به بهانه سالروز تولد نابغه فوتبال

به نام زیدان، کسی که فوتبال را به زبان خود ترجمه کرد

آرمان آزادنیا 06/24/2016 - 00:18 مشاهده پروفایل

12,386 مشاهده / 50 دیدگاه 20 1 9

44 سال پیش در چنین روزی، پسری الجزایری الاصل پا به این جهان گذاشت و با مهارت های بی بدیل خود، ورزش فوتبال را به سطح جدیدی از زیبایی و محبوبیت رساند.

طرفداری- فنجان قهوه اش را برداشت، درِ تراس را باز کرد و روی صندلی قدیمی اش لم داد. همان که صدای جیر جیرش کبوترهای لبۀ تراس را فراری می داد. اما کبوتر ها او را می شناختند و باز می گشتند، هرچه نباشد آب و نانشان را هر روز همین پیرمرد بر لبۀ تراس می گذاشت. عینک بند دارش را از روی میز فلزی کوچک گوشۀ تراس برداشت و به چشمانش زد. دوباره دست به میز برد، روزنامه را برداشت و در پیش چشمانش گشود. خسته از اخبار تکراری اقتصاد و اجتماع به صفحۀ مورد علاقه اش رسید، صفحۀ روزشمار تاریخ. تداعی اتفاقات تاریخی در ذهن پیرمرد، همان ها که بیشترشان را با چشم خود دیده و با گوش خود شنیده بود، لذتی وصف ناشدنی به او می داد. انگار با خواندن این صفحه، لحظه ها برایش زنده می شد و آن ها را لمس می کرد. نگاهش به ستون متولدین امروز افتاد. در بالای ستون، تصویر مردی خوش سیما را دید که گویی لبخندش کوهی از خاطرات را برای پیرمرد زنده کرده بود. آری، آری، او را می شناسم، او همان تاریخ ساز "استا دو فرانس" است. آری، این مرد را خوب به یاد دارم، او زیدان است، همان گلزن فینال.

روزنامه را بست، عینک را برداشت و سرش را بر صندلی تکیه داد. چشمانش را بست و به فکر فرو رفت. انگار چیزی بدجور ذهنش را درگیر کرده بود. اما داستان چیست؟ چه چیز او را بیخیالِ خواندن بقیۀ صفحات روزنامۀ مورد علاقه اش کرده بود؟ زیدان؟ آیا خاطره بازیِ پیرمرد به او مربوط می شد؟ زیدان کجای قصۀ پیرمرد بود که حالا اینطور غرق خاطراتش شده بود؟ نکند داستان به همان "استا دو فرانس" بر میگردد؟ آه، لعنت به این حافظۀ لعنتی! خودش بود، قصه، قصۀ نوه اش بود، قصۀ فینال 98 و قصۀ قهرمان زندگی اش، زین الدین زیدان.

8 جولای 1998. فرانسه کرواسی را در نیمه نهایی جام جهانی برده و پسرک قصۀ ما سر از پا نمی شناسد. بر روزهای سیاه زندگی پسرک بعد از مرگ مادر، حالا پرتویی از امید و شادی تابیده بود. پدرش از دو سال پیش قول داده بود بلیط همۀ بازی های فرانسه در جام جهانی را بخرد و او را به ورزشگاه ببرد. حالا انگار در آسمان ها پرواز می کرد. فینال را قرار است از نزدیک ببیند. فینالی که در آن تیم کشورش باید مقابل غول فوتبال جهان - یعنی برزیل، قهرمان دورۀ قبل - به میدان برود. پسرک امید زیادی به قهرمانی نداشت، مدام می گفت ما حریف برزیل نمی شویم، هرطور فکر می کرد محاسباتش جواب نمی داد. باخت را از همین حالا پذیرفته بود ولی در دل کوچکش کورسوی امیدی می درخشید، هنوز یک نفر نمی گذاشت پسرک همه چیز را بر باد رفته ببیند. آن یک نفر همان قهرمان رؤیاهایش بود، همان که سال ها بود با پیراهن او به خواب می رفت، همان که همه چیزش بود، همان که از تمام فرانسه بیشتر دوستش داشت. آری، همان که نامش زیدان بود.

پسرک به سمت اتاق رفت تا با شیرینی پیروزی فرانسه سر بر بالین بگذارد که پیرمرد با صدای مخملی اش گفت:
- تا کی می خواهی با این پیراهن بخوابی؟ اصلا این پیراهنِ کی هست؟
پسرک جواب داد:
- زیدان است پدربزرگ، زیدان! چطور اسمش را نشنیده ای؟ تا روزی که یک پیراهن امضا شده از خودش نگیرم، این را از تن بیرون نمی آورم!
پیرمرد لبخندی زد و به فرزندش گفت:
- ببین چطور این پسرک را مثل خودت عاشق فوتبال کرده ای! الحق که به خودت رفته است...
پسرک دیگر طاقت انتظار برای فینال را نداشت. لحظه شماری می کرد برای رفتن به "استا دو فرانس". بلیط ها را هرشب زیر بالشش می گذاشت و به عشق فینال، شب ها را صبح می کرد. حالا فقط دو روز به بازی مانده بود.
- پدربزرگ! پس چرا پدر نمی آید؟ نمی شود ما زودتر ناهار بخوریم؟
- نه، هر کجا باشد الآن می رسد.
تلفن زنگ خورد و پیرمرد آرام آرام خود را به آن رساند. گوشی را برداشت. ناگهان گوشی از دستش رها شد و صدای بر زمین افتادنش، نگاه پسرک را به آن سو جلب کرد.
- چه شد پدربزرگ؟!
صدایی از پیرمرد نمی آید، همانجا خشکش زده و نگاهش را به در دوخته است. انگار داستان پسرک قصه، با تلخی و تاریکی پیوندی ابدی خورده است. حالا دیگر دنیا روی سرش خراب شده بود. کسی که قرار بود او را به تماشای فینال ببرد، در راه رسیدن به خانه.

حالا یک روز مانده به فینال، پسرک با همان پیراهن شمارۀ 10 زیدان، در آغوش پیرمرد بر تابوت تنها امید زندگی اش می گریست. و روزگار چه بی رحم و چه آسان جای غم و شادی را در یک آن تغییر می دهد. پسرک خوشبخت دیروز، مرد تنهای امروز بود. پیراهن زیدان را درآورد و بر زمین انداخت و بر تابوت پدر مشت می کوبید.
- برگرد پدر، مگر خودت قول ندادی مرا به ورزشگاه ببری؟ این بود قولت؟!
پیرمرد با دستانی لرزان پیراهن را از زمین برداشت و در آن آرزوهای بر باد رفتۀ کودکی را می دید که حالا جز زیدان هیچ کس را نداشت و هیچ کس را نمی خواست. روز فینال فرا رسید. پسرک دو روز است لام تا کام با کسی حرف نزده. پیرمرد بر بالین پسرک رفت و پیراهن زیدان را نشانش داد. او بهتر از هرکسی رگ خواب پسرک را می دانست.
- هنوز هم بلیط ها را داری؟
پسرک سر از بالش خیس برداشت و بلیط های مچاله را بیرون آورد. پیرمرد بلیط ها را گرفت و خود را برای بزرگترین دروغ زندگی اش آماده کرد.
- پدرت به من گفته بود که مطمئن است فرانسه قهرمان می شود. آن هم با گل زیدان!
- راست می گویی پدربزرگ؟ پس چرا این را به من نگفت؟
- چون می دانست تو برزیل را قهرمان می پنداری و باور نمی کنی. اگر می خواهی پدرت حسرت دیدن فینال را نخورد، بلند شو این پیراهن را بپوش تا به "استا دو فرانس" برویم.
- یعنی تو می آیی؟
-چرا که نه؟ من هم می خواهم این زیدان را ببینم!
پسرک اشک هایش را پاک کرد و پیراهن را پوشید. رفت و هنرنمایی قهرمان قصه های تلخش را از نزدیک دید. گویی خداوند نخواست پیرمرد شرمنده شود. آن هم شرمندۀ کسی که دنیایش فقط زیدان بود و بس. حالا شاید پیرمرد زیدان را حتی بیشتر از پسرک دوست داشت. حالا زیدان، قهرمان قصۀ پیرمرد هم بود. قهرمانی که او را شرمسار نکرد.

آری، زیدان قهرمان قصۀ فوتبالی تک تک ماست. مردی از تبار بزرگی با آرامشی از جنس خودش. چهره ای مصمم با چشمانی نافذ و لبخندی که شیرینی یک دنیا را به عاشقان فوتبال هدیه می دهد. مردی که انگار فقط برای فینال ها ساخته شده بود. از آن فینال جام جهانی 98 و تحقیر یک تنۀ برزیلِ پرستاره، تا هنرنمایی در فینال لیگ قهرمانان 2002 با آن ضربۀ استثنایی که بدون شک زیباترین گل تاریخ این جام بوده، هست و خواهد بود.

فینال جام جهانی 2006 شاید تنها فینال تاریخ باشد که مرد اولِ آن، از تیم بازنده انتخاب می شود و برای این نقشِ اول بودن، باید فقط زیدان باشی. آری، باید فقط زیدان باشی تا حتی بعد از اخراج، جهان باز هم تو را به چشم یک "قهرمان" ببیند. نه توپ طلا، نه جام و نه عنوان و مدال یارای توصیف بزرگی ات را نخواهد داشت "زیزو". بیشتر تو به جام و قهرمانی افتخار می بخشی تا این عناوین به تو! برای هرآن کس که معجزه هایت را دیده، تو بهترین هستی و خواهی بود و افسوس به حال آنان که از تماشای هنرت محروم بوده اند.

زین الدین زیدان
برای ما تو همانقدر قهرمانی که برای آن پیرمرد و پسرکِ عاشق. پیرمردی که با دیدن تصویرت غرق در خاطره ای به عمق زندگی شد. صدای باز شدن در، پیرمرد را از خاطرات بیرون کشید. پسرک که حالا برای خودش مردی شده بود، نزد او آمد.
- پدربزرگ چرا قهوه ات را نخوردی؟ سرد شده است، بگذار برایت عوض کنم.
پیرمرد به سراغ صندوقچۀ قدیمی رفت و پیراهن خاک خوردۀ شمارۀ 10 را بیرون آورد. پیراهنی که برای او و پسرک، معنایی به وسعت زندگانی داشت. رو به پسرک کرد و گفت:
- این را به یاد داری؟
اشک در چشمان پسرک جمع شد و پیراهن را بویید. بوی پدرش را می داد. بوی زندگی. بوی خاطرات تلخ و شیرین سال 98. بوی "استا دو فرانس" و هنرنمایی زیدان بزرگ. زیدانی که دیگر تاریخ، مانند او را نخواهد دید. یک هنرمند در زمین فوتبال. کسی که فوتبال را برایمان نقاشی می کرد. قهرمان همۀ نسل ها. تک ستارۀ بی بدیل تاریخ فوتبال، زین الدین زیدان، همان که فوتبال را به زبان خودش ترجمه کرد...