چهار سالِ پرفراز و نشیب و پرهیجانی در شمال لندن سپری شده است.
آرسنال در این دوران لحظات خوب (پیروزی زودهنگام در جام حذفی مقابل چلسی در ۲۰۲۰ و مبارزه فصل گذشته برای قهرمانی لیگ برتر) و لحظات تلخی (هفت بازی بدون برد در زمستان ۲۰۲۰) را پشت سر گذاشته است؛ اما حالا میکل آرتتا مرز ۲۰۰ بازی روی نیمکت هدایت آرسنال را رد کرده است.
زمانی که این سرمربی اسپانیایی به مرز ۱۰۰ بازی رسید، با ۵۴ برد (تنها دو برد کمتر از جورج گراهام با ۵۶ برد)، دومین مربی موفق تاریخ باشگاه در ۱۰۰ بازی اولش بود. صدمین بازی او برابر واتفورد در نوامبر ۲۰۲۱ بود؛ یعنی همان مقطعی که آرسنال داشت به تیمی که امروز می‌بینیم تبدیل می‌شد.
اکنون در نقطه ۲۰۰ بازی، آرتتا بیشترین تعداد برد و بالاترین درصد پیروزی را میان مربیانی دارد که این تعداد بازی را برای آرسنال پشت سر گذاشته‌اند. آمار برد ۵۸ درصدی او، از ۵۶ درصدِ آرسن ونگر بهتر است؛ گرچه آرتتا از ونگر و گراهام (تنها مربیان دیگری که در ۲۰۰ بازی اولشان بیش از ۱۰۰ برد کسب کرده‌اند) باخت‌های بیشتری نیز داشته است.
البته تعداد باخت‌های آرتتا در دو بازه صد بازی اول و دوم چندان تفاوتی نکرده است: ۲۶ باخت در صد بازی اول، و ۲۴ باخت در صد بازی دوم.
تفاوت اصلی در توانایی آرسنال برای تبدیل تساوی‌ها به برد در این دو سال اخیر بوده است. در میان مربیانی که به ۲۰۰ بازی برای آرسنال رسیدند، آرتتا کمترین تساوی (۳۴) را داشته است؛ گراهام ۴۴ و ونگر ۵۳ تساوی داشتند. نتیجه این موضوع، پیشرفت ۱۷ درصدی نرخ پیروزی آرتتا در لیگ برتر طی صد بازی دومش بوده است.
در فصل کامل اولِ آرتتا (۲۰۲۰-۲۱)، هفت تساوی موجب شد آرسنال در جایگاه هشتم لیگ برتر بایستد. آن فصل آن‌ها تنها ۶ امتیاز کمتر از چلسیِ رده چهارمی داشتند که فقط یک برد بیشتر کسب کرده بود.
آوریل فصل گذشته نیز سه تساوی پیاپی مقابل لیورپول، وستهم و ساوتهمپتون شتاب حرکت آرسنال را به سوی قهرمانی پیش از بازی حساس مقابل منچسترسیتی متوقف کرد. تا پیش از آن مقطع، آرسنال بازی‌هایی را می‌برد که قبلاً با تساوی از دست می‌داد. مثال‌های اولیه آن پیروزی خانگی مقابل استون‌ویلا و لیورپول بود.
آن‌ها برابر استون‌ویلا تا دقیقه ۷۴ یک بر صفر جلو بودند که داگلاس لوئیز گل تساوی را زد. پیش از آن فصل، وقتی آرسنال اینطور غافلگیر می‌شد معمولاً دیگر به بازی برنمی‌گشت؛ ولی آن روز بلافاصله واکنش نشان دادند و سه دقیقه بعد گل پیروزی را گابریل مارتینلی زد. (واکنش سریع و به‌موقع موضوعی است که اخیراً نیز برابر برنلی مشاهده شد؛ وقتی سالیبا چند دقیقه پس از گل تساوی برنلی، مجدداً آرسنال را پیش انداخت.)
مقابل لیورپول نیز گل‌های مارتینلی و بوکایو ساکا آرسنال را ۲-۱ جلو انداخت؛ فیرمینو در نیمه دوم بازی را مساوی کرد، ولی آرسنال آنقدر فشار آورد تا پنالتی منجر به پیروزی در دقیقه ۷۶ به دست آمد. این موضوع که آرسنال مدام در نیمه زمین حریف خیمه می‌زد و با سماجت فرصت گل خلق می‌کرد به تصویری رایج بدل شد و پیروزی‌های دراماتیکی مقابل فولام، منچستریونایتد و بورنموث را به دنبال داشت. پیروزی اخیر مقابل برنتفورد نمونه دیگری از تبدیل تساوی احتمالی به برد بود.
شکست ۲-۱ مقابل منچسترسیتی در روز سال نوی ۲۰۲۲ (بازی شماره ۱۱۰ آرتتا که به دلیل ابتلا به کووید غایب بود) اغلب به عنوان لحظه‌ای یاد می‌شود که هواداران به مربیگری این مرد اسپانیایی ایمان آوردند. هرچند آرسنال آن بازی را با گل وقت اضافه رودری باخت، اما فوتبال مالکانه و شفاف آن‌ها متفاوت شده بود. هفته‌ها بود که با اعتماد به نفس و سرعت بیشتری توپ را به حرکت درمی‌آوردند، اما آن روز «لحظه باور» شکل گرفت.
در همان مقطع، آرسنال برای نخستین بار شروع به ثبت میانگین دست‌کم ۱۵ سلسله پاس منجر به شوت در هر مسابقه کرد؛ معیاری که برای یک بازه ۱۸ ماهه به‌طور مستمر بهتر می‌شد.
این تحول تا حدی مدیون درک و اجرای بهتر فوتبال موقعیتی بود. بازگشت گرانیت ژاکا در دسامبر ۲۰۲۱ و سپس جلو رفتنِ او به پست شماره ۸ چپ در کنار توماس پارتی در سال ۲۰۲۲، به تنوع تاکتیکی آرسنال افزود. آمدن اولکساندر زینچنکو در اوت ۲۰۲۲ نیز این پیش‌بینی‌ناپذیری را دوچندان کرد و از آن زمان، آرسنال در فاز هجومی دائماً پنج بازیکن یا بیشتر را در یک‌سوم دفاعی حریف قرار می‌دهد.
البته در فصل جاری انسجام هجومی گذشته کمتر دیده شده، اما مشکل اصلی نیست. چراکه انسجام دفاعی آرسنال، این فصل حتی از همیشه بهتر شده و این تیم کمترین تعداد گل خورده را در لیگ دارد (۱۰ گل).
یکی از مهم‌ترین عوامل پیشرفتِ بازی دفاعی و پرسینگ بالای آرسنال، آمدن دکلن رایس بوده که نقشی محوری را برعهده گرفته است. او در بازی‌ها بسته به نیاز تیم، نقش کلیدی در پرس میانه زمین دارد و در نبردهای تن به تن نیز مسلط بوده است.
حالا ۲۰۰ بازی از دوران آرتتا گذشته است؛ پیشرفت‌های آماری بین صد بازی اول و دوم واضح است. تیم آرتتا حالا به تصویر ذهنی او بسیار نزدیک شده و تنها بازمانده ترکیب اولین بازی او در ۲۰۱۹ برابر بورنموث، بوکایو ساکا است.
پیشرفت بی‌تردیدی شکل گرفته؛ اما عطش برای کسب جام در صد بازی بعدی به زودی می‌تواند به عاملی تعیین‌کننده بدل شود.
نوشته: آرت دی روشه و مارک کری
۲۷ نوامبر ۲۰۲۳، به‌روزرسانی ۶ دسامبر ۲۰۲۳
