میکل آرتتا در مأموریتی است تا آرسنال را به یک قدرت برتر در لیگ برتر انگلیس تبدیل کند. در نگاه اول، این رویکرد فقط جنبه‌های مثبت دارد، و البته در بیشتر مواقع نیز اینطور بوده است. آرسنال طی سال‌های اخیر همواره یکی از باثبات‌ترین تیم‌های انگلیس بوده؛ اما آیا این استراتژی مانند شمشیری دولبه عمل کرده است؟
پس از رقابت بر سر قهرمانی در فصل ۲۰۲۲-۲۳، آرتتا فصل گذشته را با چند هدف مشخص آغاز کرد. وقتی در سپتامبر از او پرسیدند مهم‌ترین زمینه بهبود برای تیمش چیست، پاسخ داد:
«بیشتر از قبل حریف را تحت فشار بگذاریم، فرصت‌های بیشتری خلق کنیم، هیچ فرصتی به حریف ندهیم و از دروازه‌مان دورتر بازی کنیم.»
این جمله، بیشتر از آن‌که به سلطه کلی در لیگ اشاره کند، به سلطه بر تک‌تک حریفانِ آرسنال اشاره داشت.
در ۱۸ ماه اخیر آن‌ها تقریباً مقابل تمام رقبای خود چنین سلطه‌ای داشته‌اند، اما این «فشار همه‌جانبه» همیشه نتایج مطلوب را به همراه نداشته است.
تساوی بدون گل اخیر مقابل ناتینگهام فارست، توجه بسیاری را جلب کرد، چرا که پنجمین بار در فصل جاری بود که آرسنال نتوانست در لیگ برتر گل بزند. نکته جالب‌تر اینکه، این آمار برابر با کل تعداد بازی‌های فصل گذشته بود که کمتر به آن توجه شد.
فوتبال آرسنال در هر یک از سه فصل اخیر که برای قهرمانی رقابت کرده، متفاوت بوده است. در فصل ۲۰۲۲-۲۳ همه‌چیز تازه بود؛ خریدهای جدید مانند گابریل ژسوس و اولکساندر زینچنکو، فوتبال تیم را سیال و روان کرده بودند و مبارزه‌ای غیرمنتظره اما جذاب با منچسترسیتی را رقم زدند. در فصل ۲۰۲۳-۲۴ آرتتا کمی عمل‌گراتر شد، پایه‌های تیم را مستحکم‌تر کرد، اما در نتیجه، بخشی از خلاقیت هجومی تیم از دست رفت. این فصل نیز آسیب‌دیدگی‌ها تیمش را محدود کرده، اما سبک بازی به طور طبیعی بیشتر شبیه به فصل گذشته است.
به مرور زمان، بخشی از خواسته آرتتا محقق شده است. طی سه فصل گذشته، آرسنال بیش از هر زمانی نسبت به فصل ۲۰۲۱-۲۲ در زمین حریف بازی کرده است.
در ۱۸ ماه اخیر عادت کرده‌ایم آرسنال را ببینیم که چه توپ داشته باشد چه نداشته باشد، در نیمه زمین حریف خیمه زده است. آن‌ها یا حریف را با پرس شدید و منظم «خفه» می‌کنند، یا دفاع حریف را آنقدر عقب می‌رانند که در نهایت کاملاً عقب‌نشینی کند. اینجاست که جنبه منفی این «سلطه‌طلبی» خود را نشان می‌دهد.
بر کسی پوشیده نیست که آرسنال، و تیم‌های مشابه آن، برابر تیم‌هایی که دفاع فشرده (low block) بازی می‌کنند به مشکل برمی‌خورند. اما سؤال اینجاست که آیا تمایل آرسنال به حضور دائمی در زمین حریف باعث شده که حریفان بیشتر از قبل این تاکتیک را به کار بگیرند؟
ویژگی اصلی که اولین رقابت جدی آرسنال برای قهرمانی در دهه اخیر را هیجان‌انگیز کرد، فوتبال سریع، عمودی و هدفمند آن‌ها بود. پاس‌ها سریع، رو به جلو و مؤثر بودند و آن‌ها را سریعاً به مناطق خطرناک می‌رساندند.
اما آرسنال در دو فصل گذشته به این شکل فضا ایجاد نکرده است. بازی آن‌ها حالا روشمندتر و حساب‌شده‌تر است. البته چون کیفیت بالایی دارند معمولاً این سبک جواب می‌دهد، اما آیا این شیوه «سلطه کامل» تنها راه بازی است؟
از نظر سبک، آرسنال این روزها بیشتر به دنبال ساختن حملات (build-up) است تا حمله مستقیم. اگر نوع حرکات بازیکنان این تیم را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که بخش عمده حرکات بازیکنان آرسنال برای گرفتن توپ در پا است. در مقابل، حرکات بدون توپ بازیکنان لیورپول کاملاً برعکس است. آن‌ها زمان زیادی را صرف ساختن حملات نمی‌کنند، بلکه بیشتر به دنبال پاس‌های مستقیم در عمق هستند.
الزاماً درست یا غلطی در سبک‌ها وجود ندارد، اما تردیدی نیست که لیورپول سریع‌تر توپ را به بازیکنان هجومی خود می‌رساند. این امر باعث شده محمد صلاح در این فصل لیگ برتر ۱۷ پاس گل ثبت کند، چرا که لیورپول اغلب حریف را در شرایط آسیب‌پذیر غافلگیر می‌کند. بسیاری از پاس‌ها به صلاح مستقیم و از نیمه زمین لیورپول ارسال می‌شوند.
آرسنال برای بازگشت به بازی عمودی‌تر نیازی ندارد سبک خود را کاملاً تغییر دهد.
نیمه دوم فصل ۲۰۲۱-۲۲ اغلب به عنوان نقطه‌ای کلیدی برای رقابت بر سر قهرمانی در فصل بعد نادیده گرفته می‌شود. در بهار همان فصل بود که آرتتا گرانیت ژاکا را به پستی هجومی‌تر منتقل کرد که زمینه درخشش او را فراهم کرد. پس از پیروزی ۳-۲ برابر واتفورد، آرتتا گفته بود: «وقتی ۳-۱ جلو هستیم، باید هزاران پاس در زمین حریف بدهیم و به موقع حمله کنیم. ما این کار را انجام ندادیم و بازی باز ماند.»
در هفته‌های بعدی، تیم او دقیقاً به این حرف عمل کرد. برابر لستر و استون‌ویلا، آن‌ها ابتدا آرام بازی را کنترل کردند و سپس در لحظه مناسب حمله کردند. در آن دوره، حملات آن‌ها اغلب از نیمه زمین خودشان آغاز می‌شد و با چند پاس سریع، به عمق دفاع حریف می‌رسیدند.
اینکه به حریف به ظاهر فرصت نفس‌کشیدن بدهند و بعد به آن‌ها ضربه بزنند، به آرسنال کمک کرد برای رقابت‌های آینده آماده شود. در مورد اینکه آیا تمایل به حضور دائمی در زمین حریف باعث ایجاد مشکلات بیشتر برابر دفاع‌های فشرده شده، آرتتا در کنفرانس خبری قبل از بازی لیگ قهرمانان برابر PSV گفت:
«گاهی اوقات این یک انتخاب نیست. مقابل فارست فرصت‌های زیادی برای دویدن داشتیم ولی از آن‌ها خوب استفاده نکردیم. این مربوط به اجرا است.»
هرچند باید در نظر داشت که آرسنال اخیراً به خاطر مصدومیت‌ها مهاجمی در اختیار نداشته، آن‌ها در سه بازی از چهار بازی اخیر در همه رقابت‌ها گل نزده‌اند.
حالا پس از یک هفته استراحت، آرسنال امشب فرصتی دیگر دارد تا دوباره به روند خوب برگردد.
نوشته: آرت دی روشه و مارک کری
۴ مارس ۲۰۲۵
