شیخ در پاسخ این سؤال که راه و روش ریاضت چیست؟ و چگونه می شود سعادت و معرفت تحصیل کرد؟ گفته است:
راه حق و روش درست در ریاضت ، همان راه و روش است که ائمه هدی علیهم السلام پایه گذاری کرده اند، و به طور خلاصه این است که در همه ی حال ها و کارها و گفته ها ، از راه راست و درست حرکت کنی مثلاً:
در خوردن و آشامیدن: تا گرسنه نشده ای نخوری، و چون می خوری سیر نخوری ، بلکه میل داشـته باشی که بخوری. تا تشنه نیستی نیاشامی، و چون آشامیدی سیر ننوشی.
در عبادت و بندگی: وضو را خوب بگیر، موقع وضو گرفتن دعاها ی وارده را بخوان در اثنای وضو سوره ی قدر را، و بعد از وضو سه بار همان سوره را تلاوت کن. نمازت را خوب بخوان، و دل خود را برای بندگی خدایت از هر چیز دیگری خالی گردان و نماز را مانند کسی بخوان که مهلت دارد آخرین نماز را بخواند.
در حالت هایت: قلب خود را منبر فرشتگان قرار بده، و آن را طویله ی حیوانات شهوی نکن، خدا را زیاد یاد کن، به آن گونه که از خدا غافل نشوی، اگر طاعت پیش آید آن را انجام دهی، و اگر گناهی ممکن شد آن را ترک کنی ، هیچ اطاعتی را دست کم نگیر، شاید رضای خدا در آن باشد. و هیچ گناهی را کوچک نشمار شاید همان موجب خشم او باشد.
دائم به آفریده های خدا ، با دیده ی عبرت و تدبر نگاه کن مرگ و آخرت را به یاد داشته باش، به دنیا و دگرگونی هایش نگاه کن و توجه داشته باش که لذّات آن دوامی ندارد.
در کارهایت: تا می توانی حرکت نکن و آرام نگیر، مگر در کاری که با دوستی خدا سازگار باشد، به مساجد و جاهای ذکر خدا روی آور، سعی خود را صرف کن در آن چه خدای تعالی فرمان داده است ، چشم و گوش و اعضایت را در راه او به کار بگیر.
در گفتارت: بر زبان نیاور مگر چیزی را که در آن سود دنیا و آخرت باشد، بر تو باد، از روی تدبر خواندن قرآن، که کلید های گنجینه های عالم غیب می باشد.
راه خلوص نیّت :
باز آن مرحوم گفته است: اگر خواستی نیت را خالص کنی، بر تو باد که کار نیک انجام دهی زیرا هیچ عملی مانند کار نیکو نیست چنان که امیر مؤمنان علیه السلام گفته است.
وقتی خواستی نماز بخوانی، قربه الی الله وضوی کامل بگیر، در ضمن آن و پیش و پس از آن دعاهایی را بخوان که امام علیه السلام یاد داده اند، و با قلب خود به آن توجه کن. به قصد خدمت به خدای سبحان به نماز بایست، و افعال و اذکار آن را چنان به جای آور که شارع مقدس فرموده است.
به خواندن نماز عادت کن، و هیچ نماز و دعای مستحب و نافله ای را ترک نکن، زیرا خدای تعالی نمی پذیرد مگر آن چه را که خالص باشد، بنده با قلب خود به آن توجه کند. وقتی با قلب خود به خدا توجه نکنی (مانند این است که ) عمل را انجام نداده ای.
واین خود حیله ای از جانب شیطان است که بنده را از همه ی نیکی ها باز بدارد.هیچ یک از واجبات را، و هیچ یک از مستحبات را که خدا واجب یا مستحب کرده ترک نکن ، زیرا اگر نتوانسته ای عمل شایسته ای انجام بدهی صورت آن را به جای آورده ای .
سفارش می کنم همت خود را در انجام کارهای شایسته ، امثال نماز واجب ، مستحب ، دعاء، روزه ، زکات واجبی و استحبابی، خواندن قرآن، صرف کنی به خصوص آیاتی را بخوانی که در آن ها پند و اندرز وجود دارد.
مرگ را ، آخرت را فراموش نکن و در گفتار خدای تعالی بیاندیش که می فرماید:
وَاذْکُرْ عِبَادَنَا إِبْرَاهِیمَ وَإِسْحَقَ وَ یَعْقُوبَ أُوْلِی الأَیْدِی وَ الْأَبْصَارِ* إِنَّا أَخْلَصْنَاهُم بِخَالِصَةٍ ذِکْرَی الدَّارِ
بندگان ما ابراهیم و اسحاق و یعقوب را به یاد بیاور که قدرتمند و مطلع بودند، ما ایشان ..
ملاحظه می کنیم خدای تعالی خانه ی آخرت را خاص بندگان صالح و برگزیدگان خود قرار داده است.
علاوه بر آن چه گفته شد، نیاز داری در شب و روز ، ساعتی را با خود خلوت کنی و به مخلوقاتی بیاندیشی که در زمین و آسمان به صورت جماد یا نبات زیست می کنند و آیاتی را که به قدرت خدای تعالی دلالت می کنند از نظر بگذرانی ، زیرا کسی که در صدد است رضای خدا، و زندگی آخرت را به دست بیاورد و می خواهد انبیا و اولیای خدا را بشناسد، و در دین خود بصیرتی داشته باشد و ( سر انجام) انسان باشد ، ضرورت دارد در مخلوقات خدای تعالی تدبر و اندیشه نماید، و باید بدانی که اکثر مردم (امثال) حیواناتند. حضرت امام باقر علیه السلام فرموده است:
«النَّاسُ کُلُّهُم بَهائِم إِلا قَلیْل مِنَ المؤمِنْیِن، وَ المؤمِنُ قَلِیْل »
همه ی مردم (مثل ) حیوانانند مگر افراد اندکی که مؤمن اند و مؤمن اندک است .
خدای تعالی فرموده است:
قُلِ انظُرُواْ مَا ذَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ )
بگو نگاه کنید در آسمان ها و زمین چه چیزهایی وجود دارند و فرموده است:
( أَوَلَمْ یَتَفَکَّرُوا فِی أَنفُسِهِمْ مَا خَلَقَ اللهُ السَّماوَاتِ وَالأَرْضَ وَمَا بَیْنَهُما إِلَّا بالْحَقِّ)
آیا پیش خود فکر نکرده اند که آن چه خدای تعالی در آسمان ها و زمین و میان آن ها آفریده به حق می باشند؟
(
