو مارادونا شد. تاثیر مارادونا در ناپولی فراتر از جام‌ها و پیروزی‌ها بود؛ او این باشگاه را در اروپا صاحب احترام و افتخار کرد. دیگو تبدیل به یک چهرۀ الهام‌بخش برای ناپلی‌ها شده بود. مارادونا به تیمی متوسط پیوسته بود؛ تیمی که در طول 60 سال قدمتش تنها به دو کوپا ایتالیا رسیده بود اما دیگو آنها را به یکی از ترسناک‌ترین و قابل احترام‌ترین تیم‌های اروپا تبدیل کرد. پس از جدایی او از ناپولی، این باشگاه به پاس خدمات این مهاجم آرژانتینی شماره 10 خودش را بازنشسته کرد.
دیگو مارادونا در محاصرۀ بازیکنان بلژیک؛ جام جهانی 1982 اسپانیا
پس از مسائل پیرویِ اعتیاد به مواد مخدر و نقش داشتن در چندین فساد دیگر، مارادونا از ناپولی جدا شد تا برای مدت کوتاهی در سویا بازی کند. او سپس به کشورش برگشت و برای تیم نیو ولز اولد بویز بازی کرد و در نهایت فوتبالش را در پیراهن عشق اولش بوکا جونیورز به پایان رساند. قبل از اینکه به دوران حضور مارادونا در تیم ملی آرژانتین بپردازیم، لازم است تا با شرایط آن روزهای این کشور و حکومت فاسدی که بر سر کار بود، آشنا شویم. استبداد چهرۀ زشت خود را علاوه بر سیاست در فوتبال آرژانتین بارها به رخ کشیده است. فوتبال این کشور از سال 1938 تا 1958 از تمام تورنومنت‌های جهانی کنار رفت و بسیاری از بازیکنان آرژانتینی همچون عمر سیوری، آنجلیلو و خوان ماسکیو راهی کشور‌های اروپایی شدند. بیشتر این مشکلات به علت اختلاف فیفا با سیاسیون این کشور بوده است. فوتبال به حدی در فرهنگ کشور آرژانتین نقش مهمی را ایفا کرده که مردان سیاست این کشور سعی می‌کردند از این ورزش برای منافع خود بهره‌برداری کنند. برای مثال ژنرال خوان پرون، دیکتاتور آرژانتین از ورزشگاه‌ها و فوتبال آرژانتین برای تبلیغات خود استفاده می‌کرد. بسیاری از بازیکنان فوتبال آرژانتین به دلایل سیاسی نمی‌توانستند در بازی‌های مهم ملی شرکت کنند. جام جهانی 1978 به دلیل آن‌که خود آرژانتین میزبانی آن را برعهده داشت، برای سیاسیون این کشور بسیار پراهمیت بود و شاید یکی از دلایلی که لوئیس منوتی، سرمربی وقت آرژانتین، مارادونای جوان را از لیست آلبی سلسته برای آن جام خط زد همین حساسیت‌ها و سن دیگویِ جوان بود که در آن زمان تنها 17 سال سن داشت.
مارادونا و گل مشهور دست خدا؛ بازی آرژانتین و انگلستان - جام جهانی 1986 مکزیک
بدین ترتیب مارادونا یکی از مهم‌ترین تورنمنت‌های دوران بازیگری‌اش را در سال 1978 از دست داد و از آن محروم گشت. اما هشت سال پس از این اتفاق تلخ و حذف از تیم ملی، موعد هنرنمایی ستارۀ آلبی سلسته این بار در سرزمین آزتک‌ها فرا رسیده بود. در جام جهانی 1986، دیگو مارادونا تیم ملی کشورش را یک تنه قهرمان جهان کرد. در مکزیک، عملکرد دیگو مارادونا فراتر از حد انتظار بود و مهاجم آلبی سلسته با 5 گل زده و 5 پاس گل، نقش به سزایی در مجموع 14 گلی که آرژانتین در این تورنمنت به ثمر رساند ایفا کرد. آرژانتین در حالی قهرمان جام جهانی شد که دیگو مارادونا در دیدار یک چهارم نهایی آن مسابقات برابر انگلیس زننده بهترین گل تاریخ فوتبال بود؛ تنها 10.8 ثانیه، 44 گام و 12 لمس توپ کافی بود تا یکی از زیباترین و هنرمندانه‌ترین گل‌های تاریخ این ورزش به ثمر برسد. در آن بازی همچنین شاهد گل مشهور دستِ خدا بودیم؛ از این رو هواداران آرژانتین نمی‌دانند که باید کدام گل این بازی را به دیگری ترجیح دهند. کمک داور این مسابقه پیش از اینکه مارادونا گلِ قرن را به ثمر برساند، تیم انگلیس را نابود کرد و توپی که دیگو با دست وارد دروازه سه شیرها کرد را خطا نگرفت.
دیگو مارادونا شادمان از قهرمانی در جام جهانی 1986 مکزیک
مارادونا در بازی‌اش شور و اشتیاق بسیاری به تماشاگران منتقل می‌کرد و همواره برای رسیدن به دستاوردهای فوق العاده، رقیبانش را از پیش رو بر می داشت. عملکرد دیگو مارادونا در تیم ملی آرژانتین فوق‌العاده بود و قطعا نمی‌توانست بهتر از این باشد. او نخستین بازی ملی اش را در 16 سالگی انجام داد و به تیم ملی جوانان آرژانتین برای قهرمانی در جام جهانی جوانان 1979 کمک کرد. با این حال مارادونا در تمامی تورنمنت‌ها چنین عملکردی نداشت. اخراج او برابر برزیل در جام جهانی 1982 پایان تلخی برایش در این جام رقم زد. بدن مصدوم دیگو دیگر توانایی درخشش در فینال جام جهانی 1990 برابر آلمان را نداشت و به این ترتیب آرژانتین قهرمانی را از دست داد. او همچنین در میانه های جام جهانی 1994 آمریکا و با مثبت اعلام شدن تست اعتیادش از مسابقات اخراج شد. آرژانتین پس از دست دادن کاپیتانش خیلی زود در دور یک هشتم نهایی توسط رومانی از گردانه رقابت‌ها حذف شد. مارادونا بعدها ادعا کرد دارویی که او را به دلیل آن از مسابقات محروم کرده بودند، با هماهنگی فیفا و برای کاهش وزن از آن استفاده کرده است.
مارادونا در کنار مسی؛ فوق ستارگان دو نسل فوتبال آرژانتین و جهان
این ادعا هیچگاه از جانب فیفا پاسخی دریافت نکرد و شاید به همین دلیل بسیاری هنوز بر این باورند که دست‌هایی در پشت پرده در محرومیت این ستارۀ آرژانتینی نقش ایفا کرده‌اند. خدای فوتبال آرژانتین، 91 بار پیراهن کشورش را به مدت 17 سال بر تن داشت که از این بین او موفق به زدن 34 گل نیز شده است. در مارس 2010 مجله تایم فهرست 10 بازیکن تأثیرگذار تمام ادوار جام جهانی را منتشر کرد که در این فهرست رتبه نخست از آن مارادونا بود. در سال 2000 و در رای‌گیری اینترنتی فیفا برای انتخاب بهترین بازیکن فوتبال قرن بیستم، دیگو مارادونا رای اول را به دست آورد تا به این افتخار مهم دست یابد. مارادونا پس از پایان دوران بازیگری‌اش در مستطیل سبز رو به مربیگری آورد و هدایت تیم‌هایی نظیر تیم ملی آرژانتین، الوصل و الفجیرۀ امارات و تیم‌هایی از لیگ مکزیک و آرژانتین را برعهده گرفت. این اسطورۀ فوتبال آرژانتین و جهان سرانجام در تاریخ 25 نوامبر 2020، بر اثر حمله قلبی درگذشت؛ در حالی که دو هفته پیش از آن به دلیل لخته شدن خون در مغزش در بیمارستان بستری و پس از جراحی مرخص شده بود. فوتبال‌دوستان آرژانتینی برای اسطوره‌شان سنگ تمام گذاشتند و پس از تشییع جنازه‌ای باشکوه با سیلی از جمعیت در قبرستانی در بوینس آیرس، در کنار قبر پدر و مادرش او را به خاک سپردند.
دیگو مارادونا اسطورۀ فوتبال جهان
تعریفِ توصیف نشدنی‌ها، غیرممکن است. برای مردم آرژانتین، دیگو آرماندو مارادونا الهه‌ای آسمانی است و برای سایر تماشاگران و عاشقان این بازیِ زیبا، او بازیکنی است که همه ما آرزوی تبدیل شدن به آن را داریم.
بخشی از این یادداشت، ترجمه‌ای از سایت thesefootballtimes است.
