چه کسی بهترین دروازه بان تاریخ فوتبال آلمان است؟
پاسخ به این سوال تقریبا بسیار دشوار است. زپ مایر، الیور کان و مانوئل نویر هر سه در بالاترین سطح در بایرن مونیخ و آلمان بازی کرده اند و افتخارات فردی و تیمی بیشماری هم کسب نموده اند.
هر چند مقایسه باید در شرایط یکسان صورت پذیرد و شما نمی توانید منکر تاثیر عصری که هر یک از این سه دروازه بان در آن بازی کرده اند و هم تیمی هایشان در کسب افتخارات تیمی و حتی فردی شوید، اما صرفنظر از مقایسه کردن بهترین ها اغلب غیر ممکن می نماید. واقعا باید خدا را شکر کرد که اینها معاصر نبوده اند و آلمان در سه دوره دروازه بانهایی داشته که هر کدام نامزد بهترین دروازه بان تاریخ فوتبال می باشند. حتی اگر شما آلمانی نباشید و از فوتبال آلمان متنفر باشید نمی توانید منکر تواناییهای این سه دروازه بان برتر تاریخ آلمان باشید. تونی شوماخر و آندریاس کوپکه هم قطعا دروازه بانهای بزرگی بودند و در زمان خود زبانزد بودند. ولی با کمال احترام هرگز در ردیف این سه اسطوره قرار نمیگیرند.
در زیر تلاش می شود ابتدا نقاط قوت هر یک از این سه دروازه بان بزرگ بررسی شود. سه دروازه بانی که هر سه حد اقل یک دهه (تا نزدیک دو دهه) در تیم ملی آلمان و بایرن مونیخ بازی کرده اند.
زپ مایر : اینکه ما بگوییم سن ما به زپ مایر قد نمی دهد پس، او را از گزینه ها حذف می کنیم اصلا قابل قبول نیست. لازم نیست شما هزاران دقیقه بازیهای یک دروازه بان را تماشا کرده باشید تا بتوانید عملکردش را بررسی کنید. زپ مایر استاد الیور کان در بایرن مونیخ و تیم ملی آلمان بوده است و خود الیور کان احترام فوق العاده ای برای استاد قائل است و خود را مدیون این استاد بزرگ می داند. شما در عصر زپ مایر نبودید، خب فوق واکنشهایش عیار کار او را مشخص می کنند. با یک سرچ ساده فوق واکنشهای گربه آنتسینگ (لقب زپ مایر) را ببینید تا بتوانید مقایسه کنید. مایر مزیتی دارد که نه نویر و کان ندارند. مایر در تمام دوران حرفه ای در بایرن مونیخ بوده (بر خلاف کان که از کالسروهه و نویر که از شالکه به بایرن آمدند). بکن بائر (بزرگترین بازیکن تاریخ آلمان و بایرن) می گوید بدون زپ ما هرگز موفق به قهرمانی در جام جهانی نمی شدیم. مایر عملکرد شگفت انگیزی در فینال داشت. وی حداقل دوجین شوت غیر قابل مهار را دفع کرد. زپ مایر با بایرن مونیخ سه بار متوالی قهرمان جام باشگاههای اروپا شد (مجموع الیور کان و مانوئل نویر)، قهرمان جام جهانی 74 و جام ملتهای اروپا 72 شد. نایب قهرمان جام ملتهای اروپا 76 و البته عضوی از نایب قهرمان جهان در جام جهانی 66 هرچند به عنوان بازیکن ذخیره. مایر در 1970 توانست مدال برنز جام جهانی را هم کسب کند تا تمام مدال های امروز فوتبال در رده ملی را داشته باشد (مدال برنز جام ملتها آن زمان توزیع می شد که مایر البته آنرا کسب نکرد). زپ مایر با 95 دروازه بانی تا همین اواخر رکورددار دروازه بانی در تیم ملی آلمان بود و اگر مصدومیت ناشی از تصادف رانندگی اش نبود، رکورد 100 بازی ملی را هم می زد. هرچند هنوز هم رکورد دار بازی در بوندس لیگا است. مایر 18 بار در جام جهانی به میدان رفته (دومین در تاریخ آلمان) و با 8 کلین شیت در جام جهانی در بین دروازه بانهای آلمانی سرآمد است. ضمن اینکه 475 دقیقه دروازه اش را در جام جهانی بسته نگه داشته که در بین دروازه بانهای آلمانی سرآمد است (چهارمین نفر در دنیا) بین سالهای 1962 تا 1979 عضو بایرن مونیخ بوده و بین سالهای 1966 تا 1979 در تیم ملی آلمان عضویت داشته. بیش از هر دروازه بان دیگری بهترین بازیکن سال آلمان شده. او سه بار در سالهای 1975، 1977 و 1978 بهترین بازیکن شده است. توجه داشته باشید که 1975 بین سالهای 1974 و 1976 قرار دارد که بکن بائر بهترین بازیکن آلمان شد و گرد مولر هم در آن سالها در اوج قرار داشت. پس اینکه بگوییم مایر در عصری بوده که تیم بایرن و آلمان موفق بودند و موفقیت مایر مدیون قرار داشتن در یک تیم پر ستاره بوده درست نیست. خود بکن بائر و گرد مولر (که تنها دو بار در سالهای 67 و 69 بهترین بازیکن سال آلمان شد) اعتقاد داشتند که موفقیتهای بی نظیر آلمان و بایرن مونیخ مدیون حضور دروازه بانی دیوانه است که به عنوان تمرین یک مرغ را رها می کرد و سعی می کرد او را بگیرد! دارنده دستکش طلایی جام جهانی 1974 آنقدر وزنه اش سنگین است که بدون او تاریخ بایرن و آلمان قطعا جور دیگری رقم می خورد. پس با گفتن ما که هم عصر مایر نبودیم و بازیهایش را ندیدیم زپ مایر افسانه ای را نادیده نگیریم.
الیور کان معروف به تایتان : دروغ نیست اگر بگوییم در همسن و سالهای ما بیشترین نقش را در اینکه عاشق بایرن و آلمان شدیم الیور کان بازی میکند. کسی که دو روی سکه عشق و نفرت قرار داشت. یا عاشقش بودی یا از او متنفر بودی. شخصیت جذاب، کاریزماتیک و دیوانه و مغرور الیور کان اجازه نمیداد بی تفاوت از کنار این الهه عشق و نفرت عبور کنی. او نسبت به نویر و زپ مایر خیلی کمتر در جام جهانی دروازه بان آلمان بوده. تنها یک جام جهانی ثابت بازی کرده و یک بازی آخر مقابل پرتغال در رده بندی هم به میدان رفته که عملا تشریفاتی بوده. ولی با همان یک دوره ثابت، که با دست شکسته هم درون دروازه مقابل مخوف ترین مهاجمان تاریخ از جمله رونالدو اورجینال (برزیلی) به میدان رفت به تنها دروازه بان تاریخ جهان بدل شد که نه تنها دستکش طلایی جام جهانی که توپ طلای جام جهانی را هم از آن خود کرد. رونالدو در یکی از بهترین سالهای زندگی اش حتی نتوانست تک به تک را هم وارد دروازه الیور کان کند. بسیاری معتقدند مهاجمان از ابهت الیور کان میترسیدند و نمی توانستند توانایی خود را به رخ بکشند. اگر نویر در جمع رونالدو و مسی سوم شد و نتوانست بهترین بازیکن جهان شود، الیور کان در سالی که برزیل یک دو جین ستاره قهرمان جهان داشت و زیدان هم با رئال مادرید قهرمان لیگ قهرمانان شده بود، توانست نفر دوم فیفا شود. ضمن اینکه در توپ طلا سالهای 2001 و 2002 نفر سوم شد.
الیور کان به عنوان ذخیره، قهرمان یورو 96 شد و به عنوان دروازه بان در عصری که فوتبال آلمان نه ستاره های 1974 را داشت و نه تیم یکدست 2014 را توانست به نوعی یک تنه تیم را فینالیست کند. تا فینال جام جهانی الیور کان فقط یک گل خورد آنهم بعد از دقیقه 90 از ایرلند. در شرایطی که به نوعی بازیکنان کم تجربه آلمانی بازی را تمام شده میدانستند و رابی کین، مهاجم ایرلندی از این غفلت استفاده کرد و زهرش را به تیم آلمان ریخت و الا الیور کان در همان جام جهانی می توانست رکورد والتر زنگا را هم بشکند. 5 کلین شیت کان ممکن است کمتر از کلین شیت های مایر و نویر باشد، ولی تایتان بیشترین درصد کلین شیت را نسبت به دو دروازه بان نامی آلمانی ثبت کرده. 62 درصد در برابر 44 درصد و 37 درصد. آنهم وقتی همگان صحه میگذارند که تیمی که تایتان در آن به میدان رفته نسبت به ترکیبی که مایر و نویر از آن بهره مند بودند، ضعیف تر بوده. الیور کان 427 دقیقه متوالی دروازه اش را بسته نگه داشت تا یکی از مستحکم ترین دروازه بانهای تاریخ لقب بگیرد. او 86 بار در تیم ملی آلمان به میدان رفته که کمتر از زپ مایر و نویر است و تا حدی به بی مهری کلینزمن و لوو نسبت به کان منتسب می شود. شاید عجیب ترین صحنه با شناختی که از الیور کان داریم (کسی که مهمت شول میگفت فقط از جنگ و از الیور کان می ترسد!!!) جایی بود که در ضربات پنالتی یک چهارم نهایی مقابل آرژانتین، به سمت ینس لمن رفت و به لمن قبل از ضربات پنالتی روحیه داد.
فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال سه بار در سالهای 1999، 2001 و 2002 او را بهترین دروازه بان سال انتخاب کرد. جدا از این سه سال، در سال 2000 هم الیور کان بهترین دروازه بان اروپایی شد تا چهار بار هم این عنوان را کسب کند. دو بار هم در سالهای 2000 و 2001 بهترین بازیکن سال آلمان شد.
مانوئل نویر : نویر شاید کاریزمای الیور کان را نداشته باشد (چه کسی دارد؟) ولی انقلابی که نویر در دروازه بانی به وجود آورد، او را از جهاتی ممتاز می کند. دروازه بانی که وقتی با شالکه به مصاف منچستر یونایتد الکس فرگوسن رفت، انقدر درخشش و سیو داشت که فرگوسن با بیش از 1000 بار مربیگری درباره او گفت : در طول دوران مربی گری ام تاکنون هیچ دروازه بانی مقابل ما انقدر سیو نداشت. او فوق العادست و تسلیم ناپذیر! یک گلر مدرن. سانتیاگو کانیزارس گلر اسپانیایی در باره او گفت، این آشکار است که او کاملترین دروازه بانیست که تابحال وجود داشته. نویر آنقدر باهوش و بازیخوان و کامل است که پپ گواردیولا می گفت می خواهد در هر پستی او را بازی دهد. لوئیجی بوفون درباره او گفت او بهترین گلر جهان است.
اینها را در کنار قهرمانی آلمان در جام جهانی 2014 و کسب مقام سومی در جام جهانی 2010 و رسیدن به نیمه نهای 2012 و 2016 یورو و دو مقام قهرمانی در چمپیونز لیگ و کسب سه گانه و ششگانه با بایرن مونیخ قرار دهید تا ببینید با چه بازیکن پر افتخاری طرف هستید. کسی که رکورد دروازه بانی زپ مایر را چه در جام جهانی (با 19 بازی) و چه درون دروازه تیم ملی آلمان (117 بازی) شکست. او آنقدر به شکستن رکوردها مبادرت می ورزید که اولیور کان به شوخی از وی خواسته بود برای او هم رکوردی بجا بگذارد!!!
اولین تقابل این دو در لیگ جایی بود که 5 نوامبر 2006 نویر 20 ساله در برابر کان 37 ساله به میدان رفت و دو تیم 2-2 شدند. اتفاقا ابتدا دو بار دروازه الیور کان گشوده شد و سپس نویر تسلیم شد. در دیدار برگشت در مونیخ بایرن 2-0 پیروز شد. ولی نویر و هم تیمی هایش با 68 امتیاز دوم شدند و الیور کان و بایرن با 60 امتیاز چهارم شدند.
در فصل بعد این بار در مونیخ دو تیم به نتیجه تساوی 1-1 رسیدند و در بازی برگشت در گلزن کرشن بایرن با تک گل کلوزه به پیروزی رسید تا الیور کان هم آخرین نبرد را برده باشد، هم بدون شکست مقابل نویر به کریر خود خاتمه داده باشد هم در پایان فصل با 76 امتیاز قهرمان شده باشد (شالکه هم با 64 امتیاز سوم جدول شد). ولی نویر جوان از همان روز در مسیری قرار گرفت که الان حرف از مقایسه نویر با کان (و مایر) به عنوان بهترین تاریخ است. نباید فراموش کرد قدرت بایرن در طول تاریخ قابل مقایسه با شالکه نبوده است و از یک گلر 20 ساله هم نمی توان انتظار داشت کاملا مچ یک گلر افسانه ای مانند الیور کان را بخواباند. ولی نویر از همان دیدار اول مرعوب سوپر اولی افسانه ای نشد و فراتر از انتظار ظاهر شد.
نویر در امر بستن بازو بند کاپیتانی هم با 59 بازی پس از لوتار ماتئوس (70 بازی) دوم است و بالاتر از کان (47 بازی) و زپ مایر (تنها 6 بازی) قرار دارد. البته در دیدارهای رسمی نویر 49 بار بازوبند کاپیتانی را به بازو بسته و با اختلاف نفر اول است (لام با 37 بازی رسمی پس از وی بیشترین بازوبند را بسته و جالب آنکه نویر هنوز دارد بازی می کند) کان 28 بازی و مایر 2 بازی رسمی بازوبند را بستند.
نویر دو بار در سالهای 2011 و 2014 بهترین بازیکن سال آلمان شده. پنج بار از دید فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال در سالهای 2013، 2014، 2015، 2016 و 2020 بهترین دروازه بان سال شده و عنوان بهترین دروازه بان دهه را هم از دید این فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال یدک می کشد. بهترین گلر لیگ قهرمانان در سالهای 2011، 2013، 2014، 2015 و 2020 شده پس 5 بار هم بهترین دروازه بان اروپایی شده. در سال 2014 بهترین ورزشکار سال جهان و بهترین بازیکن سال اروپا انتخاب شد.
حالا که به صورت فردی و تیمی عملکرد این سه اسطوره را بررسی کردیم، میخواهیم در مقام مقایسه نیز آنها را با هم مقایسه کنیم. فرض کنید شما به عنوان سر مربی قرار است تنها یکی از این سه عزیز را درون دروازه قرار دهید (خدا هیچکس را در چنین وضعیتی قرار ندهد). ثبات نویر و مایر بیشتر بوده. هر کدام در 4 جام جهانی جزو ترکیب بودند. اگرچه 1966 تیلکوفسکی گلر آلمان بود و مایر ذخیره بود. بنابر این به عنوان دروازه بان ثابت نویر 4 دوره و مایر 3 دوره درون دروازه ایستادند. در حالیکه الیور کان تنها یک دوره فیکس دروازه آلمان در جام جهانی بود.
هر کدام افتخاراتی دارند که دیگری ندارد. مثلا تنها الیور کان توانسته بهترین بازیکن جام جهانی شود. البته نویر هم بهترین ورزشکار سال شده. آن هم در عصری که رونالدو و مسی و البته قدرت رسانه ای این دو بازیکن به ندرت به کسی اجازه میدادند فکر جایزه گرفتن به سرش بزند. افتخارات زپ مایر از هر دو بیشتر بود. تنها اوست که جام جهانی، جام ملتها و جام باشگاههای اروپا را فتح کرده. نویر و کان روی هم موفق به گرفتن مجموع جام جهانی و جام ملتها می شوند آنهم با فرض اینکه کان که حتی یک دقیقه هم در جام ملتها (یورو 96) به میدان نرفته را فاتح این تورنمنت بدانیم.
در واقع انتخاب هر یک از این سه دروازه بان باعث می شود از یک طرف حسرت نداشتن آن دو تای دیگر را درون دروازه نخورید و از طرف دیگر حسرت بخورید چرا مجبورید تنها از یکی از این سه اسطوره استفاده کنید. شاید بیشتر از اینکه نگران توانایی گلر خود درون دروازه باشید (چون واقعا کیفیت هر یکی از سه نفر شما را از این خاطر مطمئن می سازد) باید به نفرات دیگری که در اختیار دارید (به خصوص در خط دفاع نگاه کنید). الیور کان دروازه بانی بود که فرقی نمی کرد هم تیمی اش باشید یا در مقابلش بازی کنید. انقدر هیبت و کاریزما داشت که جرات نمی کردید در چشمش نگاه کنید. حال تصور کنید بخواهید سوتی هم بدهید. از طرفی نویر بازیکنی بود که قدرت مدیریت بیشتری نسبت به رئیس (الیور کان) دارد. هماهنگی بیشتری در خط دفاع ایجاد می کند. تسلط و خونسردی اش باعث می شود آرامش بیشتری به خط دفاع وارد شود. حالا شما ببینید خط دفاعی شما بیشتر به کاریزما و ریاست الیور کان پاسخ مثبتی نشان می دهد یا به خونسردی و مدیریت مانوئل نویر؟ البته زپ مایر هم یک رئیس بی پروا و رک بوده که در وقت ضرورت از انتقاد از قیصر (فرانس بکن بائر) هم ابایی نداشته.
هر دروازه بانی خدا نکند روز بد داشته باشد. مهاجم روز بد داشته باشد گل نمی زند. ولی دروازه بان اگر روز بدش باشد تیم حذف می شود. در مجموع با یک بررسی آماری نسبت به زمان مایر و دیدن تقریبا تمام بازیهای مهم نویر و کان، تعداد گلهای بدی که الیور کان خورده بیشتر است. بنظرم شاید به روحیه نفرت کان از شکست بر می گردد. گاهی خوردن گل اول باعث می شد گلهای بعدی را راحت تر دریافت کند. گلهایی دریافت کند که اگر گل اول را نخورده بود، آنها را با کلاه روی سرش هم می توانست سیو کند. نفرت از گل خوردن مختص الیور کان نبود و مایر و نویر هم از گل خوردن مثل هر دروازه بان دیگری متنفر هستند. ولی نمود تنفر از گل خوردن در الیور کان به طرز عجیبی مشهود تر بود تا نویر. نویری که ناراحتی اش از دریافت گل در بازی 7-1 آلمان برزیل در دقیقه 90 را فراموش نمی کنم. اما روحیه عجیب کان و نفرت او از شکست (فینال 99 و فینال 2002 را شکست خورد ولی حتی نحوه شکست خوردنش هم به افزایش محبوبیت و کاریزمای او منجر شد و این از عجایب تایتان است) نسبت به نویر علنی تر و به نظر من دوستداشتنی بود.
با اینکه در مجموع از بعد جوایز فردی می توان حکم کرد هر سه دروازه بان در مهار توپ در سطحی قرار دارند که بسیار سخت است یکی را برای دیگری نیمکت نشین کنیم بین سه نفر قطعا نویر کاملترین فرد است خود الیور کان درباره اش می گوید: نویر مدت هاست کلاس دروازه بانی و برتری خود را به دنیای فوتبال دیکته کرده است. او در دروازه کار هایی انجام میدهد که هیچکس دیگر نمیتواند، حتی من! البته منظور کان احتمالا واکنشهای نویر نیست. چرا که کان و استاد کان زپ مایر هم هر دو فوق واکنشهای استثنایی کم نداشته اند. منظور کان احتمالا به همان انقلابی است که نمود آن را در بازی آلمان الجزایر شاهد بودیم. پس "به عنوان یک مربی" کاملترین دروازه بان را که روز بد هم کمتر داشته انتخاب می کنم.
الیور کان اما دارای بیشترین کاریزما و قدرت دفع و جذب رسانه ایست و به شخصه ندیدم بازیکنی که نتوان نسبت به او خنثی بود. مجبور بودی یا عاشقش بشوی یا از او متنفر باشی. او یک برند تبلیغاتی محسوب میشد. با آن چهره خشن و جذاب. با کسی شوخی نداشت. و اگر "به عنوان یک هوادار" بخواهم یکی را انتخاب کنم اسطوره من بدلایل شخصیتی قطعا الیور کان دوستداشتنی خواهد بود. کسی که اگر پیروز می شد با او اشک شوق می ریختیم و اگر شکست میخورد به طرز عجیبی دیدن چهره نا امید و تکیه زده اش به تیرک دروازه در فینال جام جهانی نیز به هوادار احساس قدرت و غرور می داد. نه از شکست. بلکه از داشتن اسطوره ای بنام الیور کان که تا این حد از شکست متنفر باشد و انقدر حتی در زمان شکست هم جذاب و دوستداشتنی باشد.
