در دنیای امروز عجایب بسیاری وجود دارد اما شاید مهمتر از همه در دنیای ما وجود مردی با سنی بیش از ۵۰۰۰ سال است که سخن میگوید.
داستان چیست؟
اوتسی مردِ یخی، فریتسِ یخزده، مرد سیمیلائون
همه اینها نامهای منتسب به کهنترین مومیایی طبیعی بهجاماندهٔ مردی با قدمت ۵۳۰۰ سال (۳۳۰۰ پیش از میلاد) در اروپا هستند. پیکر یخزده او در ۱۹۹۱ در یخچال طبیعی شنالشتال در کوههای آلپ اوتستال در مرز میان اتریش و ایتالیا یافتشد. بقایا و وسایل شخصی او در موزه باستانشناسی تیرول جنوبی در بولتسانو، ایتالیا نگهداری میشود.
اما او در لحظات مرگ چه چیز خاصی همراه داشته،
آیا اطلاعاتی از او وجود دارد ؟
اوتسی را دو گردشگر آلمانی از نورنبرگ در ۱۹ سپتامبر ۱۹۹۱ پیدا کردند. پیکر به جلو خوابیده و زیر یخها پیچیدهشده او در ابتدا به نظر جسد تازه شخصی مانند خلبان جنگ جهانی آمد.
ژاندارمری اتریش با بیظرافتی با یک مته دستی کوچک - که به سهو کفل اوتسی را هم سوراخ کردهبود - و یک تبر یخشکن (که در روشهای باستانشناسی کاربردی ندارد) او را از یخرود بیرون کشیدند.
جسد را به اینسبروک بردند و در آنجا بود که دیرینگی اوتسی آشکار شد. چون جسد در ۹۲٫۵۶ متری خاک ایتالیا بود، از ۱۹۹۸ تاکنون این پیکر در موزه باستانشناسی تیرول جنوبی در بولتسانو ایتالیا به نمایش گذاشته شده است.
بررسیهای انجامشده روی جسد نشان میدهد که او از انگل رودهای رنج میبرده است، مشکل کبد داشته است و رنگ چشمها و موهایش تیره بوده است.
او ردایی از جنس سبزه و جلیقه و پایافزار چرمی به تن داشت. کفشها ضدآب و پهن بودند و این پهنا برای راه رفتن بر روی برفها مناسب مینمود و جنسش نیز به گیاه بود که به شکل حصیر درآورده بود. یک لایه چمنی نرم دور پاها را گرم نگه میداشته است.
از لحاظ ژنتیکی وی در چه شرایطی قرار دارد ؟
بازماندگانی از نسل مادری اوتسی اکنون دیگر در اروپا یافت نمیشود، اما بازماندگان نسل پدری اودر اروپا بسیارند. بازماندگان اوتسی بهخصوص در مناطقی چون جزایر ساردین و کورسیکا زندگی میکنند. منظور از مفهوم خویشاوند رابطه مستقیم نسبی با فرد خاصی است، اما در ارتباط با اوتسی «پس از ۲۰۰ نسل» دیگر نمیتوان از خویشاوندی مستقیم نامی برد. با این تعریف همه اروپائیان میتوانند از این جهت خود را خویشاوند اوتسی بنامند که او از نخستین اروپائیان بوده است. پژوهش دانشمندان نشان داده است که شجره حدود یک میلیون نفر شهروند اروپایی به اوتسی میرسد. تحقیقات سال ۲۰۲۳ نشان داد که اوتسی از نسل کشاورزان ترکیه امروزی بوده است.
پژوهشگران در سال ۲۰۱۳ به این نتیجه رسیدند که ۱۹ نفر از اهالی منطقه تیرول دارای ژنهایی هستند که در زیرگروهِ ژنهای اوتسی جای دارند. یکی از کسانی که نسب خود را به اوتسی منسوب میداند، یک مرد سوئیسی بهنام سیمون گربر است. سیمون گربر که تحقیق روی ژنهای خود را انجام داده به این نتیجه رسید که موارد بسیار مشابهی در دیانای خودش و اوتسی موجود است؛ یکی این است که اوتسی ۵۳۰۰ سال پیش همچون خود او به عدم تحمل لاکتوز دچار بود.
او در فصل بهار و در سن ۵۵ سالگی و به دلیل اصابت تیر به شانه اش به قتل رسیده. او هنگام قربانی شدن ۵۰ کیلوگرم وزن و ۱۶۵ سانتی متر قد داشته است
در ابتدای متن اشاره کردیم که او سخن میگوید، یعنی چه؟
در سپتامبر ۲۰۱۶ دانشمندان با استفاده از سیتی اسکن توانستند با موفقیت صدای اوتسی را بازسازی کنند. آنها با موفقیت توانستند از تارهای صوتی مومیایی، گلو و دهان وی یک مدل دیجیتالی تهیه کنند. با اندازهگیری، طول مجرای صوتی و تارهای صوتی این مومیایی، آنها قادر به خلق دوباره نسبی و تقریبی صدای این مومیایی شدند. با تمام این اطلاعات به دست آمده دانشمندان پیشبینی میکنند که صدای این مومیایی در فرکانسی بین ۱۰۰ هرتز تا ۱۵۰ هرتز بوده که در مقیاس نرمال و طبیعی صدای یک مرد امروزی است.
فکت های عجیبی که راجب اوتسی وجود دارد.
مثلا :
از ابزار او تبری مسی با دستهای از سرخدار میباشد. همچنین کاردی از جنس سنگ چخماق با دستهای از چوب درخت زبانگنجشک نیز به همراه داشته است. همچنین یک ترکش با ۱۴ تیر نوکتیز باریک با چوبی از جنس ویبورنوم و زغال اخته و نوک چخماقی و یک کمان ناقص ۱متری از جنس سرخدار از دیگر ابزار اویند. همچنین شماری توت، یک کارد و یک دول هم در کنار او یافت شدهاند.
در سال ۲۰۱۲ اعلام شد که کهنترین سلولهای خونی شناختهشده متعلق به اوتسی است.
بر بدن اوتسی آثار ۶۱ خالکوبی وجود دارد.
پژوهشگران با بررسی محتویان معده اوتسی متوجه شدند که او دو ساعت پیش از مرگ حبوبات و گوشت بز وحشی خورده بوده که آخرین وعده غذاییش بوده است.
دانشمندان تعیین کردهاند که اوتسی به احتمال زیاد توسط اصابت تیر شلیک شده از یک کمان به قتل رسیده است. همچنین از گردههای داخل معده اوتسی میتوان حدس زد که او در فصل بهار به قتل رسیده است.
لباسهای او از پشم بز و گاو بوده است.
یکی از محققان این پژوهش اظهار کرد: البته ما نمیدانیم که این مرد در 5000 سال پیش به چه زبانی صحبت می کرده است. اما میتوان الگوی حروف صدادار و بیصدایی که این مرد از آنها استفاده کرده را بازسازی کرد.
برای شنیدن صدای مرد یخی، این تیم اطلاعات فیزیکی در مورد گلوی او را با داده های به دست آمده از انرژی صوتی که میتواند تولید کند ترکیب کرده و از ترکیب کنندههای صدا برای بازسازی آن استفاده کردند.
سی تی اسکن به محققان اجازه میدهد تا به صورت دیجیتالی حرکت بازو، جمجمه، مهرهها و استخوان مرد یخی را بدون وارد آوردن هرگونه خسارت به این جسد شکننده و حساس حرکت دهند.
البته آنها در این مسیر با مشکلاتی نیز مواجه بودند چرا که یکی از بازوهای این مرد یخی گلوی وی را پوشانده است.
برای این محققان این بدترین وضعیت ممکن بود چرا که همچنین استخوان لامی و استخوان زبان این مومیایی نیز از جای خود خارج شده بود.
آنها با تمام این اطلاعات به دست آمده توانستند پیشبینی کنند که صدای این مومیایی در فرکانسی بین 100 هرتز تا 150 هرتز بوده که در مقیاس نرمال و طبیعی صدای یک مرد امروزی است.
اوتسی همچنین یک منبع غنی از اطلاعات را در مورد زندگی در عصر برنز در مرکز اروپا ارائه کرده است.
محققان این پژوهش همچنین از طریق دی.ان.ای توانستند تشخیص دهند که پدر و مادر این مومیایی اهل کجا بودند.
آنها همچنین موفق شدند تا بیماریهای این مومیایی را تشخیص دهند.
دانشمندان قبلاً تصور میکردند مرد یخی پوست روشنتر و سر پرمویی داشته است و جسد مومیاییاش در طول زمان در یخ تغییر کرده است.
اما نتایج این تجزیه و تحلیل اخیر، تصویر ژنتیکی مرد یخی را اصلاح میکند: در قیاس با سایر اروپاییان معاصر، ژنوم اوتسی نسبت غیرمعمول بالایی از ژنهای مشترک با ژنوم کشاورزان اولیه آناتولی دارد. این مطالعه که روز چهارشنبه هفته قبل منتشر شد نشان داد اوتسی هیچ اثری از قبایل اروپای شرقی نداشته است.
یوهانس کراوز، رئیس بخش باستانشناسی موسسهی انسانشناسی تکاملی ماکس پلانک میگوید: «تیم ما از نتایج بسیار شگفتزده شدند. از نظر ژنتیکی، به نظر میرسد اجداد او مستقیماً از آناتولی بدون اختلاط با گروههای شکارچی-گردآورنده آمدهاند.»
محققان استنباط کردند اوتسی هنگام مرگ کچل یا تقریباً کچل بوده است. این مطالعه نشان داد کچلی او ژنتیکی بوده، چون ژنهای او مستعد طاسی هستند. نتیجهی دیگر این بود که پوست مرد یخی تیرهتر از تصورات پیشین بوده است. در زمان حیات، رنگ پوست اصلی او احتمالاً شبیه رنگ فعلی بدنش بوده است.
وی نیز دارای رکورد قدیمی ترین تتوی جهان است.
|