مطلب ارسالی کاربران
همه چیز درباره جشن سده
|
جشن سده بزرگ ترین جشن آتش و از جشن های باستانی ایران است که هر سال 10 بهمن ماه به صورت همگانی برگزار می شود. در گذشته، مردم با همکاری یکدیگر هیزم گرد می آوردند و بر بام خانه ها یا بر بلندای کوه آتش روشن می کردند. آتش نماد نور و انرژی است.
شهرت جشن سده براساس آتش افروزی است و آتش نماد اصلی آن به شمار می رود. گرچه برخی آن را جشنی مذهبی و آتش را نماد نوری از جانب خداوند می دانند، طبق بیشتر اسناد تاریخی جشن سده جنبه مذهبی نداشته و از آن بیشتر به عنوان جشنی ملی نام برده شده است که نمایانگر همکاری و همیاری جمعی مردم است.
در گذشته، در ایران باستان، مردم از چندین روز پیش از جشن، هیزم گرد می آوردند و در یک جا می انباشتند. نزدیک غروب آفتاب، موبدان سپیدپوش زرتشتی که در یک دست مشعل هایی را نگه داشته بودند و دست دیگر را به دست موبد دیگر داده بودند، به همراه چند تن از جوانان که آن ها هم سپید پوشیده بودند،
زرتشتیان اهورامزدا را ستایش کرده و به نواختن ساز و پایکوبی مشغول می‌شوند.
همچنین نقالی، خواندن شاهنامه، پوشیدن لباس‌های رنگارنگ و پختن غذاها و شیرینی‌های خاص از رسم‌های این جشن هستند. این جشن با نام‌هایی دیگری مانند جشن سده سوزی، جشن آتش یا جشن زمستان هم شناخته می‌شود.
زرتشتیان در زمان برگزاری این مراسم دور هم جمع می‌شوند و همراه با یکدیگر هیزم جمع‌آوری می‌کنند. سپس آن‌ها آتشی بزرگ را به عنوان مهم‌ترین نشانه قدرت و عظمت اهورامزدا شعله‌ور می‌کنند. این آتش همچنین نمادی از نور و انرژی است. زرتشتیان ساعت‌ها دور این آتش می‌رقصند و شادی می‌کنند.
|
|
بنا بر روایت دیگر، از تاریخ جشن سده تا زمان برداشت غلات، ۱۰۰ روز طول می‌کشیده است و به همین دلیل در این تاریخ جشن سده را برگزار می‌کردند. در آثار باقی مانده از ابوریحان بیرونی نیز به ارتباط بین جشن سده با عدد ۱۰۰ اشاره شده است؛ اما بعضی از مورخان معتقد هستند که ارتباطی بین نام‌گذاری جشن سده به این نام با عدد ۱۰۰ وجود ندارد. بنابر نظر این دسته از تاریخ‌شناسان، سده در زبان اوستایی معنی برآمدن خورشید و طلوع کردن می‌دهد و چون در روز دهم بهمن، چله بزرگ تمام می‌شود، زمین رو به گرم شدن و زایش خواهد رفت؛ بنابراین ایرانیان باستان پایان چله بزرگ و آغاز چله کوچک را در این روز با جشن سده برگزار می‌کردند و با برپایی آتش، گرم شدن زمین و نزدیک شدن بهار را نوید می‌دادند.
از سوی دیگر، از زمان‌های کهن تا به امروز عدد ۴۰ برای ایرانیان مقدس بوده و شب یلدا نیز که شب زایش ایزد مهر قلمداد می‌شود، از مهم‌ترین رویدادهای ایران باستان به شمار می‌رفته است. بنابر نظریه دیگری، روز دهم بهمن‌ماه چهل روز پس از شب یلدا (۳۰ آذر) و متقارن با چهل‌روزگی ایزد مهر است؛ بنابراین این دسته‌ای از تاریخ پژوهان، فلسفه برگزاری جشن سده را چهل‌روزگی مهر یا خورشید می‌دانند
|
در ابیاتی منسوب به حکیم فردوسی، منشأ جشن سده کشف آتش توسط هوشنگ، پادشاه پیشدادی، است؛ هنگامی که شاه سنگی به سوی ماری می اندازد تا او را فراری دهد، بر اثر برخورد سنگ با سنگی دیگر جرقه ای به وجود می آید که در پی آن آتش پدیدار می شود.
|
سنگی دیگر جرقه ای به وجود می آید که در پی آن آتش پدیدار می شود.
دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ فروغی پدید آمد از هر دو سنگ …
سده نام آن جشن فرخنده کرد یکی جشن کرد آن شب و باده خورد…
ز هوشنگ ماند این سده یادگار بسی باد چون او دگر شهریار
|
در یک قرن اخیر، کرمان مهد برگزاری باشکوه ترین جشن سده بوده است. امروز، جشن سده به دو بخش تقسیم می شود: مراسم زرتشتیان و مراسمی که توسط تمام مردم، فارغ از مذهب و جنسیت، برگزار می شود. مردم از نقاط مختلف دور هم گرد می آیند و در جشن شرکت می کنند. گاهی لباس های ویژه ای می پوشند و گاهی هم ترانه ای دلکش می خوانند. هنوز هم برخی کشاورزان خاکستر آتش جشن سده را بر زمین هایشان می پاشند تا نه تنها به آن ها برکت دهد، بلکه آن ها را از سرمازدگی نیز نجات دهد.
منطقه نمونه گردشگری متین آباد در راستای حفظ و بزرگداشت سنت های نیکوی پیشین به برگزاری جشن سده مبادرت ورزیده است تا به نوبه خود سهمی در احیای سنت و فرهنگ ملی ایران ایفا کند.
